Bakan Kurum kaynağı açıkladı

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum sinyalini daha önce vermişti vermesine ama dün Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıkladığı konut sayısı, fiyat ve ödeme koşulları sürpriz olmuştu. Dün projenin detaylarını bizzat Bakan Murat Kurum’dan dinleme fırsatı bulduk. Ayrıntılarını Hürriyet Gazetesi Emlak Editörü Gülistan Alagöz’ün haberinde bulabilirsiniz. Ben birkaç ayrıntıya dikkat çekmek istiyorum.

Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum

PROJEDEN MÜLK ALMAK CAZİP Mİ?

Açıklanan koşulları taşıyanlar için projeden mülk almak kesinlikle cazip. ‘Alırken kazanmak lazım’ denir ya tam o cinsten. Bizim son zamanda tespit ettiğimiz rakamı dün Murat Kurum bizzat teyit etti. Bugünkü fiyatlarla bir inşaat yapacak olsanız metrekaresini 10 bin TL’den aşağıya yapabilmeniz mümkün değil. TOKİ’nin dün düzenlediği bir ihalede metrekare inşaat için verilen en iyi teklif 8.129 TL olmuş. Bakan Kurum, “KDV’yi de dahil etseniz 10 bin TL rakamını bulacaksanız. Bugün siz herhangi bir köyde inşaat yapsanız maliyeti 10 bin TL’den ucuza olmaz. Arsayı işin içine katarsanız konumuna göre 12 bin liradan başlar artar gider” dedi.

TOKİ’nin yüzde 40 iskontoyla satacağını açıkladığı 2+1 evler 75-85 m2, 3+1 evler ise 105 m2 olacak. Yani kabaca arsamız olsa bizzat kendimiz bir müteahhit ile anlaşsak 2+1 evi 850 bin TL’ye 3+1 evi ise 1 milyon 50 bin liraya ancak yaptırabileceğiz. Oysa TOKİ’nin açıklamasına göre en ucuz 2+1 ev 608 bin lira olacak. En pahalısı olarak gözüken İstanbul’dakiler ise yaklaşık 770 bin TL’ye satılacak. Yani İstanbul’da satılacak 2+1 ev inşaat maliyetinden bile yüzde 10 ucuz durumda. İşin içine arsa ve diğer maliyetler girince avantaj yüzde 40’ı buluyor. 3+1 evlerde de benzer bir cazibe olduğunu söyleyebilirim. Fiyatlar özel sektörle kıyaslandığında ise avantaj çok da fazla.

PEŞİNAT VE TAKSİTLER UYGUN MU?

Proje kapsamında ödenecek toplam bedel kadar peşinat ve taksitlerin de avantajlı olduğunu söyleyebiliriz. Değeri 850 bin lira olan 3+1 evler için yüzde 10 yani 85 bin 120 lira peşinat alınacak. Geri kalan 764 bin 880 bin lira liralık kısım aylık 3 bin 187 liralık taksitlerle 240 ay vadeyle ödenecek. Değeri 608 bin lira olan 2+1 evler için de yine yüzde 10 yani 60 bin 800 lira peşinat alınacak. Geri kalan 547 bin 200 liralık kısım aylık 2 bin 280 liralık taksitlerle 240 ay vadeyle ödenecek. Tabii bu taksitlerin bugün için geçerli olduğunu söylememiz gerekiyor. Taksitler memur zammına göre artacak. Zamlar 6 ayda bir arttığı için taksitler de 6 ayda bir artabilecek. Bakan Kurum artışın memur zamlarının altında da belirlenebileceğini söyledi.

TOKİ bu modeli uzun zamandır uyguluyor. Örneğin bu yıl memurlara yaklaşık yüzde 80 zam yapıldı. Ama TOKİ taksitleri yaklaşık yüzde 25 artırdı. Burada ‘ödenebilirlik’ kriterinin dikkate alındığını söylemek lazım. Taksitlerin enflasyona endekslenmemesinin de olumlu olduğunu belirtebiliriz. Tek dez avantaj peşinatın sözleşme sırasında verilmesi ve taksitlerin sözleşme imzalandıktan hemen sonra başlaması. Sözleşmeler örneğin evler bitmeden bir yıl önce imzalanırsa hak sahipleri 1 yıl boyunca hem yeni evlerinin taksitini hem de oturdukları evin kirasını ödeyecek.

Bakan Kurum peşinat için kamu bankalarının kaynak üretebileceğini söyledi. Ne olursa olsun bankalardan kredi çözümü sonrasında yeni bir kredi ve taksit demek. Ama ödeme koşullarının 20 yıla uzanması hak sahiplerini başta zorlasa da sonrasında rahatlatacağını da belirtmemiz gerekir.

KAYNAK NEREDEN SAĞLANACAK?

Dün toplantı sonrasında ayaküstü Bakan Kurum’a sorma fırsatı bulduk

Proje güzel ama etap etap gerçekleşe de, kendine finansman da yaratsa başta kamuya bir yük yaratacak. Bu kaynak nereden bulunacak?

Bakan Kurum şöyle cevapladı:

“2023, 2024 ve 2025 bütçelerinde bu projeler için sırasıysa 10-12 ve 14 milyar TL’lik kaynak ayırdık. TOKİ’nin kendi kaynakları ve projeden sağlayacağımız tahsilatları da düşünürseniz finansman sorunu yaşamayacağımızı belirtebiliriz.

BAKANDAN HABERCİLERE TEŞEKKÜR

Gazeteciliğin en temel unsurlarından biri vatandaşın sorunlarını gündeme getirmek. Bakan Kurum dünkü basın toplantısının açılış konuşmasında projenin detaylarını anlatmadan önce habercilere şu sözlerle teşekkür etti: “Artan konut fiyatlarını, yükselen kiraları gündeme getirdiniz. Vatandaşımızın en önemli sorunlarından birini bize iletmiş oldunuz. Biz de vatandaşa en uygun şartlarda ev sunabilmek için çalıştık. Verdiğiniz destek için her birinize ayrı ayrı teşekkür ediyorum.”