Ramazan geleneği ve temcit pilavı
Ramazan’da sahurda davul çalarak, oruç tutacakları uyandırmak bir ramazan geleneği olarak devam etmekte. Ancak bu geleneğin uygulanmadığı bir mahalle var Bursa’da. O da Emirsultan Mahallesi. Mahallede yıllardır davul yerine ‘pilava pilava’ diye bağıran bir kişi oruç tutacakları uyandırıyor. Pek neden ‘pilava pilava’ diye bağırıyor hiç düşündünüz mü?
Sahur ramazan ayıda oruç tutacakların yediği son yemektir. Bu yemek sonrası niyet edilir ve oruç başlar. Tan ağırması anlamına gelen ‘seher’ sözcüğünden gelir. Arapça shr kökünden gelen sahür ‘seher vakti yenen yemek’ sözcüğünden alıntıdır.
*
Sahur ile temcit pilavı arasındaki bağ, bir Rramazan geleneğinin işaretidir aynı zamanda. Temcit pilavının özelliği iftardan kalması veya iftardan sonra yapılarak sahura kadar bekletilmesi, sahur vakti de ısıtılarak yeniden sofraya sürülmesidir.
Bu nedenle de ‘temcit pilavı’ bir olayın veya durumun tekrar tekrar gündeme getirilmesini eleştirmekte kullanılan bir deyim halini almıştır.
Temcit pilavı, sahurda yenen pilavdır.
Temcit pilavı ismini ramazan aylarında sabah ezanından önce okunan ve sahura kalkamayanların kalkmasını kolaylaştırmayı amaçlayan ve özel bir makamı olan ilahilerden alır. Bu ilahiyi duyup uyananlar kalkıp pilavlarını ısıtırlar, yerler ve ertesi gün tutulacak oruca hazırlanırlar. Bu gelenekten sonra davul ile uyandırma geleneği başlar.
*
Sahurda pilav geleneğinin haricinde kahvaltı da yaygındır. Sahurda kahvaltı hem sağlık açısından hem de sabaha karşı yenilebilir bir öğün olması nedeniyle tercih edilmektedir.
*
Kahvaltı Osmanlı kültüründe kahve ile birlikte başlamıştır. Eski düzende iki öğün yemek yenilirdi. Biri öğleden hemen önce yenilen kuşluk, diğeri ikindi gibi yenilen yemektir. Kahvenin kültürümüze girmesi ile, sabah içilen kahvenin mideyi rahatsız etmemesi için kahveden evvel yenilen zeytin, peynir gibi atıştırmalıklar bugünkü kahvaltıyı işaret eder.
Bursa’da sahur geleneği talep azlığı nedeniyle belli sayıda restoran işletmesinin menüleriyle devam etmektedir. En iyi sahur menülerini sizler için araştırdım:
Ayanoğlu Mandıra
Selçuk Ayanoğlu babadan, dededen kalan mandıracılık mesleğini kahvaltı ile buluşturarak misafirlerine özgün kahvaltı ve ara öğün menülerini sunmaktadır.
Sınırsız sahur menüsü 99 TL.
Ezine peyniri (en az 18 aylık eski), İzmir tulumu (12 aylık, koyun, keçi ve inek karışık), isli peynir (Meşe odununda islenmiş), eski kaşar (12 aylık eski),
sepet peyniri (Manyas yöresinden), spagetti peynir (özel soslu), Arnavut ciza peyniri (Biberli lor), Anadolu zeytinleri (Türkiye mozaiği), tereyağ (Bursa yöresi), zahter (Antakya dağlarından kekikli), domates kurusu (İzmir güneşte kurutma), Özel kahvaltı sosu, yağ biberi, ceviz reçeli, ahududu reçeli (Cumalıkızık yöresi) , mandalina reçeli (Mersin yöresi), kaymak (Bursa yöresel),
bal (Van Erciş yöresi), polen (Bingöl yöre), patates kızartması, sigara böreği, patates kızartması, yaprak sarma, bol yeşillik, sıcak ekmek, sınırsız çay .
Gökhan Aperatif
İzmir yolundaki işletmesinde Gökhan, yöresel lezzetleri kahvaltı ve ara sıcak menülerinde birleştiriyor. Türkiye’nin dört bir yerinden getirdiği malzemelerle misafirlerine özel menüler sunuyor.
Sadece Gökhan aperatifte bulabileceğiniz özel tarifli özel kaşarlı ve sucuklu tostları, Rize kavurmalı yumurta, Kayseri pastırmalı yumurta, Hellim tava, peynirli yumurta, sucuklu yumurta, özel kahvaltı sunumlarıyla sahurda misafirlerini ağırlamaya çalışıyor. Gökhan aperatifte, 2 kişilik geniş seçenekli sahur kahvaltısı 165 TL.
