COVID-19’la mücadelenin yeni döneminde AVM tartışması

Bir tarafta, COVID-19 virüsünün kontrol altında tutulabilmesi için nüfusun 65 yaş üstü ve 20 yaş altı kesimlerinin (iki grup birlikte 33 milyon dolayında) evde tutulması ve 31 ilde (yaklaşık 65 milyon) hafta sonları herkese dönük sokağa çıkma yasakları devam ediyor...

Diğer taraftan, AVM’ler önümüzdeki pazartesi gününden itibaren belli kurallar dahilinde yeniden kapılarını açabilecekler...

Böylelikle, Türkiye’nin normalleşmeye alışveriş merkezleri üzerinden adım atan ilk ülkelerden biri olmak gibi bir vasıf da kazandığını söyleyebiliriz.

BİLİM KURULU ÜYESİ: ŞAŞIRDIK

 Bu karar bilim dünyasında bir sorgulamayı da beraberinde getirdi. Örneğin, dün Habertürk’te Muharrem Sarıkaya’ya konuşan Sağlık Bakanlığı bünyesindeki koronavirüsle ilgili Bilim Kurulu üyesi Prof. Pınar Okyay, bu kararın kendilerini de “şaşırttığını” belirtmiş.

Halk sağlığı uzmanı olan Prof. Okyay, son dönemde sanki salgının tükenmeye yüz tuttuğu ve her şey olmuş bitmiş gibi bir davranış sergilendiğini, bunun riskli sonuçlar doğurabileceğini kaydederek, şöyle konuşmuş:

“Biz daha çok 19 Mayıs sonrası bu konuyu masaya yatırırız diye bakıyorduk.
Bir-iki hafta daha beklense iyi olurdu...”

Prof. Okyay, AVM’lerdeki havalandırma sorununa da dikkat çekiyor: “Çünkü her AVM’nin klima yapısı hakkında da bilgi sahibi olunması gerekir. Bazıları dikey, bazıları yatay. Bazılarının filtre sistemleri farklı. Bunun için makine mühendisleri ile de çalışmamız gerekir.” 

PROF. CEYHAN’IN UYARISI

AVM’lerin açılmasını bu aşamada riskli bulan bir başka bilim insanı ise çocuk enfeksiyon hastalıkları uzmanı olan Hacettepe Üniversitesi’nden Prof. Mehmet Ceyhan.

Yaşlılara sokağa çıkma izni verilmesiyle AVM’lerin açılması arasında çok fark olduğunu belirten Prof. Ceyhan, CNN-Türk’e açıklamasında “Yaşlılar dışarıya çıktığı zaman hepsi virüs açısından temiz, çünkü 3 defa 14 günden evdeydiler, virüs taşımadıkları ortaya çıktı ve açık havaya çıkıyorlar” dedikten sonra ekliyor:

“AVM ise bunun tam tersine kapalı ve havalandırmanın riski arttırdığını biliyoruz. Virüs öksürerek, konuşarak hapşırarak 1.5 metre ileriye gider. Havalandırma bunu daha uzaklara götürebiliyor... AVM’ye gittiğimizde kaç kişi ile temas edeceğimizi ve bu kişilerden kaçının virüs taşıdığını bilmiyoruz.”

NEW YORK’TA KORKUTAN ORAN

 AVM tartışması, COVID-19’un ilk dalgada kontrol altına alınmasında elde edilen kayda değer sonucun ardından normalleşmeye geçiş aşamasının daha şimdiden Türkiye açısından ne kadar kritik bir sınav yarattığına ışık tutuyor.

Yeni tanı ve ölüm sayılarındaki düşüş yönelişi sürse de, kabul edelim ki, toplum içinde nicelik olarak azımsanmayacak bir kesim hâlâ bu virüsü taşımaya ve bulaştırmaya devam ediyor. Buradaki bulaştırma potansiyeli hesaba katıldığında, uygulanan önlemlerde bir çözülme halinde virüsün yeniden bir ivme kazanması ihtimalini hiçbir şekilde dışlamamak gerekiyor.

Nitekim Prof. Ceyhan, Batı ülkelerinde yapılan bazı araştırmaların enfekte olmuş insan sayısının tespit edilenden çok daha yüksek olduğunu ortaya çıkardığına dikkat çekiyor. Örneğin, New York’ta yapılan bir çalışma vaka sayısının testlerle tespit edilenden 10 kat fazla olduğunu göstermiş. Bu insanların önemli bir bölümü muhtemelen virüsü farkında olmadan hafif belirtilerle geçirirken, bir taraftan da başka insanlara bulaştırıyor. 

Kuşkusuz, her ülkenin salgın karşısındaki serüveni, bu çerçevede bu gibi araştırmaların sonuçları birbirinden farklılık gösterecektir.

RUSYA ÖRNEĞİ  UYARICI OLMALI

 Prof. Ceyhan, her halükârda bundan sonraki aşamada çok daha dikkatli olunması gerektiğini vurguluyor, “Şimdi birinci devrede alınan tedbirlerden çok daha fazlası gerekiyor. Bu tedbirleri aldığımızda insanlar evlerde izoleydi. Şimdi daha fazla insanı (dışarı çıkacakları için) kontrol etmemiz gerekiyor. Yapılacak bir hata bizi olayın başına götürebilir. Bunu yaşayan Japonya, Singapur gibi ülkeler oldu. Bugüne kadarki tedbirlere uyumumuzun katbekat fazlasını uygulamalıyız” diye uyarıyor.

Prof. Ceyhan, dün yaptığımız sohbette de özellikle kuzey komşumuz Rusya’daki durumun son günlerde birden kötüleşmiş olmasının uyarıcı yönünün altını çizdi. Prof. Ceyhan, “Rusya’da vakalar düşük bir düzeyde seyrediyordu. Bir gevşeme oldu, ardından vakalar yüksek bir şekilde gitmeye başladı” diye konuşuyor.

COVID-19’la mücadelede ikinci bir dalgayı önlemek için teyakkuz durumundan çıkmamak gerekiyor.