Depremzede çocuklar oyun ve oyuncakla iyileşir

PELÜŞ OYUNCAKLARA SARILSINLAR

Deprem bölgesindeki çocuklara oyuncak ve kitap gönderirken nelere dikkat etmek gerekir?

Dr. Serap Duygulu (Psikolog, Sosyolog): Anne-baba figürlerini temsil eden oyuncaklar yerine pelüş oyuncakları seçilmeli ki çocuk ona sarılabilirsin. Eğer isterse çocuk, kendi oyununda o oyuncağa 'anne' veya 'baba' rolü verebilir. Nitekim, depremzede çocuk anne veya babasını kaybetmiş olabilir. Kitap içeriklerinde ise sevgi, yardımlaşma, dostluk, yaşamın her şekilde devam etmesi gerektiğini anlatan ve olumlama yapan kitaplar tercih edilmeli. Boyama ve ilk okuma kitaplarındaki resimlerde de aynı şeylere dikkat edilmeli. Örneğin, kucağında yavrusuyla resmedilmiş bir ayı figürü bile çocuklar için üzücü etki yaratabilir. Oyuncaklarda şiddeti çağrıştıracak hiçbir figürün olmamasına, kitaplarda da hiçbir şiddet içeriğinin ve resminin olmamasına özen gösterilmeli. Mümkünse hayvanlarla ilgili oyuncak ve kitapları göndermek daha iyi olacaktır.
Ayben Ertem (Uzman Psikolog): Böyle zamanlarda oyuncak ayılar da kahramanlardır. Çocuklara sıcaklık verir, güvende hissetmelerine fayda sağlar. Onlara sarılabilirler, yanlarında taşıyabilirler. Oyuncak ayılar sevgiyi, şefkati ve güvende olmayı temsil ederler ve sarılabildikleri için de fiziksel stresi azaltır, iyileştirici etkileri vardır. Çocuklar oyuncak ayıyla konuşabilirler, duygularını anlatabilirler, henüz konuşmaya hazır olmadıklarında oyuncak ayılarıyla konuşabilirler ya da oyuncak ayı vasıtasıyla uzmanlarla konuşabilirler.

YÜKSEK SES ÇIKARAN OYUNCAKLARA DİKKAT

Dr. Serap Duygulu: Bu süreçte çocuklar yüksek sese ve uyarıcılara karşı hassas olabilir. Korkabilecekleri sesler çıkaran oyuncaklara karşı da dikkatli olmak gerekir. Müzik aletleri iyileştiricidir. Müzik kutuları, oyuncak veya gerçek müzik aletleri sakinleştirici etki yaratabilir. Bunun dışında boya kalemleri, defterler, çıkartmalı kitaplar, keçe malzemeler, yapbozlar da çocukları el becerilerini kullanmaya sevk edeceğinden, tercih edilebilecek oyuncaklardandır.
Ayben Ertem: Şiddet içeren, çok gürültülü ses çıkaran, kendi kendine konuşan, kutudan aniden çıkan, zıplayan, ürküten, korkutan oyuncakların gönderilmesinin şu süreçte fayda sağlamayacağı bilinmeli.

İTFAİYE, KAMYON, VİNÇ, AMBULANS OLAYI TEKRAR YAŞAMALARINA NEDEN OLABİLİR

Peki, itfaiye araçları, kamyon, kamyonet, vinç gibi oyuncaklar gönderilebilir mi?

Dr. Serap Duygulu: Çocukların kendi oyunlarını kurup geliştirme yetenekleri vardır. Bu sebeple çocuğun kendi seçtiği bir oyuncağa isteği anlamı yüklemesi tercih edilebilecek iyi bir yoldur. Farz edelim ki çocuk oyun arkadaşı olarak bir pelüş ayıcık seçti. O ayıcığı ister 'baba' yapar, ister 'anne' yapar ister enkazın altına koyar ister enkazı kaldıran kişi yapar. Gerisi çocuğun düş gücü ve iç sesidir. Bize, onun bu isteğine eşlik etmek düşer. Böylece çocuğun acı ve yas sürecine de eşlik etmiş oluruz.
Ayben Ertem: Çocuklar kendilerini, duygularını en iyi oyunla ifade ederler. Doğal, afetler, felaketler, travmatik olaylar sonrası da oyun yine iyileştirici etki yaratır, duygularını ifade etmeleri için olmazsa olmazdır. Çocuklar kontrolde olamadıkları olaylar üzerinde oyunla kontrolde olmaya çalışırlar. Oyunun gücünde iletişim çok önemlidir. Yaşanan travmatik olaylar sonrası konuşmak, duyguların ifade edilmesi çok önemlidir. Oyun da çocukların dilidir ve en iyi iletişim yöntemlerinden biridir ve duygularını oyun aracılığıyla ifade ederler. Deprem bölgesine oyun, oyuncak veya kitap gönderirken iyileştirici nitelikli olanlardan gönderilmesi daha faydalı olacaktır. Boya kalemleri, kâğıtlar, resim defterleri, oyun hamurları, kil, çocukların duygularını ifade edebilecekleri en güzel araçlardandır. Ayrıca acil yardım personellerini oyunlarında canlandırmak isteyebilirler. Burada da ambulans, itfaiye araçları, insan figürleri, süper kahramanlar, kamyon, kamyonet, vinç vb. gibi oyuncaklar da gönderilebilir. Elbette bu oyuncakla oynayıp oynamamayı çocuk seçer. İstemezse almamalıdır. Bu oyunlar, çocukların süreci kendi kendilerine ya da diğer çocuklarla birlikte tekrar canlandırmak adına faydalıdır ve ileride uzmanla çalışırken de fayda sağlayacaktır.

ÇOCUKLAR OYUNLAR ‘DUYARSIZLAŞTIRMA’ YAPARLAR

Ayben Ertem: Yumuşak pelüş oyuncaklara ek olarak insan figürleri, ağaç figürleri gönderilebilir. Amerika’daki kasırgalardan birinin hemen sonrası çocuklar oyuncak bulamadığında brokolileri ağaç olarak, konservelerin sularını da deniz suyu gibi kullanarak felaketi yeniden canlandırmaya çalışmışlar defalarca. Olayları tekrar tekrar canlandırarak ‘duyarsızlaştırma’ yapıyorlar ve gücü kendi ellerine geçirerek de iyileşmeye çalışıyorlar. Gerçek yaşamda kontrol onlarda değil ne yazık ki.

HAYVAN FİGÜRLERİ ve HİKÂYE KİTAPLARI ÇOK ÖNEMLİ

Peki, ya kitaplar?

Ayben Ertem: Terapötik kitaplar da bu zorlu süreçte oldukça etkili olur. Hayvan figürleriyle anlatılan hikâyeler, dostluk, arkadaşlık, yardımlaşma, dayanıklılık, çeşitli duygular ile ilgili sıcacık hikayeler fayda sağlar.
Dr. Serap Duygulu: Hayvan figürleri ve hayvan hikâyeleri çocuklar için iyileştirici etki yaratacaktır. Burada, kitapları ve oyuncakları çocuklara ulaştıran ekibin hassasiyeti çok önemlidir. Ayrıca eski, kırık, yırtık, kirlenmiş oyuncak ve kitap gönderilmemelidir.