Yaşlanmak hastalık değil

"Öleceğini bile bile yaşayan tek canlı insandır. Ve hiç ölmeyecekmiş gibi yaşar” demiş, üstad Necip Fazıl Kısakürek... Ne ölümü, ne yaşlılığı kabullenir insanoğlu... Yaşlılık hastalık gibi algılandığı, öyle kabul edildiği için olsa gerek. Oysa yaşlılık bir hastalık değildir. Hatta Prof. Dr. Teslime Atlı’ya göre yaşlanmak, hayatın bize sunduğu güzelliklerden birisidir. Yukarıdaki satırlardan da anlayacağınız üzere bugünkü konumuz, ‘yaşlılık’, konuğumuz ise Güven Çayyolu Sağlık Kampüsü Dr. Aysun Küçükel İkinci Bahar Geriatri Merkezi’nden Geriatri uzmanı Prof. Dr. Teslime Atlı. Kendisine yaşlılık üzerine sorular sorduk o da yanıtladı.

Pek çok toplumda yaşlılık, hastalık gibi algılanyor. Siz yaşlılığı nasıl tarif ediyorsunuz?
Aristo yaşlılığı menfi bir durum olarak görmüş, “hastalığı zamansız gelen yaşlılık, yaşlılığı ise doğal bir hastalık” şeklinde tanımlamıştır. Artık böyle değil demeyi çok isterdim ama ne yazık ki hekimler de dahil olmak üzere bir çok insan hala yaşlanmanın bir hastalık olduğuna inanıyor. Oysa Goethe, yaşlılığın olumsuz bir dönem olarak algılanmasını reddeder, deneyim ve tecrübelerin zirveye ulaştığı bir dönem olarak tanımlar. Yaşlılara tecrübe birikimleri sebebiyle eski çağlarda her zaman saygı gösterilmiştir. Bilge oldukları düşünülmüş, yetenek ve tecrübelerinden istifade edilmiştir.

Yaşlanmayı hızlandıran etkenler nelerdir?
Yaşlılık, tıpkı çocukluk ve gençlik gibi yaşamın normal bir evresidir. Her insan yeterince yaşarsa yaşlanır. Yaşlanmanın hızı ve şekli kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Aynı yaştaki iki kişiden birisi diğerinden daha yaşlı görünebilir. Hatta aynı bireyin farklı organları farklı hızlarda yaşlanabilir. Bazılarının cildi, bazılarının eklemleri, bazılarının ise kalbi veya beyni daha hızlı yaşlanabilir. Genetik özellikler, çevresel faktörler, iyi-kötü alışkanlıklar, beslenme şekli, aktivite düzeyi, geçirilen kazalar ve hastalıklar yaşlanmanın şeklini ve hızını etkiler.

DAMARLARDA ORTAYA ÇIKIYOR

Yaşlılıkta genellikle hipertansiyon ortaya çıkıyor. Bunun nedeni ve yol açtığı rahatsızlıklar nelerdir?
Yaşlanma tüm organları etkiler. Ama en tipik yaşlanma damarlarda ortaya çıkar. Damarlarda yaşlanma ile birlikte esneklik kaybı olur ve giderek elastikiyetini kaybederek sert bir boru halini alır. Bu durum yaşlanma ile kan basıncının artması ve hipertansiyonun en önemli nedenidir. Ancak hipertansiyon kaçınılmaz bir sorun değildir, yüzde 30-40 yaşlıda kan basıncı normaldir. Arteriosklerozis (damar sertliği) denilen bu durum kalp, beyin, böbrekler başta olmak üzere tüm vücudumuzdaki damarları etkiler.

Yaşlılıkta ortaya çıkılan unutkanlığın çözümü var mıdır?
Yaşlanmanın etkilediği önemli bir organ beyindir. Yaşın ilerlemesiyle birlikte hafif bir öğrenme zorluğu ve unutkanlık olabilir ama bu hiçbir zaman bunama düzeyinde değildir. Yaşlanma ile kalpte ve böbreklerde ortaya çıkan değişiklikler de hiçbir zaman hastalık düzeyinde değildir. Yaşla birlikte vücuttaki yağ dokusu artar ve kas kitlesi azalır. Kemik kitlesi azalır. Ancak osteoporoz yaşlıların yarısından azında görülür. Birçok kişi yaşlılarda görülen bazı sağlık problemlerinin yaşlanmanın doğal bir sonucu olduğuna inanır. Ancak bu hastalıkların hiçbirisi kaçınılmaz son değildir.

İnsanların genellikle yaşlılığa bağladığı hastalıklar vardır. Tansiyon, şeker, idrar kaçırma gibi. Bu hastalıkları hangi kategoride değerlendirmek gerekir?
Eğer yaşlı bir bireyin tansiyonu veya şekeri yüksekse bu hiç bir zaman yaşlılıktan değildir. İdrar kaçırma, unutkanlık, nefes darlığı, kansızlık, depresyon, ağrılar, kilo kaybı, iştahsızlık, az yada çok uyuma gibi sorunlar hiç bir zaman yaşlanmanın doğal bir sonucu değildir. Bu sorunların görüldüğü yaşlıların, tıpkı daha gençler gibi hemen doktora başvurması gereklidir.

PROF. DR. TESLİME ATLI KİMDİR

1992 yılında Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi’nden mezun olan Teslime Atlı, 1997 yılında Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde İç Hastalıkları Uzmanlığı’nı, 2001 yılında ise aynı fakültede Geriatri Yandal Uzmanlığı’na tamamladı. 2011 yılında AÜ Tıp Fakültesi’nde “Profesör Doktor” unvanını alan Teslime Atlı’nın ulusal ve uluslararası dergilerde yayınlanmış çok sayıda makalesi, bilimsel toplantılarda sunulan bildirileri bulunuyor. Ulusal kitaplarda “Geriatri” ile ilgili bölüm yazarlığı da yapan Prof. Teslime Atlı, meslek yaşamı boyunca yine çok sayıda uluslararası kongre ve bilimsel toplantıya konuşmacı olarak katıldı, çok sayıda ödülün sahibi oldu.

ÖNÜMÜZDEKİ HAFTA

Sevgili okurlar önümüzdeki hafta konumuz koroner arter hastalığı ve bypass tedavisi. Koroner arter hastalığı kalbi besleyen koroner arter denilen damarların belirli ölçülerde kolesterol birikintisi ve/veya kan pıhtısı ile daralması veya tamamen tıkanmasıdır. Bu hastalığın bir kaç tedavi yöntemi vardır bunlarda en önemlisi ve en yaygını koroner bypass tedavisidir. Konuyla ilgili Ankara Liv Hastanesi doktorlarından Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Oğuz Taşdemir ile konuşacağız. Sizler de hafta boyunca bu konuyla ilgili merak ettiklerinizi skalyoncu@hotmail.com adresinden bana iletebilirsiniz.