Kripto’nun merkezi olabiliriz!

Sadece bu dünyanın oyuncuları değil ne olduğunu daha yeni yeni anlamaya başlayan ülkeler de kıyasıya bir hazırlık içinde. İşte bu ülkelerden biri de Türkiye. Geride bıraktığımız yılın son günlerinde Cumhurbaşkanı Erdoğan açıkladı:

“Kripto para yasası hazır. Gecikmeden Meclis’e göndererek bu konuda adım atacağız.”

Çok önemli bir gelişme. 2021’de yaşanan dalgalanmalara rağmen 2 trilyon doların üstüne çıkan bir piyasa büyüklüğünden bahsediyoruz. Türkiye eğer hızlı ve doğru adımları atarsa kripto yatırımların merkezi olmaya soyunan Singapur, İngiltere, İsviçre gibi ülkelerle yarışabilir, hatta öne bile çıkabilir.

Ankara’da hazırlıklar sürerken ben de kripto dünyasındaki son gelişmeleri bir süre önce ABD’den Türkiye’ye gelen Prof. Dr. Emin Gün Sirer ile konuştum. Sirer kripto dünyasının sayılı isimlerinden biri. Cornell Üniversitesi Öğretim Görevlisi ve Ava Labs’ın kurucusu ve CEO’su...


Emin Gün Sirer, “İnsanlar gün boyu Wall Street’te çalışıyor hisse senetleriyle uğraşıyor. Ama evine gittiği zaman heyecanlı bir şekilde kriptolarla uğraşmaya başlıyor. Bu olay gerçekten finansın altyapısını değiştirecek. Bizi çok daha şeffaf çok daha temiz, çok daha net bir ortama oturtacak. Bu da çok heyecanlı bir süreç. Onun parçası olmak da çok güzel bir şey bizim için” şeklinde konuştu.

Emin Gün Sirer, önümüzde müthiş bir fırsat olduğunu anlatarak giriyor söze ve şu mesajları veriyor:

* Türkiye için fırsat büyük. Çünkü yepyeni bir teknoloji doğmakta ve o teknolojinin alt yapısı dünyanın hiçbir yerinde tam güzel oturmuş değil. O altyapıyı en iyi, en hızlı oturtacak olan ülkeler bir anda o gelişimi kendi üzerine çekmeyi başaracak.

* Bu konuda atılım yapmaya çalışan Singapur, İsviçre, İngiltere gibi finansın zaten geliştiği bazı ülkeler var. Ama onlar dahi henüz tam gerekli olan şeffaflığı, netliği henüz getirmiş değiller. Hızlı hareket edersek Singapur ve diğerlerinin önüne geçebiliriz.

* Türkiye hem konumu itibarıyla hem teknolojik yapısı itibarıyla hem bizim de burada bulunmamız itibariyle konunun iyi kullanabilecek noktada. Eğer hızlı bir şekilde regülasyona girilip kripto paraların güzel bir temeli olması sağlanırsa dünyada zaten gerçekleşmekte olan kripto devrimin önemli bir kısmı bizim ülkemizin üzerinden gerçekleşecektir. Bunun bize getirisi hem doğrudan hem de dolaylı olarak yüksek olacaktır. Kripto’nun merkezi olabiliriz.

KANUNSUZ KRİPTO GÜNLERİ GERİDE KALDI

Peki ama sizce ortada bir gariplik yok mu? Bir tarafta kripto para piyasasını özgürlükler dünyası olarak tarif ediyoruz, bağımsız, merkeziyetsiz diyoruz... Bir taraftan da regülasyon getirmeye yani kuralları tanımlamaya çalışıyoruz. Tam bir çelişki değil mi? Emin Hoca’ya sordum.

“Değil” dedi ve şöyle açıkladı:

* Bitcoin ve diğerleri ilk ortaya çıktıklarında kendi kurallarını tanıyan sistemlerdi. Bu yüzden bu sistemlere ilgi duyan insanlar genelde fazlasıyla özgür, hatta kanun tanımaz insanlar oldu. Uzun dönemde bunun devam etmesi mümkün değil.

* Toplumun kanunları var ve o kanunların var olması için çok gerekli nedenler var. Elbette ve onu tanımamak söz konusu olamaz. Yeni çıkan son dönemde çıkan sistemlerden bazıları Avalanche dahil içinde bulundukları ülkenin kurallarını sistemin içine almaya izin veriyor.

* Bana kalırsa ilk jenerasyon kanunsuz kripto günleri geride kaldı. Artık bu alana kurumsal paralar gelmeye başladı. Kurumsal paralar geldikçe itibarlı sistemler haline geliyor. Farklı bir sürecin içindeyiz.

KRİPTO’DA, INFLUENCER’A YOUTUBER’A DİKKAT!

Tamam gelecek kripto paraların. Birçok kripto para çıkarılıyor. Alt coin’ler, tokenler... Dürüst olanlar bir tarafa ama... Kara para aklayan var, çekip gideni var, çökeni var... Yatırımcılar ne yapmalı, Prof. Dr. Emin Gün Sirer’e sordum. İşte tavsiyeleri:

* Unutmayın ileride büyüyecek bir sisteme daha ilk günden ortak oluyorsunuz. Bu yüzden seçiminiz çok önemli. Araştırmanızı çok iyi yapın.

* Yatırım yaparken sakın profesyonellere danışmayın. Kriptoda influencer, youtuber, fenomen vs. birçoğu güvenilmez insanlar, veya para karşılığı çalışan insanlar.

* Başkasından duyup ne olduğunu bilmediğiniz, anlamadığınız bir şeye para yatırmayın.

* ‘Çok çok ucuz, değeri çok düşük, nokta sıfır bir centten alıyorum. Çok ucuzmuş’ diyerek coin almasınlar. Önemli olan fiyatı değil o coinden kaç tane olduğu.

* Bir takım şöhretlere de kanmayın. Mesela ‘Elon Musk alıyor’ diye hikâyesi olmayan Dogecoin veya benzerlerini almayın.

* Alacağınız para yeni teknoloji içermeli. Bir önceki paranın kopyası olmamalı.

* Arkasındaki takım kalıcı olmalı. Vizyon sahibi bir grup olmalı. Örneğin Dogecoin’in arkasında kimse yok, hikâyesi yok, kullanım alanı yok, gidecek yeri yok. Musk tweet atacak diye bekle dur.

* Vizyonunda farklı bir alan açması lazım. ‘Yepyeni değerleri dijitalleştireceğim’ diye gelmesi lazım. Farklılaşmalı.

* Merkezi borsaların güvenilir olması lazım. Türkiye’de böyle bir iki büyük borsa var. Küçükler daha tehlikeli.

* Uzun dönemde coin’leri borsada tutmak yerine kendi üzerinize almanız çok önemli.

PROF. DR. EMİN GÜN SİRER KİMDİR?

İstanbul’da doğan Emin Gün Sirer çocukluktan itibaren ilgi duyduğu bilgisayar ve kendi kendini idame ettirebilen sistemeler alanını mesleği haline getirdi. Robert Koleji’nden mezun olan Sirer, lisans eğitimini ABD’de bilgisayar mühendisi olarak yaptı. Doktorasını da ABD’de tamamlayan Sirer bu ülkede öğretim görevlisi olarak görev yapmaya başladı. 2002 yılında ‘Karma’ isimli bir sistem kurdu. Coin yaratmayı ilk akademik olarak yazan isimlerden biri olan Emin Gün Sirer’e ABD’de hocaları, “Amerikan devleti şu anda teröre para gitmesin diye odaklı. Bu sistemler de ne olacağı belli olmaz. Sen fon bulamazsın. O yüzden bu konuda çalışma” dediği için belki de ilk coini çıkarması kısmet olmadı. Karma’nın temel olayı 2009’da Bitcoin’de de kullanıldı. Emin Gün Sirer Bitcoin’in yaratıcısı Satoshi Nakamoto’nun kendi sistemine dahice bir ekleme yaptığını söyledi.

Sirer Bitcoin’in bugüne kadar bilinen en büyük zayıflığı Selfish Mining’i keşfetti. Bu yüzden ölüm tehdidi bile aldı. Ancak daha sonra Bitcoin toplantılarına dahil edildi. Sirer son iki yıldır Avalanche üzerinde çalışıyor. Avalabs’in geliştirdigi Avalanche Network bir yıl gibi kisa bir surede 25 milyar dolarlık değere ulaştı. Sistemin çalışmasını sağlayan Avax, en büyük 10 kripto para arasına girdi.