Kanserle savaşın Türk şövalyesi

500 milyon dolarlık bağışı nedeniyle ismini Nike’ın kurucusu Phil Knight’tan (şövalye) alan merkez için Esener, “Kanser çok yönlü bir problem. Değişik teknolojilerle çözülmesi daha mümkün” dedi.

 ABD’nin en önemli kanser araştırma merkezlerinden biri olan Oregon Health and Science University (OHSU) Knight Cancer Institute’de kanserin erken teşhis edilmesine yönelik araştırmalar yapmak üzere kurulan yeni merkezin başına, bir Türk getirildi. 1 milyar dolar kaynak ayrılan merkezi Prof. Dr. Sadık Esener yönetecek. OHSU Knight Cancer Institute ABD’nin en önemli kanser araştırma merkezlerinden biri. Kişiselleştirilmiş kanser ilacı araştırma geliştirme ve uygulama çalışmalarında dünya lideri. 200’den fazla araştırmacının görev aldığı enstitüde kanser biyolojisi, kan kanserleri ve bağışıklık sistemini güçlendirerek kanser önleme ve durdurma alanlarında çalışmalar yapılıyor.

2015 yılının Haziran ayında, Knight Cancer Institute bünyesinde kanseri erken teşhis edebilmek için yeni bir merkez hayata geçirildi. Bu merkez için bağış toplanmasına da karar verildi. Merkeze bağışlanan yardımlar 1 milyar doları buldu. En yüksek miktarda bağış ise 500 milyon dolar ile, Nike’ın kurucusu Phil Knight’tan geldi. Phil Knight, yedi yıl önce de 100 milyon dolarlık bir bağış yaptı ve bu nedenle enstitünün adı Knight oldu.

ÖNCE İTÜ SONRA ABD

1956 Ankara doğumlu Sadık Esener, lise öğrenimini Strasbourg Fransa’da tamamladıktan sonra 1979 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi’nden Elektronik ve Telekomünikasyon Mühendisliği lisans ve 1981 yılında Michigan Üniversitesi’nden yüksek lisans derecesini aldı. Doktora derecesini Uygulamalı Fizik ve Elektrik Mühendisliği dalında University of California at San Diego (UCSD)’dan 1987 yılında aldıktan sonra aynı üniversitede öğretim üyeliğine başlayan Esener 1991’de doçent, 1996’da profesör oldu. 1997-2001 yılları arasında “Optoelektronik Bileşik Prosesörler” Endüstri/Üniversite Konsorsiyumu, 1998-2003 yılları arasında “Hızlı Okunabilen Optik Bellekler” Endüstriyel Konsorsiyumu, 2000-2005 yılları arasında da DARPA tarafından kurulmuş CHIPS İleri biofotonik Sistemler Merkezi’nin başkanlığını yaptı. 2006 yılında Amerikan Ulusal Kanser Enstitüsü tarafından kurulan UCSD Kanser Nanoteknoloji Mukkemeliyet Merkezi’nin Başkanı olan Esener, Tıp Mühendisliği Enstitüsü’nün
ve Nanoteknoloji bölümünün kurucu üyesi.

OYA ECZACIBAŞI’NIN AĞABEYİ

450’den fazla bilimsel makale yayınlayan Prof. Dr. Sadık Esener 75’i davetli olmak üzere 250’den fazla uluslararası konferansta sunuş yaptı. 2006 ve 2009 yıllarında UCSD’de iki kez yılın hocası seçilen Prof. Esener, kariyerinde 50’yı aşkın doktora öğrencisini mezun etti. Esener’in 20 patenti ve birçok kitap bölümü olup 10’un üzerinde uluslararası konferans başkanlığı veya organizasyonunu yürütmüştür. Ayrıca, Güney Kaliforniya’da Nanogen (NGEN), Genoptix (GXDX), Sonrgy, Devacell, Cellix  ve Ziva Inc. şirketlerinin kurucusu olup bu şirketlerin yönetim ve bilimsel danışma kurulu üyeliğini yapmaktadır. Halen UCSD Jacobs School of Engineering, Nano Mühendislik, Elektrik ve Bilgisayar bölümlerinde profesör olan Esener, aynı zamanda Sabancı Üniversitesi Mütevelli Heyeti Başkan Yardımcısı. Eski Çalışma bakanlarından Profesör Turhan Esener’in oğlu olan Sadık Esener, İstanbul Modern Yönetim Kurulu Başkanı Oya Eczacıbaşı’nın da ağabeyi.

Çiplerle DNA’yı profilledi

PROF. Sadık Esener 1993 yılında  yatırımcı bir firmanın isteği üzerine, DNA kulanarak bellek yapılabilirliğini incelerken biyoloji ile tanıştı. Bu çalışmanın sonucunda araştırma arkadaslari ile Nanogen firmasını kurdu ve elektronik çipler ile DNA profillemesini gerçekleştirdi. Daha sonra  Dr. Osman Kibar ile kanserli hücrelerin optik teknolojilerle tespiti için bir yöntem bulup kişiselleştirilmiş tıp alanında Genoptix firmasını kurdu. Novartis firması, 2011’de Genoptix’i satın aldı. Araştırma geliştirme çalışmalarını sürdüren ve son yıllarda tümör hücrelerine nanopartiküllü kanser ilacı verilmesi üzerine araştırmalar gerçekleştiren Prof. Esener, yeni merkezdeki AR-GE çalışmalarında çok farklı alanlardan uzmanların biraraya getirileceğini ve tam bir takım çalışması yapılacağını belirterek, “Kanser çok yönlü bir problem, dolayısı ile farklı açılardan bakarak değişik teknolojiler kullanarak çözülmesi daha mümkün olabilir görüşündeyim” diyor.

Erken teşhis çok önemli!

KNIGHT Cancer Institute’un direktörü ve Gleevec ilacinin mucidi Brian Druker’e göre, kanser ile savaşta en büyük eksiklik erken teşhis. Kanser tedavisine yönelik mevcut yöntemlerin çok başarılı olmadığını savunan Druker, erken teşhisin çok büyük önem taşıdığını belirtiyor. Merkezde, aralarında dünyanın önde gelen isimlerinin bulunduğu 300’ e yakın bilim insanı görev alacak. Druker, amaçlarına ulaşabilmek için erken teşhisi tamamen yeniden hayal etmeleri gerektiğini vurgularken, Prof. Dr. Sadık Esener’in geniş bilgi ve tecrübe alanının, yeni proje için çok isabetli olduğunu belirtiyor.