Devlet sahada denetlemeli

 Hürriyet Bursa ikinci el otomobil fiyatlarındaki tırmanışı araştırdı. İkinci el ve 0 km araç satıcılarıyyla görüşen Hürriyet Bursa, bu konuda rahatsızlıkları ve talepleri ilk ağızdan öğrendi.

Geçen yılın ikinci yarısından itibaren başlayan ikinci el otomobil fiyatlarındaki artış, ivmesini artırarak sürdürüyor. Yaşanan durumdan alım yapanlar kadar satış yapanlar da şikayet ediyor. Bazı modellerde yüzde 100 oranında artış gözleniyor. Kimi araçlarda ise ikinci el ile sıfır araç fiyatı aynı seviyede seyrediyor. Konuyla ilgili yaşananları sektör temsilcileri ile konuştuk. Bu durumun neden kaynaklandığını, piyasada dengenin nasıl sağlanabileceğini, fiyatlardaki çıkış trendinin devam edip etmeyeceğini, önümüzdeki yıl beklentilerini sorduk. İkinci el otomobil piyasasının nabzını tuttuk.

FİYATI YÜZDE 100 ARTAN VAR

Oto Galericiler Odası Başkanı Hakan Yanık, araç fiyatlarındaki artışın piyasayı ele geçirmek isteyen kartellerden kaynaklandığını ileri sürdü. Vatandaşın da farkında olmadan bu duruma destek verdiğini ifade eden Yanık, özellikle yılbaşından Ekim ayına kadarki süreçte çok ciddi artışlar yaşandığını kaydetti. Her araçta farklı oranda artış olduğunu belirten Yanık, bunun yüzde 100 oranında yansımalarının da görüldüğünü ekledi.

DEVLET SAHAYA İNMELİ

Türkiye’de sıfır araç girişi olmadığı için araç fiyatlarının yükseldiği yönünde bahaneler sunulduğunu anlatan Yanık, “Eğer Türkiye’ye sıfır araç girişi yok ise talep de yoksa ki bunlar, ‘Araç satamıyoruz’ diye ÖTV indirimi talebinde bulundular. Şu anda nasıl sıra veriyorlar? Devlet masa başında denetim yapmayı bırakacak. Sahayı bilen insanlarla sahaya inip, gümrükleri denetleyecekler. Sıfır bayilerin otoparklarını denetleyecekler. Arabaların Türkiye’ye girip, girmediğini kontrol edip; ciddi matematiksel hesap yapıp, neden bu kadar artış olduğuna bakacaklar. Bunun araştırılması lazım” diye konuştu.

İNTERNET SİTELERİ KONTROL ALTINA ALINMALI

İnternet sitelerinden fahiş fiyat verenlerin kontrol altına alınıp, denetlenmesi gerektiğini de vurgulayan Yanık, “Çünkü biz esnaf olarak bu konuda çok ciddi mağduruz. Araç alıp, satamaz hale geldik. Korkarım ki bu artış daha da devam edecek” dedi.

SIFIR OTOMOBİL FİYATININ GERİ GELMESİ LAZIM

Bayilerin sıfır araç kotalarını çoktan doldurduklarını söyleyen Yanık, “Gün veriyorlar artık. Devlet ÖTV zammı yaptı. 12’nci aydan sonra gelecek yıl devlet vergi oranlarını yine değiştirecek. Türkiye’de ikinci el otomobil fiyatının düşmesi için sıfırın ciddi manada aşağı gelmesi lazım. Bu olmadığı müddetçe fiyatlar düşmez. Piyasayı kaosa sürükleyen internet sitelerinin üzerinden ilan verenlerin arkasında kimler var? Amaçları ne? Bunlar incelenmediği müddetçe bu piyasa serbest piyasa şartlarından dolayı alır başını gider” dedi.

SEKTÖR BAŞIBOŞ

Türkiye’de bu sene ikinci el araç alım satımında yaklaşık 8 milyon işlem olacağını söyleyen Yanık, geçen yıla oranla yaklaşık yüzde 25 artış yaşanacağını kaydetti. Sektörün bu haliyle başıboş olduğunu savunan Yanık, “Buradan ciddi parasal anlamda yararlanmak isteyen rant grupları var. Bunların distribütörler ve bayiler olduğunu düşünüyoruz. Çıkan ikinci el yönetmeliğini bunlar destekledi ve arkasında durdular. Maalesef esnaf diye tabir ettiğimiz galericileri bitirip, bayilere yönlendirdi” diye konuştu.

FİYAT ARTIŞININ GALERİCİYE MENFAATİ YOK

İnternette veya televizyonlarda yayınlanan ilanlara dikkat çeken Yanık, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Arabanızı gerçek değerlerine alırız diyorlar. 100 bin liralık arabanı 100 bin liraya bunlara sattın. Peki alan kişi kaça satacak? Üstüne koyacak. Araba fiyatı yükseldi. Bu sefer 110 bin liraya aracı alamayacaksın. Bana gelseniz 93 – 94 bin lira para vereceğim. İşte bu firmaların incelenmesi lazım. Galericilerin ilanlarına ve sayısına, sıfır bayilerin ilan sayılarına, bir de ne olduğu belirsiz olanların ilan sayılarına, arkasındakilere bakın. Bu arabaların fiyatlarının yükselmesinden galericilerin hiçbir menfaati yok. Bilakis sermayeden yiyoruz. 100 liraya veriyorum. 110 liraya alıyorum. Böyle bir saçmalık olamaz. Bir konsorsiyum oluşturup, neden yükseliyor araştırılması lazım. Bunun nedenlerini piyasanın içinde olan insanlarla istişare etmedikçe bürokratlarla bu yükselme trendini tutamazsın. Sıfıra ciddi talep var ama biran önce bu talebin önüne geçmek lazım.”

MANTIKLI AÇIKLAMA YAPAMIYORUZ

Sektör ile ilgili sağlıklı veri tutulmamasından yakınan Yanık, TÜİK bünyesinde buna yer verilmesi gerektiğini kaydetti. Sektör açısından önlerini göremediklerini ifade eden Yanık, “İnsanlara da makul mantıklı açıklama yapamıyoruz. Araç alın, satın demek ne kadar doğru? İnternette yapılan fiyat araştırmalarının bu piyasanın artmasına sebep oluyor. Araç alacaksa sıfır fiyatına bakıp, orantı kurarak alması lazım. 100 lira, 110 lira yazmış derseniz cebinizden ciddi anlamda para gider. Bu bir yerde patlayacak. Bunun artışını devlet sahaya çıkarsa önler. İki bayiye baskınla bu iş olmaz. Bayilerin en büyük şikayeti sıfır araç Türkiye’ye girmiyor. Neden? Pandemiden dolayı. Hangi fabrika durmuş? Fiyat artışları 2019’un ikinci yarısında başladı. 2020 covid19 ile nirvanaya çıktı. Devlet müdahale etmezse 2021 yılında araba fiyatlarında yüzde 20 – 30 zam geleceğini iddia ediyorum. Devlet el koyup, ikinci el yönetmeliğini düzeltmesi lazım. Aksi takdirde ikinci el araç satımı kartellerin tekeli olarak ellerinde kalacak” dedi.

HAYATIMDA BÖYLE BİR PİYASA GÖRMEDİM

Türkiye Odalar Birliği Otomotiv Sektör Kurulu Meclis Üyesi Rasim Hazar ise 45 yıllık galericilik işinin 25 yıllık bölümünde başkanlık yaptığını hatırlattı. “Ben hayatımda böyle piyasa ortamı görmedim” diyen Hazar, geçmiş yıllarda Körfez Savaşı, kriz gibi dönemlerin yaşandığını anımsattı. Koronavirüs ve fabrikaların kapanmasının bahane edildiğini söyleyen Hazar, “Geçtiğimiz yıl 75 bin liraya aldığım arabayı bu yıl 150 bin liraya alıyorum. Bu kadar fahiş fiyat görülmedi, duyulmadı” dedi.

SIFIR İLE İKİNCİ EL FİYATI AYNI OLUR MU?

Fabrikaların araba üretmediğini ve ikinci ele rağbet olduğu söylendiğini belirten Hazar, “Sıfır ile ikinci el aynı fiyat olur mu? Sıfır araç 150 ise ikinci el 85 ile 100 lira arasında değişirdi. Şimdi bu fark ortadan kalktı. Vatandaş ikinci ele yüklendiği için ikinci el fiyatı şişti” diye konuştu.

YÜKSELEN PİYASA

Araç alınacağı zaman eskiden galeriye gidildiğini hatırlatan Hazar, şimdi internetten de bakıldığını söyledi. Ancak burada yükselen bir piyasa oluştuğuna dikkat çeken Hazar, “Şimdi vatandaş internetten bütün araçlara bakıyor. 100 liralık araca 20 lira fazla yazıyor. Diğeri 125, bir başkası 135 yazıyor. Bu kendi arasında yükseliyor” şeklinde konuştu.

KAYIT DIŞI YAPANA CEZA VARDI

Araç alım satımını kayıt dışı yapana ceza yazılacak dendiğini anımsatan Hazar, “Yeni yasaya göre kişi kendine 3 araba alabiliyordu. Şimdi hanımın üstüne, çocukların üzerine alıyor. Hala, dayı, yengesine araba alıyor. Galericiden fazla araba satıyor. Araçlarını kahvenin önüne çekiyor 3-4 araba bu şekilde ticaret yapıyor. Ben vergi, kira, stopaj veriyorum, o 1 lira vermiyor” dedi.