Cevdet Bey’İn kızları güneş depolayıp satacak
İNCİ Holding Yönetim Kurulu Başkanı Meral İnci Zaim’le ailenin ticaret ve sanayide geçen 60 yılını konuşurken, Türk sanayindeki gelişimin hikayesi de film şeridi gibi gözlerimizin önünden geçti. Toplu iğne bile üretemezken dünyanın dört bir yanına otomobil, televizyon, akü, jant, ihraç eder hale gelmişti Türkiye. Hatta gelişmiş ülke olmanın en önemli kriteri olan ileri teknolojiyi bile yaratmaya başlamıştı. Mesela akü üretimi ile enerji depolama konusunda uzmanlaşmış İnci Holding, yarının enerji kaynağı güneşi depolayabilmek için araştırma geliştirme çalışmalarına ciddi yatırımlar yapıyordu.
İnci Holding’in diğer sanayi kuruluşlarından en büyük farkı hiç şüphesiz beş kız kardeşin, babaları Cevdet İnci’nin vefatından sonra kurdukları yönetim modeli. İki yılda bir değişerek sırayla yönetim kurulu başkanlığını üstlenen kardeşler, otomotiv yan sanayi gibi bir sektörde kadınların ağırlıkta olduğu bir yönetimle grubu büyütüp geliştirmişler.
Bugün toplam 15 şirketi ve 2 bin çalışanı olan İnci Grubu’nun üç şirketi, 70 ülkeye toplam üretiminin yüzde 65’ini ihraç ediyor ve Türkiye’nin ilk 500 şirketi arasında yer alıyor. Çelik jantta pazar lideri, aküde ihracat lideri olan grubun ürünlerini kullananlar arasında Mercedes ve BMW gibi ünlü markalar bulunuyor. Meral İnci Zaim, “Cumhuriyet’in 100’üncü yılı olan 2023’te, dünyada ilk binde olmayı kendimize hedef olarak belirledik. 2011’de yüzde 30 büyüdük. 2012’de ise yüzde 10 büyümeyi ve çalışan sayısının 2 bin 400 kişiye ulaşmasını planlıyoruz. Büyümemizi akü ve jantta sürdüreceğiz. Otomotiv yan sanayi dışında lojistik, atık yönetimi ve enerji depolama alanlarında büyümemizi sürdürerek 2023’teki hedefimize ulaşmayı amaçlıyoruz” diyor.
Yabancı ortakla dünya ligine
Otomobillere çelik jant üretimi için 1992’de Hayes Lemmerz ile İnci Jant ortaklığı başlar. Zamanla Lemmerz’in sahibi Kukwa Lemmerz, ailenin yakın dostlarından biri olurken 2006’da da alüminyum jant üretimine başlanır. Bugün toplam 9 milyon adet jant üretim kapasitesiyle Türkiye’nin en büyük jant üreticisi olan grup, 2010’da HL İnci Çelik dilme tesisini açar, 2011’de ise kısa bir süre önce faaliyete geçen ikinci alüminyum jant fabrikasının temelini atar. Ancak küreselleşen dünyada İnci’nin ortakları da artar. Bu yılın başında Jant üretiminde 18 ülkede üretim tesisi olan, küresel pazarda en büyük jant üreticisi Brezilya’lı Maxion Wheels Grubu, Hayes Lemmerz’i satın alır ve İnci ailesinin yeni ortağı olur.
Dünyanın enerji değil depolama sorunu var
Dünyanın enerji depolama sorunu olduğunu söyleyen Meral İnci Zaim, “Ama depolama maliyeti önemli. Türkiye güneşi bol bir ülke. Bu sektörde çok geniş bir gelişme alanı bulunuyor. Yeni teknolojilerin ekonomiye büyük katkıları olacak. Aslında teknolojik olarak depolama sorunu çözülmüş durumda. Ama şu anda güneş enerjisinden yararlanmak için yapılan yatırımın maliyeti diğer enerji kaynaklarıyla rekabet edemiyor. Daha ucuz maliyetle tedarik etmek gerek. İnsanlar en uygun fiyatla enerjiyi kullanmak ister. Ama teknoloji o kadar hızlı gelişiyor ki bir noktada fiyatları ve maliyeti düşürecek teknolojiler gelişecek” diyor. Grup bu nedenle enerji depolama alanında uzman üretici olmayı hedefliyor. İnci Akü, Ar-Ge merkezinde enerji depolama sistemlerine yönelik projeler geliştiriyor. Meral İnci Zaim, “Güneş enerjisi gibi yenilenebilir kaynaklardan elde edilen enerjinin depolanmasına yönelik projelerimiz ve yatırımlarımız sektörün yarınlarını şekillendirecek” diyor.
İnci Akü’nün hikayesi
Janttaki başarı üzerine İnci Grubu, 1984’te akü imalatına başlar. Manisa OSB’de kurulan İnci Akü, Avusturya kökenli Jungfer Baren firmasıyla lisans anlaşması yaparak üretime başlar. Daha sonra Fransız ve Amerikalı üreticilerle ortaklıklar yapar. Ancak bunlar janttaki gibi sürdürülebilir ortaklıklar olmaz. Yeni ortaklıklar için teklifler geldiğini söyleyen Meral İnci Zaim, “Hepsiyle görüşüyoruz. Ama yabancı ortaklık evlilik gibi çok önemli bir konu. Ortaklık yapmak değil, o ortaklığı yürütmek önemli. Bizim için stratejik ortaklıklar önemli” diyor.
Halen Ukrayna’da da bir üretim tesisi olan İnci, Doğu Avrupa ve Ortadoğu’nun lideri olmayı hedefliyor. Akü ihracatında Türkiye birincisi olan İnci Akü, 2011’de toplam satış gelirlerini bir önceki yıla göre yüzde 30 artırıp tarihi üretim ve satış rekorları kırarken, yurtiçi satışlarını ise yüzde 40 artırmış. Elektrikli otomobillere akü üretimi için de araştırmalar yaptıklarını söyleyen Meral İnci Zaim, “Ama dünya otomotiv teknolojisindeki son eğilimler elektrikli araçlardan çok, hem elektrikli hem benzinli hibrit araçların öne çıkacağı şeklinde” bilgisini veriyor. Buna karşılık grup, endüstriyel akü üretimi için Ar-Ge çalışmalarında hayli yol alıp, telekom sektörü için seri üretimine başlanan aküler pazardaki yerini almış bile. Şimdi hedef 70 ülkeye ihracatı yapılan aküyü Avrupa markası yapmak.
2013’te Perihan İnci başkan olacak
Ailenin Cevdet İnci zamanında çalışmaları başlamış bir anayasası var. Cevdet İnci hayatta iken başkanlık görevini en büyük kardeş Emel Hanım’a devrederek uygulamayı başlatmış. Yönetim kurulunda her kardeşi temsilen bir kişi bulunuyor. Bir başkan görevi iki yıl yürütüyor. Yapılan seçim sonucu 2013’te başkanlık görevini en küçük kardeş Perihan İnci’nin üstlenmesine karar verilmiş. Ancak uygulamada başkanlık sistemi yok. Karar alınması ve uygulanması için yönetim kurulundaki beş kişiden en az üçünün onay oyu gerekiyor. Yönetimde kadınların oranı yüzde 60. Meral İnci Zaim, “Bu, Avrupa’da bile olmayan bir oran. Şirketlerin yönetiminde daha dengeli olsun diye erkeklere pozitif ayrımcılık yapıyoruz” diyor. İnci ailesinin en önemli organı ise 24 kişilik aile meclisi. Aileye kan bağı ya da evlilik yoluyla katılan 14 yaşın üzerindeki üyelerden oluşuyor. Bu meclis yılda iki kez toplanarak gelişmeleri değerlendirip kararlar alıyor.
Portakaldan janta
İnci ailesi, 50’li yıllara kadar Aydın Sultanhisar’da portakal üretimi yapar. Otomobil meraklısı genç Cevdet İnci, 1952’de Nazilli’de oto yedek parça ve lastik satışına başlayınca aile sanayiye ilk adımını atar. Türkiye’de 1950’de 13 bin 405 olan otomobil sayısı 1960’da 45 bin 467’ye kadar yükselir. Ama yedek parça ithal edilir ve bulmak çok zordur. Lastik ticareti yapan Cevdet İnci bu eksikliği görüp jant üretimine karar verir. Teknoloji bulmak çok zor olduğundan, makine dizaynından üretim teknolojisine kadar birçok konuyu kendisi planlar ve kamyonlar için jant üretmeyi başarır. Ailenin sanayici kimliğine dönüşmesinde en önemil adım 1968’de Jantaş’ın kurulması ve büyük bir presle jant göbeği üretilmesiyle atılır. Şirket, Almanya’dan ithal edilen jant kasnaklarına göbeklerin basılmasıyla ilk jantları üretir. Zaman içinde bu şirket hem jant kasnağı hem de jant göbeğini üretebilecek düzeye erişir. Ağır vasıta araçlar için çelik jant üreten HL Jantaş, 1979’da ilk patentini alır ve aynı yıl ihracata başlar.
