51 şampiyon neden saklandı?

Kazançları nereden geliyor, nasıl sıçradılar ya da tam tersi... Erimelerin sebebi ne, listede neden alt sıralara düştüler.

Bu yıl ismini açıklayanlardan çok ismini açıklamayanların peşindeyiz. Öncelikle belirtelim... Kişinin devlete ne kadar vergi verdiğini açıklamaması kanunla tanınmış bir hak. Ancak bir ülkede şampiyon olarak açıklanan 100 kişinin 51’i ismini gizlemeye başladıysa bu tablonun nedenlerini analiz etmekte fayda var.

Öyle ya... “Vergilendirilmiş kazanç kutsaldır” diyorsak vergi listesinde yer almak da aslında onur verici bir durum. Ancak vergi şampiyonları listesinde yer alan ilk 100 kişinin bu onuru kamuoyu ile paylaşmama durumu son yıllarda giderek yükselen bir trende dönüşmüş durumda.


7 YIL ÖNCE 12’YDİ
2009 yılında gelir vergisinde ilk 100’e giren ve ismini açıklamayan kişi sayısı sadece 12 iken her yıl artan bir ivmeyle 2015’te 51’e ulaştık.

Bu durumda 3-5 yıl içinde ilk 100’de ismini açıklayan 3-5 kişi kalacak gibi. Bu durumda liste açıklama da garip bir hal alacak. Peki ama neden bu rekortmenler ismini açıklamak istemiyor. Kulakları çınlasın Hürriyet Yazarı Şükrü Kızılot ara sıra yazardı, ben de ilaveler yapıp olası 6 nedeni sıralayayım;

1-Mütevazı görünmek isteyip, kamu oyunda ön plana çıkmaktan çekinenler,
2- Eş, dost ve akrabanın, “borç istemesinden” uzak durmak isteyenler,
3- Dernek, vakıf ve benzeri yerlerin davetiye satışı, bağış gibi aramalarına muhatap olmamak,
4- Hırsızlık, şantaj, terör gibi sevimsiz olaylara muhatap olmaktan kaçınmak,
5- Çalışanlardan gelebilecek zam talebi,
6- Vergi şampiyonluğu sıralamasında bir önceki yıla göre sıra dışı aşağı ya da yukarı yönde hareket edenler. Buna ani zenginleşme ya da fakirleşme de diyebiliriz...


İHALELERDE VAR, LİSTEDE YOK
Vergi şampiyonları listesinin yayınlanmasıyla birlikte yalılarıyla, yatlarıyla, özel uçaklarıyla bilinen veya milyarlık ihalelerde adı geçen iş insanlarının neden vergi şampiyonları listesinde yer almadığı da tartışma konusu oldu.



Eğer vergi kaçırmıyorlarsa -ki bildiğiniz gibi bu ciddi bir suçtur- bu isimlerin neden listede yer almadıklarına ilişkin birkaç tahminde bulunabiliriz.

Öncelikle bu durum, Türkiye’deki vergi toplama mantığından kaynaklanıyor olabilir. Çünkü gelir vergisi servet üzerinden alınmıyor. Tamam, bu isimler milyonlarca hatta milyarlarca lira değere sahip şirketlere ortaklar yani hissedarlar. Ama bu şirketler kâr payı dağıtmayınca, beyanname de vermiyorlar. Şirket kârları sermayeye eklenince servetleri artıyor ancak aynı tablo vergilerine yansımıyor. Hemen hatırlatalım borsa kazançları, faiz ve repo gelirleri de beyan edilmiyor.

Belki de yukarıda tarif ettiğimiz isimler, aslında ilk 100 şampiyon arasına girmiş olabilirler. Ancak isimlerini açıklamak istememişlerdir. Kanunen hakları olsa da aldıkları ihalelerle bu kadar göz önünde olan isimlerin ‘vergimizi de veriyoruz’ diyerek isimlerini açıklamaları kamuoyunun haklı beklentisi.

Bu kadar iş alan, yatırımlar yapan, onlarca markaya sahip şirketleri olan patronların ‘borç isteyeceklerden uzak durma, mütevazı görünme, ön plana çıkmama gibi nedenleri bahane etmelerini kabul etmemiz zor.

Her ne olursa olsun, baştaki sözümüzü tekrarlayalım. İsmini gizleyen sayısı 7 yılda 12’den 51’e ulaştı. Bu kadar vergi veren mükellefler, neden onur duyup, göğsünü gere gere, ‘şampiyonum’ demekten kaçınıyor? İhale şampiyonları neden vergi şampiyonu listesinde yer almıyor? Tartışmakta fayda var...