Bizans konusunda Jacques Chirac haklıdır

Demokrasi Birliği lideri François Bayrou ‘Yepyeni bir tarih yorumu’ diyerek Chirac’ın yorumuna karşı bir karşı-yorum getiriyor. İstanbul’u fethederek Bizans’ı yıkan Türkler nasıl Bizans’ın várisi olurlar(?)mış...


*

Bu cümleyi Cumhurbaşkanı Chirac yazdı ise, Chirac’a bravo! Bir danışmanı yazdı ise, ona da bravo! ‘Bravo’ da, ne var ki Jacques Chirac gibi düşünmeyenler François Bayrou ile sınırlı değil. Türkiye’nin bazı gazeteleri ve yazarları François Bayrou ile aynı düşünceyi ters yönden paylaşıyorlar. Bunlardan biri ‘Fransa Cumhurbaşkanı Chirac’tan Küstah çıkış: Hepimiz Bizans’ın çocuklarıyız’ diye yazarak Chirac’ı protesto ediyor.

Bunları bir yana bırakıp tarihe bakalım.

*

Jacques Chirac’ın ‘Hepimiz Bizans’ın çocuklarıyız’ cümlesine karşı çıkan François Bayrou, cümleye Türkiye açısından itiraz ediyor. Kendileri Bizanslı ama Türkler Bizanslı değil. Acaba öyle mi?

Selçuklu sultanlarının, Osmanlı padişahlarının kaçının dayısı ve teyzesi Rum idi? Ve sadece onların mı? Şu anda Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olan ve ‘Ne mutlu Türküm diyene!’ demekten gocunmayan insanların önemli bir bölümünün ataları din değiştirip önce Müslümanlaşan, sonra Türkleşen Bizanslı insanlar.

Bizans’ın bir tür Yeniçerisi (paralı askerleri) olan Turkopol (Türk çocuğu) askerlerinin çoğunluğu başta Peçenekler olmak üzere Türk kökenliydi. Turkopol askerlerini, Türkler-Türkmenler-Rumlar arasında kurulan akrabalık ilişkilerini öğrenmek istiyorsanız, Kemal Tahir’in Devlet Ana’sını okumanızı tavsiye ederim. 13. yüzyıldan önce, birçok Şaman inançlı Türk Hıristiyanlaşarak Bizans’ta komutan, prens ve yönetici olmuştur.

Bizans toprakları Doğu Roma’dır. Bu nedenle Osmanlı padişahlarının unvanları arasında ‘Sultan-ı Rûm’ da vardır. Büyük Mevláná neden ‘Mevláná Celaleddin-i Rûmi’ olarak tanımlanmaktadır acaba?

Rûm, Doğu Roma’dır. Rûmi ise Doğu Romalı demektir. İşte bu nedenle İstanbul ve Anadolu’nun Helenistik halkına Yunan ya da Grek değil, ‘Rum’ demekteyiz.

*

Herhangi bir araştırma yapmadan, kafadan yazıyorum bunları. Küçük bir araştırma ile yüzlerce sayfa doldurulur. Avrupa’nın anası ve babası Anadolu’dur. Yani Diyar-ı Rûm’dur!

Daha fazla uzatmanın gereği yok. Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac Türkiye açısından doğruyu söylüyor. Bu konuda bir tanığım da var: Midhat Sertoğlu’nun ‘Osmanlı Tarih Lûgatı’ (Enderun Kitabevi, 1986). Sözlüğün ‘Rûm’ maddesini olduğu gibi aktarıyorum:

‘Bizans şehrini kurduktan sonra burada oturmaya başlayan Roma İmparatoru Konstantin, Bizans’a rağbeti artırmak için bu şehre yerleşenlere Romalı vatandaş hukukunu bahşetmişti. Zamanla, Doğu Roma’nın hudutları içinde oturanların hepsine Romalı denmeye başlandı. Bu kelime Arapçaya Rumi şeklinde geçti. İmparatorluğun hákim olduğu yerler ve bu arada bilhassa Anadolu Mülk-i Rûm diye anıldı. Sonraları, aynı memleketlere sahip olan Osmanlı hükümdarlarına Rûm padişahı demek ádet oldu ki Roma İmparatoru demekti. Osmanlı devrinde ise önceleri merkezi Amasya olan Sivas viláyetine Rûm viláyeti adı verilmiştir... Araplar ve İranlılar Osmanlıları Rûmi diye anmıştır.’

*

Ord. Prof. M. Fuat Köprülü, ‘Bizans Müesseselerinin Osmanlı Müesseselerine Tesiri’ (Ötüken Neşriyat A.Ş. 1981) adlı kitabında, Bizans kurumlarının Osmanlı kurumları üzerindeki etkisinin sanıldığı kadar fazla olmadığını kanıtlamaya çalışır. Ve şöyle der:

‘Busbec, daha XVI. yüzyılda bazı Osmanlı ádetlerinin, meselá alkış ádetinin Roma ádetlerinden alınmış olduğunu kaydettiği gibi, XVII. yüzyılda Pietro Della Valle de aynı görüşü tekrar etmekte ve hattá, Türklerin kendilerini Romalıların takipçisi ve várisi addettiklerini söylemektedir.’ (s. 3)

*

Soruna ırkçı ya da şoven milliyetçi açılardan bakmadıkça tarihi ve kültür tarihini doğru okumak mümkündür. Fransa Cumhurbaşkanı’nın tepki çeken cümlesi bu iki engeli aşmış bir düşüncenin ürünü. Bu açıdan bakınca: Türk ve Yunan halklarının, dilleri ve dinleri ayrı kuzenler ve onların çocukları olduğu kolayca fark edilebilir.