Mahkeme kararına rağmen kızını göremeyen baba ne yapsın?

Salgın günlerinde hukuk bilmecesi gibi durumlar ortaya çıkıyor. Önce baba B.L.A.’nın örnek sorusu:

“13 Nisan’da velayeti annesinde 14 aylık kızım için görüntülü görüşme talebimize olumlu yanıt aldık. Mahkeme, her çarşamba ve cuma günleri 19.30-20.00 arasında GSM, internet vb iletişim araçları ile görüntülü olarak görüşmeme izin verdi. Avukatım karşı tarafın avukatını arayarak müvekkilinin numaramı engellemeyi kaldırması gerektiğini ve belirtilen tarihlerde arayacağımı bildirdi. Karşı tarafın avukatı ‘Ben yine kendisine bildiririm fakat benim sözümü de dinlemiyor’ şeklinde cevap verdi.

HUKUKEN HANGİ YOLU TAKİP ETMELİYİM?

Bunun üzerine kız kardeşimin telefonundan mahkeme kararını da ekleyerek belirtilen günlerde kendisini WhatsApp’tan arayacağımı ve numaramı engellemeyi kaldırmasını belirten mesaj attım. Şu ana kadar bana da gelmiş bir cevap yok. Mahkeme kararına rağmen kızımla görüntülü görüşme hakkım engellenirse hangi yasal yollara başvurmalıyım?”

B.L.A. ve korona günlerinde benzer sorunları yaşayan binlerce anne-babanın bu sıkıntısının nasıl çözülebileceğini eski Yargıtay 2. Hukuk Dairesi üyesi ve Ankara Barosu avukatı Mustafa Ateş’e sordum. Ateş bakın nasıl yanıtladı:

AİLE MAHKEMESİ KARAR VEREBİLİR

“İcra takiplerinin 15 Haziran’a kadar durdurulması ve fiilen de 20 yaş altı için sokağa çıkma yasağı bulunması sebebiyle boşanmış aileler veya boşanma davası devam eşler çocuklarını, çocuklar da anne ve babalarını görememektir. Aile mahkemelerince, çözüm olarak çocukla sesli ve görüntülü konuşma şeklinde tedbir kararları verilmektedir. Ancak bu kararın yerine getirilmesi için yine çocuğun yanında bulunduğu anne veya babanın izni gerekir. Maalesef buna izin vermeyen anne veya babayı zorlayıcı bir uygulama şu anda yoktur. Çünkü icra dairelerinde buna ilişkin takip yapmak ve kararın bu şekilde yerine getirilmesi bu aşamada mümkün değildir.

MAHKEME UZMANLARI DEVREYE GİREBİLİR

Yapılacak ilk iş bu kararı karşı tarafa tebliğ ettirmektir. Çocukla kişisel ilişki kural olarak icra müdürlüğü aracılığı ile yapılmakta ise de Aile Mahkemelerinin Kuruluş Görev ve Yargılama Usullerine Dair Kanun’a göre bu kararların takibi ve yerine getirilmesinde mahkeme nezdindeki uzmanlardan yararlanılabileceği düzenlenmiştir. Bu düzenlemeye göre kararın yerine getirilmesi için mahkemece uzmanlardan biri görevlendirilebilir. Bu uzman kararın uygulanmasını engelleyen anne ve baba ile görüşüp, kararın yerine getirilmesini isteyip sonuçları konusunda uyarabilir. Mahkemece görevlendirilen uzmanları görevlendirme kapsamında kararın uygulanmasını engelleyen anne veya baba ile iletişime geçip kararın uygulanması isteyebilir ve onları uyarıp kararın yerine getirilmesinin engellenmesinin sonuçlarını bildirebilir.

Buna rağmen anne veya baba küçükle görüntülü görüşmeyi engelliyorsa Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 398. maddesine göre tedbire aykırı davrandığı için şikâyet edilebilir ve cezalandırılması istenebilir.

TEDBİREN VELAYET DEĞİŞİKLİĞİ İSTENEBİLİR

İkinci bir yol tedbiren velayet değişikliği istemektir. Çocuğu yanında bulunduran anne veya baba kişisel ilişkiyi engelliyorsa bu velayetin değiştirilmesi sebebi olabilir. Boşanma davası devam ediyorsa, çocuğu ile görüşemeyen anne veya baba davaya bakan mahkemeden Türk Medeni Kanunu’nun 169. maddesine göre velayetin değiştirilerek kendisine verilmesini isteyebilir. Yeni dava açılması halinde davanın sonuçlanması zaman alacağı için velayetin değiştirilmesi talebi ile birlikte dava sonuçlanıncaya kadar da velayetin tedbiren değiştirilmesi talep edilmelidir.

DERHAL KARAR VERİLMELİDİR

Gerek devam eden boşanma davası için gerekse yeni açılacak davada bu talepler tedbir niteliğinde bulunduğundan mahkemece en kısa sürede karar verilmelidir. HSK’nın bu yönde engel bir kararı yoktur. Kişisel ilişkiyi engelleyen anne ve baba için en büyük yaptırım velayetin kendilerinden alınması olabilir.

NOTERDEN İHTAR ÇEKİLEBİLİR

Üçüncü bir yol olarak da kişisel ilişkiyi telefonla da olsa engelleyen anne ve babaya noterden ihtar çekilerek kişisel ilişkiyi engellememesi uyarısı yapılabilir. Maalesef bugün için bütün bunlara rağmen kişisel ilişkinin devlet gücü kullanılarak yerine getirilmesi çoğu zaman mümkün değildir.”