Kanserden her gün iki uçak dolusu insan ölüyor

Bugün hukuk yerine sağlık konusunda yazmak ve kanser uyarısı yapmak istedim. Sağlık Bakanlığı Kanser Savaş Dairesi Başkanı Prof Dr Murat Tuncer’le konuştum. Bakın, Türkiye’nin kanserle savaşını ve 2030’a kadar hedeflerini nasıl anlattı:

“Akciğer kanserlerinin önlenmesi için tütün kontrolü büyük önem taşıyor. Türkiye dünyada Macaristan’la birlikte en iyi tütün kontrol poltikası yürüten iki ülke arasında gösteriliyor. Urugay’la birlikte son yıllarda en etkin tütün kontrölü yapan ve bu alanda başarı sağlayıp yükselen iki ülkeden biri.�

Dünya ortalamasının üzerinde

Ama dünyada erkeklerdeki akciğer kanseri sıklığı 100 binde 70’lerde iken Türkiye’de 80’i geçmiştir. Bu nedenle malesef sigaraya bağlı kanserlerden her gün iki yolcu uçağı dolusu insan hayatını kaybetmektedir.

Dünyadan 800 kat fazla

Son beş yılda dünya ortalamasından 800 kat daha fazla olan akciğer zarı kanseri nedeniyle birçok köy-kasaba yeniden yapılandırıldı. Amacımız çok yakın bir gelecekte çevresel nedenli kanserleri tamamen ortadan kaldırmak.
Son beş yılda kanser farkındalığı yüzde 2’lerden yüzde 50’lere çıktı. Bunu yeterli görmüyoruz. Çalışmalarımızı yüzde 90’dan fazla kanser farkındalığını sağlamaya dönük yürütüyoruz.

Para almamak şartıyla kabul ettim

Dönemin Sağlık Bakanı Osman Durmuş bana bu görevi önerince, para almaksızın yürüteceğimi söyleyerek, kabul ettim. Önce hedefleri ile altyapısı tutmayan AB projesini revize ettim. Hükümet değişince çok eski tanıdığım meslektaşım, bilim insanı Recep Akdağ ile devam kararı aldık. 2004’te AB projesini Sayın Bakanımızla kapattık. Zaten bu projenin yarı finansmanını bakanlık karşılıyordu. Tümünü karşılayıp devam ettik. İyi ki de devam ettik.

KETEM en başarılı kanser projesi

İlk etapta 11 tane Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezi (KETEM) açıldı. KETEM’ler, ‘Erken teşhis hayat kurtarır’ prensibiyle yola çıkarak meme, serviks (rahimağzı) ve kolorektal kanserler ile ilgili tarama programları yürütüyor. Şimdi 123 tane KETEM var. Dünyada en başarılı ve orijinal kanser projesi olarak gösteriliyor. 2020’ye kadar 50’yi aşkın KETEM daha açılacaktır.

Kanser verilerimiz akredite

Toplumun yüzde 20’sini tarar hale geldi. 2015’te toplumun yüzde 70’inden fazlasını tarayabilmeyi hedefliyoruz. 2030 projeksiyonunu ortaya koyan ulusal kanser kontrol programlarını yaptık. Yedi tane uluslararası kitap yazdık. Bugünkü parayla altı bin lira olan bütçemiz 17 milyonu aştı. Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı’nın 22. üyesi olduk. Kanser verilerimiz uluslararası platformda akredite oldu. Bu işleri merkezde 20 kişi ile yapıyoruz.

Türkiye bölgesel merkez haline gelecek

Bundan sonraki en önemli aşama kanser poltikalarımızda Ulusal Kanser Enstitüsü adı altında uluslararası kuruluşlarla çok daha yakın çalışan bir organizasyon haline gelebilmektir. Türkiye kanser politikalarının geliştirildiği ve eğitimlerinin yapıldığı bir bölgesel merkez haline gelecek.”