Amasya’nın eğlenceli yemekleri

Mustafa Kemal Atatürk’ün milli mücadeleyi başlatmak üzere Samsun’dan Amasya’ya gelirken yorgun ve biraz da hasta olduğunu biliyordum. Yol boyunca hep onu düşündüm. O dönemin zor ve çetin koşullarında, 12 Haziran 1919’da Amasya’ya geldiğinde onu karşılayan heyet “Paşam, bütün Amasya emrinizdedir. Gazanız mübarek olsun” dediğinde, deniz mavisi gözleri gözyaşlarıyla dolmuş. Bir milletin yeniden doğuşunda, Türkiye Cumhuriyeti devletinin kurulması aşamasında imzalanan Amasya Genelgesi (Tamimi) aslında Cumhuriyetimizin doğum belgesi olmuştur.
Bense Amasya’ya, Amasya Üniversitesi Sosyal Bilimler Yüksekokulu’nun düzenlediği Sokak Lezzetleri Festivali için geldim. Orta Karadeniz’in modern, aydın şehri olan Amasya’yı birçoğunuz şehzadeler kenti olarak bilirsiniz. Osmanlı sultanlarının birçoğunun şehzadelik dönemi geçirdiği ve tahta çıkmaya hazırlandığı Amasya’nın daha birçok macerası da var. Ferhat’ın büyük aşkı Şirin için dağları deldiği, Lokman Hekim’in şifalı otlarına hayran olduğu Amasya aynı zamanda Strabon gibi bir coğrafya uzmanı ve bilim adamının yaşadığı şehir olmuş.

HANGİSİ İMPARATOR  HANGİSİ KRAL

Amasya’nın kültür elçisi musikişinas, yemek aşığı, emekli öğretmen Yaman Bey’e göre keşkek imparator bir yemekse, patlıcanlı pehli kraldır.
Anadolu’nun her tarafında birtakım farklılıklarla yapılan keşkek, aslında bir özel gün ve tören yemeğidir.
Amasyalılar genelde toprak kapta ve kor ateşi geçmiş odun fırınında uzun uzun pişirdikleri fırın keşkekleriyle çok övünürler.
Ben Tokat’ın pastırmalı keşkeğini çok sevdiğimi söyleyerek hafif bir rekabet havası yaratsam da nafile. Bana sorsanız bakla dolmaları bir dünya harikası.
Kuru bakla, kırılmış buğday yani yarma ve biraz da mercimekle hazırlanan iç harcı asma yaprağıyla sararak muhteşem bir vejetaryen yemek yaratmışlar. Bol naneli toyga çorbası, kağıt inceliğinde sarılmış tırtıl baklavası, dene hasudası tadılması gereken Amasya lezzetlerinden.

GEZİLECEK YERLER

Anadolu’nun çok ilginç, esprili yemek isimlerine bayılırım.
Amasya’da keşfettiğim ibik çorbası, topal börülce, bıdıklı çorba, sakala çarpan, sinisu böreği, kaypak, tırtıl baklava, unutma beni tatlısı gibi uzayıp giden bir yemek listesi var.
Her birinin ayrı ayrı hikayeleri de var.
Öte yandan Yeşilırmakla hayat bulan, bereketlenen Amasya’nın koruma altına alınmış Yalıboyu evlerini, kentin iki yakasını birbirine bağlayan tarihi köprülerini gezip görmeyi sakın ihmal etmeyin.
Ama en sonunda da Amasya tipi bakır semaverden demli bir çay içip etraftaki doğal güzellikleri seyredin ve tatlı tatlı esen rüzgarla hayallere dalın.

LAHANACILAR BAMYACILARA KARŞI

Rivayete göre Osmanlı’nın ilk askeri tatbikatı Kanuni Sultan Süleyman zamanında Amasya’da yapılmış. İki gruba ayrılan askerlere Lahanacılar grubu ve Bamyacılar grubu adı verilmiş.
Anadolu’nun meşhur çiçek bamyasının ana yurdu Amasya-Taşova ve Göynöcek’tir. Karadeniz’in meyve bahçesi olan Amasya’nın Napolyon kirazının tadına doyulmaz. Hatta şimdilerde kirazın ünü misket elmasının önüne geçmiş durumda. Evliya Çelebi’nin de övgüler yağdırdığı, çıtır, hoş kokulu misket elmasını artık büyük şehirlerde bulamaz olduk ne yazık ki.

Sahrap Soysal'ın nefis yemek tarifleri için bizi takip etmeye devam edin.