Madde bağımlılığı değil, ekran bağımlılığı!

NYU’dan meslektaşım Adam Alter’in davranış bağımlılığı yaratan teknolojiyi irdelediği yeni kitabı ‘Irresistible’ bu soruyla başlıyor. ‘Davranış bağımlılığı’ bir kişinin her hangi bir davranışı kendi iradesiyle ‘sonlandırma’ ya da ‘devam ettirme’ tercihini kaybetmesi demek. Tıpkı esrar ya da alkol bağımlılığı gibi, her hangi bir davranışa bağımlı olanlar da o davranışı yapmadan duramıyor. Ekran bağımlılığı işte bu bağımlılıklardan en yaygın olanı. Kimine göre çağımızın vebası…

EKRAN ÇAĞINDA YAŞIYORUZ!
Çağımız ekran çağı. Televizyon, bilgisayar, telefon ve akla hayale gelmeyen her yerde ekransız bir hayat neredeyse imkansız.  O nedenle ekran bağımlılığından kurtulmanın formülü ekranlara veda etmek değil. Zaten erkanlar tek başına sorun da değil. Asıl sorun bu ekranların arkasındaki sektörün gücü ve motivasyonunda saklı. Çünkü milyarlarca dolarlık bütçeye sahip bu sektörün tek bir amacı var, bizi ekrana en çok bağlayacak ürünü pazara sunmak! Özellikle de çocuklar için… Çocuklarımızı ekran bağımlısı yapmak için yarışan milyarlarca dolarlık bir oyun ve yazılım sektöründen söz ediyorum. Hal böyle olunca da ortaya eroin ya da alkol kadar bağımlılık potansiyeli yüksek ürünler çıkıyor. World of Warcraft bu oyunlardan sadece biri. Pek çok uzmana göre dünyadaki en yaygın ve en çok bağımlılık yaratan bu oyun, 10 Milyar dolarlık hasılata ve 100 milyonu aşkın kullanıcıya sahip. Ve bu kullanıcıların yarısı bağımlı! Bu ne demek bir düşünün…

ÇOCUKLARIN İŞİ BİZDEN ÇOK DAHA ZOR!
Ekran bağımlılığı yetişkinler için ciddi bir sorun ama bu bağımlılığın en çok tehdit ettiği kesim bizim çocuklarımız. Çünkü onlar bizim gibi geç yaşta değil, doğuştan ekranlarla yaşamaya başladılar. Akıllı telefonlar, tabletler çocuklar için özel olarak tasarlanmış oyunlarla dolu. Meselenin bam teli de burası zaten. Yetişkinler yerine ekranlar tarafından büyütülen bu çocuklar büyüdüğünde ne olacak? Bu sorunun yanıtını tam bilen yok…

BAĞIMLILIĞIN FATURASINI ÇOCUKLAR BÜYÜYÜNCE ÖDÜYOR!
Ekran bağımlılığının çocuklar üzerindeki etkisine dair elimizde çok net veriler var. Bu çocuklar okulda başarısız. Bundan daha önemlisi bağımlı çocuklar obezite sorunu yaşıyor, çünkü bu çocuklar ekran başından kalkıp hareket etme kabiliyetlerini yitiriyor bir süre sonra. Ve belki de sorunun en can alıcı yanı ekran bağımlısı çocukların sosyal iletişim kurma yeteneklerini kazanamamış olması. Bu listeyi daha fazla uzatmak istemiyorum, durum ortada…

BAĞIMLILIK BİR ORTAM MESELESİDİR!
Son olarak önemli bir noktanın altını çizeyim. Bağımlılık tek başına bir bireyin kişiliği ile açıklanabilecek bir durum değildir. Bağımlık aynı zamanda kişinin içinde bulunduğu koşullar tarafından belirlenir. Koşullar uygun ise herkes bağımlı olabilir. Öyle olduğu için bazı ortamlarda bağımlılık artarken bazı ortamlarda azalıyor. Bu cümlede bağımlılıktan arınmanın formülü de var: Koşulları değiştirmeden bağımlılıktan kurtulmak mümkün değil. Yani bağımlılık bir ortam meselesi. Söz konusu çocuklardaki bağımlılık olunca da meselenin başlangıcıyla çözümün adresi aynı yer oluyor: Aile!

Aile ortamını değiştirmeden çocukları ekran bağımlılığından kurtarmak mümkün değil. Peki o halde ne yapmalı? Bunu da haftaya konuşalım. Bu konuda söyleyeceklerim var.