Kuru temizlemedeki kimyasallara dikkat!

Kuru temizlemede kullanılan bazı kimyasalların insan sağlığını etkilediği öne sürülüyordu. Hani bazen kuru temizlemeden aldığımız ürünlerde baskın bir kimyasal kokusu alırız, ya da kumaşa dokunduğumuzda bir farklılık hissederiz. İşte tüm bunların o kimyasalların kalıntısı olduğu iddia ediliyordu. Biliyorsunuz pandemi nedeniyle zıplayan enflasyon dünyada her şeyin fiyatını fırlattı. Kuru temizlemede kullanılan ürünlerin de fiyatlarında tırmanışlar yaşandı. İşte bu durum özellikle merdivenaltı üretim yapan bazı üreticilere yaradı. Merdivenaltı üreticilerden çok daha ucuza kimyasal ürün alan kuru temizlemeciler bu sayede temizleme işini daha ucuza mal ediyor. Ancak sağlımızla da oynuyorlar.

TETRAKLOROETİLENE DİKKAT

Kuru temizlemede kullanılan kimyasallar cilt başta olmak üzere vücutta kalıcı hasarlar oluşturabiliyor, sağlık açısından da büyük risk taşıyor. Zararlı zararsız aslında tüm kimyasalların kuru temizlemede kg tekstil başına 20 mg’ı aşmasının insan sağlığını tehdit ettiği öne sürülüyor. Kuru temizlemede kullanılan kimyasalların başında ise tetrakloroetilen (perkloretilen) geliyor. Tetrakloroetilen, başka bir maddeyi çözebilen, genellikle sıvı halde olan kimyasal. Tetrakloroetilen, perkloroetilen, PCE veya perk olarak da biliniyor ve 1900’lerin başından bu yana ticari olarak kullanılıyor. Tetrakloroetilen en yaygın kullanıldığı alan ise kuru temizleme. Çünkü kumaşları etkilemeden yağları ve kirleri çözerek, yıkamadan temizlik sağlıyor. Ayrıca metalleri temizleyip cilalamakta da kullanılıyor.

KARSİNOJEN SINIFINDA

Tetrakloroetilen oda sıcaklığında iken sıvı halde. Ama çok kolay buharlaşarak havaya karışıyor. İnsanlar tetrakloroetilene solunum, deri teması ya da su veya gıda yoluyla maruz kalıyor. Özellikle kuru temizleme işi yapanlar ve kuru temizleme dükkanlarının bulunduğu binalarda yaşayanlar tetrakloroetilenle daha fazla temas ediyor.

Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı (IARC) insanlardaki ve laboratuvar hayvanlarındaki çalışmalara dayanan veriler sonucunda IARC tetrakloroetileni grup 2A karsinojen (kansere neden olabilen şeylere verilen genel ad) olarak sınıflandırdı.

Kaliforniya ve Norveç, İsveç, Danimarka, Japonya gibi ülkelerde, belirlenen kimyasal oranlar düşürüldü veya tamamen yasaklandı. Bazı gelişmiş ülkelerde ve Avrupa Birliği’nde perkloretilen damıtma atıkları özel hava sızdırmaz konteynerlerde toplanıp, özel bertaraf tesislerinde imha ediliyor.

Özetlersem, aslında kimyasallar kuru temizlemede kullanılıyor. İşini profesyonelce yapan kuru temizleyeciler güvenilir, üretim şartlarını yerine getiren firmaların ürünlerini tercih ediyor. Temizlik ürünlerini daha ucuza mal ederek kârını artırmayı, maliyetini düşürmeyi hedefleyen kuru temizlemeciler ya da fiyat kırarak satışını artırmayı düşününen bazı kuru temizlemeciler ise merdiven altı kimyasal ürünleri tercih ediyor. Kuru temizleme firmalarının kullandığı temizlik ürünleri ise hayati önem taşıyor. Bu alanda denetimlerin artırılması çok önemli. Kolay değil biliyorum ama kuru temizlemecilerin fiyatlarından, hızından önce kullandığı temizlik ürünlerini sorgulamanız yerinde olur.

AB MERCEK ALTINA ALDI

AVRUPA Birliği 11 Mart 1999 tarihinde aldığı kararlar sonucu, 31 Ekim 2007 tarihine kadar kuru temizleme makinelerinde kullanılan Perkloretilen’in havaya karışma oranını minimize etme ve atıklarını kontrol etme kararı aldı. Oranı temizlenecek kg tekstil başına maksimum 20 mg olarak belirledi. Çalışma yerinde havadaki emisyon oranı ise en fazla 2 mg metreküp, suda ise 0.005 mg olarak tespit edildi. Bazı ülkelerde ise perkloretilen kullanımı tamamen yasaklandı. Perkloretilen’in kuru temizleme makinelerinden çıkan damıtma atıklarının normal evsel atıklarla çöple atılması yasaklandı ve özel bertaraf tesislerinde kapalı ambalajlarda özel imha yöntemleri ile imha edilmesi kararlaştırıldı.

HURDA MAKİNELER GELDİ

SEKTÖR temsilcileri yeterli kimyasal emilimi sağlamadığı için Avrupa’da kullanımı yasaklanan, hurdaya çıkmış kuru temizleme makinelerinin geçmiş yıllarda Türkiye pazarına sokulmasıyla merdiven altı kuru temizlemenin hızla arttığına dikkat çekiyor. Bu makinelerle yapılan kuru temizlemenin, birçok cilt ve solunum yolu hastalığı ile birlikte kanser riskine neden olduğu da belirtiliyor. Piyasada fiyatların semt, şehir veya bölgeye göre farklılık göstermesi dikkat çekerken, özellikle çok ucuza yapılan kuru temizlemelerin maliyetler göz önüne alındığında riskli olabileceği vurgulanıyor.