Altına müdahale şart!

Öyle bir fırladı ki, tam ve çeyrek altın almak için kuyumcuların kapısını çalanlar ya ‘kalmadı’ cevabı ile karşılaştı ya da fahiş bir fiyatla. Altını işleyen de satan da baktı müşteri çok altın yok, piyasa fiyatının üstüne ekstra zamlar yaptı.
Türkiye’de altın fiyatlarını dünyanın aksine hareket ettiren en temel etken talep patlamasıydı. Sürpriz fiyat düşüşü ile gelen bu talebe hem kuyumcular hem de Darphane tam anlamıyla hazırlıksız yakalandı.

ALTINLAR NEREDE?

Altın almak isteyen vatandaş kuyumcuyu ‘stok yapıp fiyat artışını beklemekle’ kuyumcu ise Darphane’yi piyasaya yeterince işlenmiş altın (çeyrek, cumhuriyet altını) üretmemekle suçladı.
Arkadaşımız Emek Kaplangil dün talebi karşılayamadığı için suçlanan Darphane’nin Genel Müdürü Sadettin Parmaksız ile konuştu. Son günlerde yaşanan dalgalanmalar ve Parmaksız’ın anlattıkları sonrasında altın piyasasının sistem olarak ne kadar başı boş bırakıldığını bir kez daha anladım.
Türkler için altın, vazgeçilmez bir yatırım aracı. Türkiye’de tüm yatırım araçlarında spekülasyonlara engel olunması için bir mekanizma kurulmuş durumda. Döviz piyasasında normalin dışında bir hareket olduğunda Merkez Bankası, hisse senedi piyasasında BİST ve SPK, bankacılıkta BDDK devreye giriyor ancak altın piyasasında bir anormallik olduğunda tüm kurumlarımız seyrediyor. Sakın yanlış anlaşılmasın, ben herhangi bir kurumun kalkıp  piyasaya cumhuriyet altını, çeyrek altın sürmesinden ya da toplamasından bahsetmiyorum. Bahsettiğim tek şey, altındaki ‘arz eksikliği ile oluşan’ suni fiyat artışlarını’ karşılayacak bir sistemin kurulmamış olması.

VER KÜLÇEYİ, AL ÇEYREĞİ

Kuyumcular vatandaştan topladıkları hurda altınları külçe altına çeviriyor. Sonra bunları salı günleri Darphane’ye götürüp sipariş (şu kadar çeyrek altın, şu kadar cumhuriyet altını vs.) veriyorlar, Darphane’de bu siparişleri perşembe günü kuyumculara teslim ediyor. Cuma günü ise altınlar kuyumcular tarafından piyasaya sürülüyor.
Darphane Genel Müdürü Sadettin Parmaksız, bir hafta önce 2.7 ton olan işlenmiş altın talebinin geçen hafta ikiye katlanarak 5.3 tona çıktığını söylüyor. Darphane’nin haftalık işleme kapasitesi ise 1.7 ton. Aşırı sipariş nedeniyle geçen hafta Darphane altınları perşembe değil cuma günü teslim edebilmiş. Bu hafta ise 5.3 tonluk anormal sipariş cuma gününe de yetişmemiş ancak önümüzdeki pazartesi teslim edilecekmiş. Peki Darphane neden cumaya kadar işlediği altını cuma günü kuyumculara vermiyor? Parmaksız bunun nedenini şöyle açıklıyor: “Haksızlık olur, kısmi teslimat yapamayız.” Genel müdürün haklısızlık gerekçesini anlıyorum. Ama anlayamadığım şu: Darphanenin elinde neden yeterince stok yok. Elbette kaynaklar sınırsız değil, elbette Darphane sınırsız talebi stokla da karşılayamayabilir. Ancak Darphane’nin işleme kapasitesinin bu kadar az olmasını anlamıyorum. Aşırı talep karşısında kuyumculara kısmi teslimat yapılabilecek bir sistemin bugüne kadar oluşturulamasını da anlamıyorum.
Düşünün Erzurum’dan bir kuyumcunun 50 adetlik çeyrek altınlık talebi, markalaşmış bir kuyumcunun 50 bin adetlik talebiyle aynı kefeye konuyor. Erzurumlu kuyumcu 50 adetlik siparişini alabilmek için markalaşmış kuyumcunun 50 bin adetlik talebinin üretilmesini bekliyor. Darphane’nin elinde ise ‘perşembe günü tüm taleplerin yüzde 30’unu ya da yüzde 40’ını karşılarım’ gibi bir sistem yok. Tüm siparişler üretilinceye kadar bekliyor.

PEKİ ŞİMDİ NE OLACAK?

Pazartesi günü işlenmiş altınlar kuyumculara teslim edilecek. Salı günü bu altınlar piyasaya sürülecek. Vatandaş kuyumcularda aradığı altını bulabileceği için fiyatlar düşecek. Bu hafta düşmezse bir hafta  sonra düşecek. Çünkü şu anda altın fiyatları üzerinde bir köpük var. Dünyada altın fiyatları yükselmediği sürece, Türkiye’de altın fiyatlarının düşmesi kaçınılmaz... Peki olan kime oldu? ‘Altın fiyatları düştü, yükselecek’ diye koşup yüksek fiyattan altın alan bilinçsiz vatandaşa... Geçmiş olsun...