Fotoğrafın kitaplarını yazan adam…
Sevgili Hürriyet okurları, bugün geç kalınmış bir yazı ile sizlerin karşısındayım. Evimdeki birçok kitapta onun ve onun yayın evinin imzası var. Yalnızca benim mi? Fotoğrafa azıcık ilgisi olan herkesin başucu kitapları bu imzayı taşıyor; Espas Kuram Sanat ve kurucularından Hüseyin Yılmaz.
Üniversite yıllarında fotoğraf üzerine yayınların eksikliğini hisseden Hüseyin Yılmaz, “Vizörden bakan gözün arkasında düşünen, sorgulayan, araştıran bir beynin olması lazım. Dolayısıyla fotoğrafın ve fotoğrafçının gelişmesi adına yayınlar çok önemli” sözleriyle fotoğrafın entelektüel bir birikim gerektirdiğini anlattı. Hani bir tabir vardır; “Köre sorsan bastonu ile gösterir.” O kadar kolaydır yani bu adresin tarifi. Fotoğraf camiasında da “Espas Hüseyin” dediğiniz zaman herkes bilir. Ya evinde kitabı vardır, ya bir festivalde sohbet etmiştir, ya bir fuar standında kitap imzalatmıştır, ya bir sergide karşılaşmıştır. Zaman zaman etkinliklerde karşılaşıp sohbet ettiğimiz Hüseyin Yılmaz’la yayınlarının hikâyesini ve fotoğrafı konuştuk.
ÜNİVERSİTEDE EKSİKLİĞİNİ HİSSETİM
“Mimar Sinan Güzel Sanatlar Fakültesi Fotoğraf Bölümü’nde Hürü Özlük vardı, öğretim görevlisi. Fotoğrafa onun hediye ettiği fotoğraf makinesi ile başladım. Fotoğraf çekerken ona eşlik ediyor ve onu izliyordum. Fotoğrafa ilgim böyle ilerledi ve fotoğraf okumaya karar verdim. 2006 yılında Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Fotoğraf Bölümü’ne girdim. Öğrenci olduğum yıllarda baktığımda fotoğraf, fotoğraf kuramı, fotoğraf tarihi üzerine çok fazla kitap yoktu. Okumaya ve araştırmaya meraklı bir insan olarak bunun eksikliğini çok hissettim. Bu eksiklik bende bir hayali doğurdu. Öyle bir yayınevi kuralım ki fotoğraf ve sanat üzerine yayınlar yapsın. 2010 yılında mezun oldum. Mezuniyetle birlikte Espas Sanat Kuram Yayınları’nı kurduk. Bir de kitap evi kurduk ama onu yaşatamadık. Yayın hayatımızda 12 yılı doldurduk. Zaman zaman ekonomik sıkıntılardan dolayı kısa aralar versek de yayınları hiç kesmedik. 40’a yakın kitap ve albüm çıkardık. Büyük bölümü fotoğraf, fotoğraf kuramı, tarihi ve felsefesi üzerine yayınlar bunlar, kitaplarımızın çoğu çeviri. Fotoğrafçılar tarafından büyük ilgi gördü, sevildi yayınevimiz. Bu alandaki eksikliği doldurduğumuzu düşünüyorum. Türkiye’de fotoğrafın gelişmesine katkı sunmak, sunabilmek bizim için bir hedef.
GÜÇLÜ BİR FOTOĞRAF İÇİN GÜÇLÜ BİR DİLE SAHİP OLMALISINIZ
Fotoğraf entelektüel bir birikim gerektiriyor. Vizörden bakan gözün arkasında düşünen, sorgulayan, araştıran bir beynin olması lazım. Dolayısıyla fotoğrafın ve fotoğrafçının gelişmesi adına yayınlar çok önemli. Okuyup kendini geliştiren insanların fotoğrafı daha çok sevdiğini, kendini geliştirip daha iyi fotoğraflar çektiğini görüyoruz. Fotoğrafı, kültürünü, felsefesini, kuramını bilmeden yeni bir bakış açısı oluşturmak zor. Fotoğrafın bir altyapı üzerine oluşması gerekiyor. Bir sorun, bir dert veya bir mutluluk var. Bunu fotoğrafla anlatacaksanız bir dilinizin olması gerekiyor. İşte bu dili geliştirmek, okumakla, araştırmakla oluyor. Göstermek, dikkat çekmek istediğimizi sorunu daha iyi bir bakış açısıyla gelecek nesillere aktarmak, iyi bir bellek oluşturmak adına fotoğrafta kullandığınız dil çok önemli. Sonuçta fotoğraf bir belge. Bir yazarın romanını güçlü bir şekilde yazabilmesi için nasıl o dile hâkim olması gerekiyorsa, bir şairin imgelerini, sözcüklerini doğru seçmesi için dile ilgisi nasıl değerliyse, her şairin, yazarın güçlü bir dili üslubu varsa, fotoğrafınızın da güçlü olması için, fotoğrafçı olarak bir üslubunuzun olması için hem teknik hem de estetik anlamda güçlü bir dile sahip olmanız gerekir. Fotoğrafın diline hakim olamazsanız konuyu çarpıcı bir şekilde anlatamazsınız. Fotoğrafta iyi bir belleğe samimi bir anlatıma ihtiyaç var. Samimiyet bağı önemli. Bunu yaparken de bilmek, öğrenmek önemli.”
ESPAS SANAT KURAM
2010 yılında İstanbul’da kurulan Espas Sanat Kuram, o günden bu yana sanat, tasarım, fotoğraf ve kültür eleştirisi alanlarında 40’ı aşkın kitap yayımladı. Kuruluşundan bu yana, Bursa Uluslararası Fotoğraf Festivali, Fotoİstanbul Uluslararası Fotoğraf Festivali gibi yer aldığı yerel ve uluslararası birçok etkinlikte katılımcı ve sponsor olarak rol üstlendi. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fotoğraf Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin her yıl düzenlediği Maket Kitap Festivali’nin bileşenlerinden olan yayınevi, 2019’da Türkiye Fotoğraf Sanatı Federasyonu tarafından, fotoğraf yayıncılığına yaptığı katkılardan dolayı “Yayın Kategorisi Ödülü”ne layık görüldü.
HÜSEYİN YILMAZ KİMDİR?
1968 yılında Malatya’da doğan Hüseyin Yılmaz, İzmir Bornova Anadolu Lisesi’nin ardından Marmara Ünivesitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Fotoğraf bolümünü bitirdi. Espas Sanat Kuram Yayınları’nda kurucu ortak olarak yer aldı. Halen bu yayınevinin genel yayın yönetmenliğini yürütüyor. Fotoğrafçının Eğitimi kitabında ortak çevirmenlik yapan Yılmaz, Sokak Fotoğrafçılığı (Clive Scott), Fotoğrafçı Olmak (David Hurn), Çağımızın Tanıkları: Belgesel Fotoğrafçılar Anlatıyor (Ken Light) kitaplarını çevirdi. Fotoğraf Felsefesi, Scott Walden) kitabında yine ortak çevirmen olarak yer aldı. Fotoğraf kuramıyla ilgili birçok kitabın editörlüğünü de yapan Hüseyin Yılmaz, 2013’te Bursa Uluslararası Fotoğraf Festivali’nde küratör olarak yer aldı. 2014 yılında kurulan If Kollektif (İnsana Dair Fotoğraf) kurucu üyelerinden olan Yılnaz, belgesel fotoğraf alanında çalışıyor. 2014, 2015, 2016, 2017 yılında Fotoİstanbul Beşiktaş Uluslararası Fotoğraf Festivali’de küratör olarak görev yapan Hüseyin Yılmaz, halen Ercümend Kalmık Müzesi’nde küratör olarak çalışıyor. Korona Günlerinde Fotoğraf (https://www.koronagunlerindefotograf.com) projesinin editörlerinden ve halen yürütülmekte olan Antroposen Çağda Belgesel Hikâyeler Projesi’nin editörlendinden. Yılmaz’a 2020 yılında İFSAK Yılın Fotoğraf ödülü verildi.
