Doğa bizi tasarrufa çağırıyor

Soğuklarla karşılaştığımız bu günlerde, doğa bize hem ne kadar çaresiz olduğumuzu hem de havadaki değişimin ruhumuza ne kadar iyi geldiğini anlatıyor. Elimizdekileri daha iyi değerlendirmek üzere hem doğaya hem mutfağa hürmetimizi gösterebileceğimiz birkaç ipucum var.

Ve İstanbul’a yıllar sonra ilk güzel kar düştü... Öyle de bir soğuk yaptı ki sanki zamanı, insanları biraz sakinleştirdi; havadaki mikropları azaltıp yavaşlattı. Yolların, sokakların boşluğu etrafta aşırı bir kar olmamasına rağmen bana ne zamandır azalmayan, sakinlemeyen koşturmacadan herkesin bir parça yorgun düştüğünü hissettirdi.
Şimdi biraz azalan bu koşturmaca, mutfağa da yansıyor. Tükettiğimiz malzeme her geçen yıl artıyor. Üstelik bu masraflar gelirimizin (hele de dar gelirlilerin) bütçesinin önemli bir kısmını oluşturuyor.
Eh, hal böyleyken, büyüyen buzdolaplarında yiyecekleri ziyan etme oranının da ciddi manada arttığını düşünerek, mutfakta israf etmeden yaşayabilmenin önemi arttı. Bugün hem doğaya hem mutfağa hürmetimizi göstereceğimiz bazı ipuçları paylaşmak istiyorum.

İşte pratik ipuçları

Her gün attığınız çöpleri şöyle bir gözden geçirin. Neleri daha fazla kullanabilirdiniz? Hangileri doğada kolay kolay çözülmeyecek? Aslında halen değerli bazı şeylerin atılmasını nasıl engelleyebilirdiniz? İşte doğaya saygılı ve pratik ipuçları.

Ayırın, ayrıştırın

Mutfakta geri dönüşüm şart... Kâğıt, metal ve plastikleri atarken, birbirinden ayırmanız 10 saniye bile sürmeyecek. Artık pek çok yerde bu üçünü ayrı koyabildiğiniz sepetler mevcut. Sizin mahallenizde bunlardan bulunmasa dahi ayrıştıranların işlerini kolaylaştırmak için, kalanları ayrı torbalarda atsanız bile yeter.

Kargalarla bile anlaşılır

Hayvanları besleyebilirsiniz. Malum, mamalarla ilgili bin türlü tartışma var; yiyeceklerinizden kalanlar can dostları için çok lezzetli olabilir. Bir kedim karnabaharcıydı, bir köpeğim de yeşil fasulyeci. Tatlar sizin onlara hangi enerjiyle sunduğunuza göre fark ediyor. Ekmeklerinizi biraz ufalayıp kuşlara verebilirsiniz. Bizim binada, Adil Bey bizden artanları kargaları doyurmaya harcıyor ki, sebzelerimizi rahat bıraksınlar. Haraçla maraçla yürüyor ama iyi bir ilişki var aramızda.

Sarısı ayrı beyazı ayrı güzel

Yumurtanın sarısı ve beyazını ayrı ayrı değerlendirmek önemli. Kimi tarifte yumurtanın sarısı kimisinde de beyazı kullanılıyor. Sarısı kullanıldığında beyazı buzdolabında iki üç gün dayanabilir. Bu süreçte onları bol beyazlı bir omlet veya menemene dönüştürebilirsiniz. Yumurtanın sarısıysa besleyici değeri yüksek müthiş bir bağlayıcı. Çorba tutturmada, mayonez gibi bir sosun yapımında veya bir köfte yaparken içine tariften daha fazla atmakta hiçbir sakınca yok. Böreği çıtırdatmasını saymıyorum bile. Sarısını da buzdolabında bir iki gün koruyabilirsiniz.

Saklama sanatı

Yeşillikleri saklamak dert. Yıkayıp, sebze kurutucusundan geçirip hava almaz şekilde saklayabilirsiniz. Fesleğen, kekik gibi malzemeleri benim gibi dalından kopararak kullanmayı seviyorsanız pazardan aldıktan sonra bir bardağın içinde, buzdolabının üst kapak raflarına yerleştirebilirsiniz. 10 güne kadar dayanıyorlar.

Ekmekler kapıya

Ekmeklerinizi torbaya koyup kapıya asarsanız, ihtiyacı olan insanlar da yararlanır.

Limonun sırrı

Mor lahana veya pancar soyduğunuzda ellerinizin rengi, yıkasanız dahi açılmıyor; kesme tahtanızdan sarmısak kokusunu çıkarmak kolay değil. Kullandığınız bir limonun içine bir parça tuz ekleyip, parmaklarınızı da içine sokup ovalayın. Elleriniz pırıl pırıl olacak. Tahtanızı limonla silerseniz de... Limonun, lavabo ve bulaşıklarda da harikalar yarattığını söylemeliyim.

Çiçekler için çay

Mutfakta gübre olarak kullanabileceğiniz güzellikler: Tüm yumurta kabuklarını, çay ve kahve tortularını bir torbaya biriktirip, bahçeye veya evde yetiştirdiğiniz bitkilerin topraklarına katabilirsiniz. Kısa sürede çok besleyici olacaktır. Benim odamın önünde halen açık bir sardunya var. Her gelen “Nasıl” diye şaşırıyor. Sırrı, benim sevgili çaylarım.

Her seferde bir kaşık

Yeşillikleriniz bitiremeyeceğiniz kadar çoksa, blender’dan geçirip buzdolabına atabilir ya da biraz tuz ve zeytinyağıyla kavanozlayıp her seferinde bir kaşık kullanabilirsiniz. Bunu göbek veren sarmısak için de yapmak mümkün.

Eski usul iyidir

Kasaptan, manavdan alışveriş yaparken janjanlı köpük kapları az kullanmanız, elinizdeki çöpü azaltacaktır. Bu saklayıcılar yokken güzelim kasap kâğıdıyla gül gibi yaşıyorduk. Kasaptan, manavdan eski usul vermesini isteyebilirsiniz.

Nefis buzlar yapmak için

Limon, tıpkı yumurta gibi mutfakta bolca kullandığımız bir malzeme. Sadece suyu değil kabukları da nefis bir baharat. Limonu sıkmadan önce kabuğunu soyup suyunuza atabilir, rendeleyip taze nane yaprakları ile nefis buzlar yapabilirsiniz. Keza portakal kabukları da çayınızı farklılaştırmak veya et marine etmek için kullanılabilir.