Derin Teknoloji: Çin ve Fransa

Neden böyle küresel bir listede Çin’den çok fazla yeni şirket var peki?

Çünkü Çin bu oyunu herkesten farklı oynuyor. Yerel yönetimlerle içerde büyük bir yarış sürüyor. Komünist Parti’nin yerel yöneticileri parti içinde daha hızlı yükselebilmek için merkezden gösterilen hedeflere en çabuk koşan, en başarılı çözümleri oluşturan yönetici olmak istiyor. Doğal bir yarış söz konusu. Bu da Çin’den neden bu kadar çok unicorn çıkıyor sorusunun basit cevabı.

Bir örnek: Wuhan’daki çip girişimi HSMC

Çin merkezi yönetimi yerli ve milli yarı iletken sanayii konusunda kararlılığını ortaya koymaya başladığından bu yana çok sayıda girişimci bu işe kafa yoruyor.

Cao Shan isimli girişimci tüm Çin’i dolaşıyor. Yarı iletken ve çip konusunda yatırım yapmaya en motive yerel yöneticileri arıyor.

Yerel yöneticilerin başarı açlığını iyi bilen Shan ve diğer iki girişimci Wuhan Hongxin Semiconductor Manufacturing (HSMC) adında bir şirketi 2017 yılında Wuhan’da kuruyor.

Evet yanlış okumadınız. Bu Wuhan, Korona virüsün ortaya çıktığı aynı Wuhan.

Wuhan’daki yerel parti yöneticileri merkezden aldıkları yarı iletken ve çip üretimi sinyallerini doğru okumuş ve fırsatlarını beklemektedir. İşte bu ortamda HSMC yaklaşık 1 Milyar doları yerel devlet kaynaklarından alıyor.

Daha sonra biz aslında 15 Milyar dolarlık yatırım aldık söylentilerini yayıyorlar. Ve bu rüzgarla TSMC’nin ARGE lideri Chian Shang-Yi Wuhan’a gelip bu şirkete katılıyor.  TSMC dünyanın en büyük çip üreticisi. TSMC’nin ilham veren hikayesine bu köşede yer vermiştik daha önce.

Chiang yarı iletken sanayiindeki bilinirliğini kullanarak çip üretiminde kilit nokta teşkil eden Hollandalı ASML’den litografi makinası alıyor. ABD’nin büyük baskısına rağmen. Bu ASML makinası tüm Çin’den büyük alkış alıyor.

Bu başarı da HSMC için ekstra başka yatırımların kapısını açıyor. Çin devletinden bu şirketin aldığı toplam yatırım 2019 itibarıyla 2.4 Milyar doları buluyor.

2020’ye gelindiğinde Covid-19 salgını ile birlikte bu şirketin aslında bir balon olduğu ortaya çıkıyor. Zira kurucuların şirketin hesaplarını boşalttığı dikkat çekmeye başlıyor. Neyse bundan sonrası bizi pek ilgilendirmiyor.

Bu oldukça kötü bir örnek. Ama daha iyi niyetli girişimcilerin başlattığı Çinli girişimleri düşünün. İşte neden küresel unicorn listesinde en çok Çinli şirket var sorusunun cevabı burada gizli.

Çin teknolojiye dışarıda küresel bir liderlik yarışı gibi yaklaşırken, içeride teknoloji liderliği yerel yöneticiler için amansız bir yarış.

Çip ve yarı iletken üretimi kritik bir derin teknoloji projesidir. Bu hafta Savunma Sanayii Başkanı Prof. Dr. İsmail Demir çip üretimi gündemimizde diyordu. Ve çok önemli bir başka konuya işaret ediyor. Diyor ki bugün çip üretimine başlasak bunun en fazla yüzde 5’i savunma alanında olacak. Yüzde 95’inin sivil alanda kullanım bulması gerekiyor. İşte bu yüzden derin teknoloji yatırımları ile milli dijital ekonominin güçlendirilmesi kritik.

 Fransa ve AB’nin derin teknoloji projeleri için bloğumda bulunan kısma buradan ulaşabilirsiniz.