Komşularla uyuşmazlıkta arabulucuya gidin

Her hafta halı çırpan, yüksek sesle müzik dinleyen, çöp atan komşularından şikâyetçi olan okurlarımdan onlarca elektronik posta alıyorum. Çoğu Kat Mülkiyeti Kanunu (KMK) kaynaklı bu sorunlarına mahkemeye gitmeden daha kolay çözüm arıyorlar. Nasıl bir yol izleyebileceklerini soruyorlar.

Komşunuzla yaşadığınız her türlü hukuki sorunun mahkemesiz pratik, hızlı ve kolay bir başka çözüm yolu var. Gönüllü (ihtiyari) olarak arabulucuya gitmek ve kendi çözümünüzü bulmak. Arabulucuda, komşunuzla yapacağınız anlaşma belgesi tıpkı mahkeme ilamı gibi uygulanıp sonuç doğuruyor. 

TAM İHTİYACA UYGUN ÇÖZÜM

Eski Arabuluculuk Daire Başkanı, Adalet Bakanlığı Hukuk İşleri Genel Müdürü Hakan Öztatar, komşu uyuşmazlıkları başta hukuki sorunlarla ilgili her alanda arabulucuya gidilebileceğini, çok farklı ve tam ihtiyaca uygun çözümler bulunabileceğini, bu kararların da mahkeme ilamı gibi uygulanabileceğini aktardı.

YÜZ YÜZE BAKAN İNSANLAR İÇİN

Öztatar, arabuluculuğun komşular gibi her gün yüz yüze bakan insanlar arasındaki sorunları çözümleyebilecek en önemli alternatif çözüm yöntemi olduğunun da altını kalın kalın çiziyor. Öztatar, komşu uyuşmazlığında arabuluculuğu ABD örneği üzerinden şöyle anlattı:

TÜRKİYE’DE GECİKTİ

“Arabuluculuk Türkiye’de ilk defa uygulanan bir sistem değil. Hatta Türkiye’ye çok gecikmiş gelen ülkelerden birisi. Dünyada 160 ülkede uygulanan bir sistem. İlk uygulayan ülkede ABD. 1970 yılında aile arabuluculuğu ile başlamış. Süreçte 1980’lerde İngiltere, 1990’larda Fransa, İtalya 2000’li yıllar ve bütün Avrupa ülkelerine ve bizden bir yıl önce Yunanistan’a gelmiş. Bizim için milat 14 Kasım 2013 tarihi. Bu tarih 1 no’lu arabulucunun sicile kayıt olup faaliyete geçtiği tarih.

4 DOSYADAN 1.5 MİLYONA

Türkiye’nin 4 dosya ile başladığı arabuluculukta, dava şartı olmamasına rağmen iki tarafın ihtiyari giderek çözdüğü dosya sayısı 342 bin 289’a çıktı. Yüzde 97’si anlaştı. Kültür oluştu, önyargılar ortadan kalktı ve insanlar öğrendi. İş ve ticari uyuşmazlıklarda arabulucuya gitmenin dava şartı olmasıyla o zamandan bugüne dosya sayısı 1 milyon 451 bin 886’ya ulaştı.

ABD’DE HER ALANDA VAR

Amerika’ya gittiğimizde şunu gördük: Her alanda arabuluculuk koymuşlar. Belediye ile olan sorunlarınızdan komşunuzla, mahalledeki anlaşmazlıklara kadar. Komşularınızla aranızda bir sorun varsa mahkeme yerine arabulucuya gidiyorsunuz. Amerika’da gönüllü hâkimler bu tip konularda arabuluculuk yapıyor.

Türkiye’de çok sık yaşanan KMK ile ilgili uyuşmazlıklarda ihtiyari olarak arabulucuya gidilebilir. Keşke biz de ABD’deki gibi bir uygulama oluşturabilsek. Komşu kavgası mahkemeye gitmese, husumet yaratmasa. Çünkü komşunuzla aynı apartmanda oturuyorsunuz. Sabah çıkarken, akşam gelirken yüz yüze bakıyorsunuz. Arabuluculuğun uyuşmazlıkların çözümünde en başarılı olduğu alan, yüz yüze bakan komşular, aileler arasında olan. Komşu uyuşmazlıklarında vatandaşlarımıza önerim, dava yerine gönüllü arabulucuya gitmeleri.

ÇÖZÜMÜ BULUNAMAZSA DAVA YOLU AÇIK

Komşu uyuşmazlığında mahkemeden alacağınız karar sınırlı: Davanın reddi, kabulü veya kısmen kabul. Arabuluculukta yüzlerce çözüm bulabilirsiniz, sınır yok. Tanınan yetki çok büyük. Bazen bir özür, karşılıklı konuşmak, kahve içmek, barışmak çözebiliyor. Mahkeme orada duruyor. Çözüm bulunamazsa dava yolu hep açık.

ARABULUCULUĞUN SİHRİ NE

Yıllarca davayla çözülmeyen sorunu bazen 20 dakika, en geç 28 günde çözen bu müessesenin bir sihri var. Sihri iletişim. Arabuluculuk sürecinde sorunu siz biliyorsunuz, siz çözüyorsunuz ve o kararı siz veriyorsunuz. Bu adaletten tatmin, verilen karardan tatmin anlamındaki son noktadır. Tüm dünyada bu nedenle alternatif çözüm yöntemlerine başvuruluyor. Amaç hukuksal sorunların çözümü gibi görülse de aslında bu bir toplumsal barış projesidir. Çünkü çoğu ceza davalarının altında hep bu tip çözülmeyen hukuki uyuşmazlıklar yatıyor.

PANDEMİDE ONLINE ARABULUCU

Pandemiyle online arabuluculuk da tercih ediliyor. Görüşmeleri online, videokonferansla yapılıyor, kargo ile taraflara imzaya gönderiliyor. Bu imzaları da elektronik imzaya çevireceğiz, zaten çevirebilecek durumdayız.”

Son bir not: Komşunuzu mahkemeye vermek yerine denemeye değmez mi?