Fotoğrafla başka diyarlara yolculuk

Prof. Dr. Can’ın fotoğrafları, özellikle iki farklı alanda dikkat çekiyor. Ancak mikroskop altında görülebilen, dünyayı estetik bir gözle fotoğraflarına yansıtan Prof. Dr. Can, uçsuz bucaksız maviliklerin altındaki rengârenk hayatı su altı karelerine taşıyor.

ANKARA DENİZLERE YAKIN

Prof. Dr. Alp Can’la görev yaptığı Ankara Üniversitesi’nde “Aquagraph” adını verdiği fotoğraf albümünü incelerken, uzun ve keyifli bir sohbet yaptık. Ankara’da yaşayan bir fotoğraf tutkunu için su altı merakını sorduğumda, “Ankara, denizi olmayan bir şehir belki ama Türkiye’nin tüm denizlerine aynı yakınlıkta. Bir de denizin yanındaki insanlar bazen denizi görmüyor bile. Ormanda yaşamaya başlayınca gözleriniz ağaçları görmez” sözleriyle karşılık verdi. Türkiye’nin ve dünyanın çeşitli denizlerinde 2 bin 500’ün üzerinde dalış yapan Can’la fotoğraf tutkusunu konuştuk:

FOTOĞRAF HEP VARDI

“Asıl işim doku ve hücre bilimciliği. Ağırlıklı olarak kök hücre üzerinde çalışıyorum. Bunun yanında üç alanda da fotoğraf çekiyorum. ‘Mikrograf’lar, yani elektron mikroskobu da dahil olmak üzere çok farklı mikroskop türleriyle çektiğim kareler. Su altı fotoğrafları ve karada çektiğim fotoğraflar. En az iddialı olduğum alan karada çektiğim fotoğraflar. Buna karşın su altı fotoğrafçılığı ve mikrograf alanında birçok ödülüm, Türkiye ve dünyanın önemli dergilerinde yayınlanmış fotoğraflarım, makalelerim ve gezi yazılarım var.

GÖZLE GÖRÜLMEYEN DÜNYA

Kendimi bildim bileli fotoğraf var hayatımda. Babamın ‘Kodak’ marka analog bir fotoğraf makinesi vardı. 5-6 yaşlarında tanıştığım o makine ile büyüdüm. Çektiğimiz dia fotoğrafları, banyo edilmesi için 60’lı yılların sonunda babam yurtdışına gönderirdi. Lise ortalarında fotoğrafa ilgim arttı ve Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalına asistan olarak gelince 1987’de profesyonel olarak karanlık odayla tanıştım. Mikroskoplarla fotoğraf çekerken kendimiz banyo ediyorduk. 1991’de ilk kitabımı çıkardım; ‘Elektron Mikroskopide Fotoğraf Teknikleri.’ Milimetrenin binde/on binde birini fotoğrafladığımız dal, mikrograf. 5 günlük insan embriyosundan, havada uçuşan polene, kanser hücresinden, kelebeğin kanadına, insan kemiğinin enine kesitinden farenin sırtındaki kıl folüküllerine kadar. Bunları oldukça yüksek bir teknoloji ile çekiyoruz.

DUBROVNİK’TE KALICI SERGİ

Aletli dalıcılığa ise 1991 yılında aldığım eğitimle başladım. 1996 yılından itibaren dalışlarımda fotoğraf makinesini kullanıyorum. Su altı fotoğrafçılığı, benim küçük yaşlarda başlayan su altına olan ilgimden kaynaklı. Fotoğrafçılık bir üst kültür, aslında. Su altına olan ilgim, keşfetme duygusu ile beni buralara taşıdı. Bugüne kadar 16 serginin yanı sıra çok sayıda karma sergiye katıldım. Beşi su altı fotoğrafçılığı alanında olmak üzere toplamda 12 kitabım var. Hırvatistan’ın Dubrovnik kentindeki Doğa Tarihi Müzesi’nde Akdeniz türlerine ilişkin kalıcı sergim yer alıyor. İzmir Urla yakınlarındaki Klazomenai su altı antik kazılarının fotoğraf çalışmalarına destek veriyorum. Bir şekilde çalışmaları kalıcı basılı belgeler haline getirerek ve gelecek nesillere aktarmanın benim için büyük bir görev olduğunu düşünüyorum.”

PROF. DR. ALP CAN KİMDİR?

Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Histoloji ve Embriyoloji Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Alp Can, 1990’da aletli dalıcılığa ve 1996’da su altında fotoğraf çekmeye başladı. 16 kişisel sergi açtı ve dört karma sergiye katıldı. Ulusal ve uluslararası fotoğraf yarışmalarında ondan fazla ödül aldı; son olarak 2017’de Filipinler’de yapılan uluslararası şampiyonada balık portresi kategorisinde dördüncü oldu. Atlas, Sualtı Dünyası, Deniz Magazin, Yelken Dünyası ve Akvaryum dergilerinde fotoğrafçılık üzerine makaleler ve gezi notları yazdı. 1999-2010 yılları arasında Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu Bilim Komitesi üyesi olan Dr. Can, 2004’te sualtı fotoğraflarından oluşan ‘Living the Sea’ isimli bir fotoğraf albümünü, 2005’te ‘Türkiye Denizlerinin Dip Balıkları Atlası’nı, 2016’da ‘AQUAgraphs Suya Işıkla Yazılanlar’ isimli kitabını yayınlandı. Ankara Üniversitesi Sualtı Arkeolojik Araştırma ve Uygulama Merkezi yönetim kurulu üyesi Prof. Dr. Can, İzmir Urla yakınlarındaki Klazomenaisu altı antik kazılarının fotoğraflama çalışmalarına katılıyor. Ayrıca İzmir-Sığacık’ta bulunan TEOS Antik Kenti Limanı’ndaki sualtı flora ve faunasının fotoğraflama çalışmalarını yürütüyor. Hırvatistan’ın Dubrovnik kentindeki Doğa Tarihi Müzesi’nde Akdeniz balık faunasına ait kalıcı sergisi bulunan Prof. Dr. Can, merkezi İspanya’da bulunan, dünyanın en eski ve en büyük çevre örgütü olan Uluslararası Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği’nin (IUCN) su altı fotoğraflama çalışmalarına danışmanlık yapıyor. Alp Can’ın, yaklaşık 6 bin 500 karelik portfolyosu www.alpcan.com adresinden veya instagramda @aqua.graphs ve @alpcan_photography hesaplarından görülebiliyor.