Yemek bahane komisyon şahane

BİR süredir yazılı ve görsel basında yer alan bir haber tam 5 milyon kişiyi yakından ilgilendiriyor. Yani çok önemli. Duymayanlara da ben buradan aktarayım. 27 Aralık 2017’de büyük bir boykot hazırlığı var. Tüm Restoranlar Lokantalar Ve Tedarikçiler Derneği (TÜRES) üyesi restoranlar o gün yemek kartlarıyla ile ödeme kabul etmeyecek. Boykotun nedenlerine geçmeden önce bilmeyenler için yemek kartı sistemini anlatayım.

Yemek kartı kendi bünyesinde, çalışanlarına yemek vermeyen işletmelerin kullandığı bir ödeme aracı aslında. İşletmeler çalışanlarına limitler belirleyip günlük ya da aylık yemek kartı veriyor. Çalışanlar da bu kartların geçerli olduğu restoranlara gidip para veya kredi kartı yerine bu kartlar aracılığı ile ödeme yapıyor. Günlük limitin üzerinde harcama yapan kartlarını erken bitiriyor, az harcayanın ise cebine kalıyor.

Günlük limit 15.12 TL’nin üzerindeyse gelir vergisi ve damga vergisiyle brütleşmesi gerekiyor. Bu yüzden genelde şu anda günlük yemek limitleri 10-15 TL arasında. Ortalamanın ise 13 TL olduğuna dikkat çekiliyor. İşin vatandaş yani çalışan tarafında görünen yüzü böyle. Yani yemek kartı aslında basit bir ödeme aracı. Ancak perde arkasında yaşananlar bu kadar basit değil. Çünkü perde arkasında büyük bir kavga var. Şimdi gelin vatandaşın yani çalışanın altı üstü 13 TL’lik yemek kartının ardında nasıl bir savaş yaşanıyor birlikte bakalım.

PATRON İNDİRİM İSTİYOR

Yemek kartı şirketlerinin neredeyse tamamı yabancı sermayeli. Çalışanlarına yemek kartı dağıtacak işletme sahibi yani patron önce bu şirketlerin kapısını çalıyor ve tek tek teklif alıyor. Kendisine en fazla indirim yapan yemek kartı şirketini tercih ediyor. Her bir çalışanına ayda 325 liralık yemek fişi dağıtan bir işletme aslında yemek kartı şirketine örneğin yüzde 5 indirimle 310 lira ödüyor. Diğer bir değişle 15 lira patronun cebine kalıyor. Yemek kartı şirketleri 325 liralık fişi 310 liraya sattığına göre bundan zarar edecek değil mi? Hayır zarar etmiyor. Yemek kartı şirketi de gidiyor restoran sahibinden yüzde 10 komisyon istiyor! Yani 32.5 lira!

Restoranlar için yüzde 10 bugünkü kâr marjları düşünülürse az bir rakam. O ne yapıyor derseniz, ya az kazanca razı oluyor ya da olduğundan daha kalitesiz malzemelerle, eksik porsiyonlarla açığını kapatmaya çalışıyor. Tüm bu sistemden zararı kim görüyor? Çalışan yani vatandaş!

İTO KARAR ÇIKARDI

RESTORANLARIN isyanı karşısında İstanbul Ticaret Odası (İTO) da sessiz kalmadı. İTO Başkanı İbrahim Çağlar İTO Meclisi’nin kasım ayı toplantısında yaptığı konuşmada, “Odamızın uzun zamandır müdahil olduğu bir konu da Yemek Çekleri.  Sonuç olarak komisyon oranları ve vadelerin uzun olması lokantacıları rahatsız ediyor. Biz İstanbul Ticaret Odası olarak; orta yolun bulunması amacıyla her iki tarafla da toplantılar yaptık. Geldiğimiz noktada yemek çeki firmalarının bu hizmeti satın alan şirketlere iskonto uygulamaması  yönünde bir düzenleme yapılması amacıyla İç Ticaret Genel Müdürlüğüyle temas halindeyiz. Bir heyetimiz konuyu bizzat  İç Ticaret Genel Müdürü ile paylaştı. Diğer yandan biz de Oda olarak şöyle bir Uyulması Zorunlu Mesleki Karar çıkardık. “Yemek kartı firmalarınca bu kartları kullanan işletmelere iskonto verilmeyecek ve aynı zamanda kartları kullanan işletmeler yemek çeki firmalarından iskonto talep etmeyeceklerdir.”

Bu kararı da yiyecek içecek sektöründe faaliyet gösteren işletmelerle ilgili Derneklere ve Federasyonlara, yemek çeki firmalarına ve üyelerimize duyurduk.  Üyelerimiz bu mesleki karara uymazlarsa uyarı, kınama ve üyelikten çıkarmaya kadar giden yaptırımlarla karşılaşacaklar” diye konuştu.

BOYKOTA HAZIRIZ

Restoranlar yabancı şirketlerin Avrupa’da yüzde 2-3 komisyonlar alırken Türkiye’de yüzde 10 civarında komisyon almasına isyan ediyor ve bu sistemin baştan aşağı değişmesini istiyor. Boykot çağrıları üzerine dün önce TÜRES Genel Başkanı Ramazan Bingöl’ü aradım. Bingöl, “Dünyada uygulanan komisyon oranları maksimum yüzde 3 seviyesinde olmasına rağmen özellikle yurtdışı menşei olan yemek çeki firmaları ülkemizde bu oranı yüzde 9 -10 seviyeleri ile uygulamakta tabiri caiz ise sömürü sistemi dayatmaktadır. Bizde bu işin mevzuatı yok. Restoran ve lokanta sektörü de vatandaş da zarar görüyor” dedi. Bingöl komisyon oranları yüzünden yemek çeki şirketlerinin karlarına yarı yarıya ortak olduğunu söyledi. Bingöl konunun önemine dikkat çekmek için 27 Aralık’ta bir günlük boykota hazırlandıklarını da sözlerine ekledi.