Dünyayı değiştiren 11 salgın

Sevindirici bir haber. Servis yatak doluluk oranı yüzde 47.9, yoğun bakım doluluk oranı yüzde 74.5, ventilatör doluluk oranı ise yüzde 46.6 olarak açıklandı. Anlaşılan işin ciddiyetini anlayınca İzmirliler korunma yöntemlerini artırmış. Ancak, dünyada 34 milyon hasta ve 1 milyondan fazla ölüme neden olan bir salgın var. Eğitim, iş hayatı, eğlence, hatta giyim kuşama kadar yaşamı biçimimizi, alışkanlıklarımızı değiştiren bu mikrop karşısında hiç gevşememek gerek. Düşünün, dünyanın en fazla korunan insanı ABD Başkanı Trump’ın bile içine girebilen bir virüsten bahsediyoruz.

Tarih boyunca salgın hastalıklar dünyanın yeniden şekillenmesinde büyük rol oynamış. Bu salgın bittiğinde de öyle olacak. Belki de ilk örneğini 3 Kasım’daki ABD seçimlerinde göreceğiz. Şimdi, dünyayı değiştiren en büyük 11 salgını hatırlayalım:

Jüstinyen Vebası (6. yüzyıl): Bizans İmparatoru I. Jüstinyen’in saltanatı hıyarlı veba salgınıyla sarsıldı. Bundan bin 500 yıl önce başlayan salgında o zamanki dünya nüfusunun yarısı 30 ile 50 milyon kişi öldü. Salgın nedeniyle ticaret durunca Bizans İmparatorluğu zayıfladı. Asya, Ortadoğu, Afrika’daki topraklarını kaybetti.

Kara Ölüm (1347-1351): Veba 5 milyon kişiyi öldürdü. Avrupa ancak 200 yıl sonra eski nüfusuna çıkabildi. Salgın derebeyliklerin zayıflamasına neden oldu. Mistik ve dini değerler güç kazandı.

Suçiçeği (15 ve 17. yüzyıl): Amerika’nın keşfinden sonra insanlık su çiçeğiyle tanıştı. Amerika’daki nüfusun yüzde 90’ı salgından etkilendi, 20 milyon kişi öldü. Salgın Avrupalıların Amerika’da yeni boş arazileri keşfetmesi ve koloniler kurmasının yolunu açtı. Yeni kıtada keşfedilen madenler kapitalizmin ilk tohumları oldu.

Kolera (1817-1823): Hindistan’dan dünyaya yayıldı. Ancak “salgın bitti” açıklamasına rağmen 1961 yılından beri yılda 4 milyon kişi yakalanıyor. Kolera, gelir eşitsizliği yüksek, yoksul ülkeleri etkiliyor.

İspanyol Gribi (1918-1919): Birinci Dünya Savaşı sonunda çıktı. 500 milyon kişi hastalandı, 50 milyon kişi öldü. Salgın, toplum sağlığının öneminin anlaşılıp benzer hastalıklarla mücadeleye öncü oldu.

Hong Kong Gribi (1968-1970): 1 milyon kişi öldü. İki hafta gibi kısa sürede 500 bin kişi yakalandı. Salgın aşının önemini öğretti.

HIV–AIDS (1981): Bugüne kadar 75 milyon insan HIV virüsü kaptı, 32 milyon kişi öldü. Dünyada sekste korumacı bir dönem başladı. Özellikle Afrika ekonomileri olumsuz etkilendi.

SARS (2003): Çin’de başladı hızla 26 ülkeye yayıldı. Salgında maske kullanımının önemi anlaşıldı.

Domuz Gribi (2009): Domuzdan insanlara geçen hastalık dünyada 500 bin kişiyi öldürdü. 21. yüzyılda virüslerin yayılma hızının anlaşılmasını ve korunma yollarını öğretti.

EBOLA (2014): Afrika’da görülen hastalık inanılmaz derecede öldürücü. Ebola’ya yakalanan 29 bin kişinin yarısı öldü.

COVID-19: 1 milyondan fazla kişi öldü. Sadece ABD’de 6 ayda 60 milyon kişi işsizlik yardımı için başvurdu. Turizm ve hizmet sektörleri başta olmak üzere binlerce kişinin işine son verildi. Salgının ne zaman bitip, ne tür yıkımlar yaratacağı henüz belli değil.