Dijitalizasyonun elit kadroları
Geçtiğimiz hafta davetli olduğum Pasifik kıyısındaki muhteşem Half Moon Bay’de gerçekleşen konferansta konu dijital ekonomiydi.
Borsa’da işlem gören büyük bir teknoloji şirketinin Genel Müdür’ü son gün gerçekleşen panelde Çin’in teknoloji konusunda Amerika’yı hızla geride bıraktığını söyledi ve “derin endişelerini” paylaştı. Dijital Ekonomi’de söz sahibi olabilmek için hem yüksek kalite eğitim, hem de kaliteli mühendislerin yetişmesi çok önemlidir diye de ekliyordu.
Bende buradan yola çıkarak hem Çin’deki lider kadronun eğitimini öğrenmek, hem de Türkiye’nin dijital ekonomi için nasıl hazırlandığını anlamak üzere Türk üniversitelerinin dünya sıralamasındaki yerlerine baktım.
Çin büyük bir fenomen. İletişim ve Bilgi Teknolojileri (IBT) devriminin başladığı günden bu yana yaklaşık 40 yılda 100 kat kalkınmış bir dev. Bu fenomenin temel dinamiklerini çok iyi irdelemek gerekiyor. Zaten katıldığım tüm konferanslarda konu dönüp dolaşıp buraya geliyor.
Geçen haftaki konferansta konuşmacının argümanının temeli de Çin devlet yönetiminin teknolojiyi çok iyi içselleştirmiş olmasıydı. Hatta üst yönetim tabakasında aralarında MIT, Stanford mezunlarının bile var olmasıydı. Aynı konuşmacı, bunun karşısında Amerikan Senatosu’nda sadece bir senatörün teknolojiden anladığını ve sadece bu senatörün teknoloji konusunda anlamlı bir şekilde konuşabildiğini söylüyordu. Devletin bu eksikliğinin ülkeyi geride bıraktığını ve bırakmaya da devam edeceğini de ekliyordu, sanki dinleyenleri yeterince endişelendirmemiş gibi!
ELİT MÜHENDİSLER
Bende ilk fırsatta araştırmamı yaptım. Çin’i uzun dönemdir bilen ve takip eden birini bulmalıydım. 1972 ve 1980 yılları arasında Çin’de ticaretle uğraşmış, Boston’dan yakın tanıyıp çalıştığım Kenneth Morse’a sordum. Kenneth bugün Avrupa’dan Japonya’ya küresel şirket Genel Müdürleri’nin başvurduğu vizyoner bir teknolojist ve strateji danışmanı. Kenneth’e Çin’deki yöneticilerin profilleri 1972’den bu yana nasıldı dediğimde bana kısaca “Tüm bu yıllar içinde Çin her zaman elit mühendisler tarafından yönetildi” dedi.
Daha sonra Çin’in şu andaki liderlik kadrolarına baktım. Küresel üniversite sıralamasında ilk 5’de yer alan üniversitelerde (MIT, Stanford, Harvard, Caltech ve Cambridge) eğitim almış kişi sayısı 3’den fazla değildi. Belki de geçen haftaki konuşmacı kadar endişelenmeye gerek yoktu Silikon Vadisi için.
Ancak Türkiye için durum böyle değil.
Çin’in 1 numarası Xi, Çin’in en iyi mühendislik okulu olan Tsinghua Üniversitesi’nden mezun olduktan sonra, aynı üniversitede sosyal bilimler doktorası yapmış. (Tsinghua, 2018 QS Dünya Üniversite sıralamasına göre, 25 numarada bulunuyor)
Çin’in 2 numarası Li ise Pekin Üniversitesi’nde hukuk eğitimini tamamladıktan sonra, ekonomi üzerine doktora yapmış. (Bu üniversite 2018 QS Dünya Üniversite sıralamasına göre 38 numarada bulunuyor)
Çin kendi üniversitelerini zaten küresel sıralamada oldukça iyi yerlere konumlandırmış. Çinli liderlerin eğitim almak için yurt dışına çıkmalarına gerek de kalmamış aslında…
Çin IBT devrimini bir lokomotif olarak kullanıyor. Teknoloji ile ilgili kararlar Xi ve Li gibi 1 veya 2 numarada bulunan liderler tarafından alınıyor. Aslında Silikon Vadisi’ndeki yönetici çok da haksız değil endişesinde zira hem Xi hem de Li son derece donanımlı ve ortaya konan kalkınma rakamlarına bakarsak belli ki teknolojiyi içselleştirmiş liderler.
Şimdi Türkiye’de bizim üniversitelerimizle dijital ekonomiye nasıl hazırlandığımıza bakalım.
İTÜ 3 YILDA 200 SIRA GERİLEMİŞ
Yüksek eğitim kurumları sıralamasında QS firması sosyal bilimler yerine, özellikle fen bilimleri ve mühendislik eğitimini öne çıkaran bir sıralama yapar.
QS’in 2018 sıralamasında ilk 100’de toplam 21 ülkeden üniversite yer alıyor. 2018 sıralamasında genel olarak Amerikan ve İngiliz üniversitelerinde gerileme trendi dikkati çekiyor. Özellikle teknolojiye odaklanmış Asya üniversitelerinin hızla yükselmesi de bir diğer trend. Çin’den 6 üniversite var ilk 100’de. Türkiye’den ilk 100’e girebilen üniversite yok.
QS World Üniversite 2018 sıralamasında Türk üniversitelerinin yer aldığı bantlar (Bu sıralamada 398. sıradan sonra bant olarak yapılıyor sıralama) şöyle:
421-430 Bilkent Üniversitesi
431-440 Koç Üniversitesi
461-470 Sabancı Üniversitesi
471-480 ODTÜ
491-500 Boğaziçi Üniversitesi
601-650 İTÜ
751-800 Hacettepe Üniversitesi
801-1000 Ankara Üniversitesi
801-1000 Çukurova Üniversitesi
801-1000 Gazi Üniversitesi
801-1000 İstanbul Üniversitesi
İTÜ 2014 yılında 400 bandında yer alırken, 2016’da 500 bandına ve 2018’de 600 bandına gerilemiş.
Yapacak çok iş, alacak çok yolumuz var.
