Bonzai

Aman dikkat, kullanım yaşı 13’e indi. Bonzai kullanımda İstanbul başı çekiyor. Son bir ayda sadece Bakırköy AMATEM’e 6 bin kişinin madde bağımlılığı ve alkol tedavisi için müracaat etmesi bile bonzai tehlikesinin nasıl büyüdüğünü kanıtlıyor. Bonzai ne, nasıl kullanılıyor ve nasıl öldürüyor?

NASIL BİR UYUŞTURUCU

ABD’de K2, Avrupa’da spice, Türkiye’de bonzai ve Jamaika adı verilen kimyasal maddelerin tümü gerçekte sentetik uyuşturucu. 2011 yılına kadar serbestçe internetten satılıyordu. Bonzai önce merak uyandıran ismi, popüler olması ve ucuzluğu ile gençleri pençesine alıyor. 1 litre sıvısından 200 binin üzerinde paket imal ediliyor. Bu sıvı da internet üzerinden gümrüksüz gelebiliyor. İçerisine kattıkları katkı maddeleri ise öldürüyor. Bunlar neler mi?

“Fare zehri, aseton, floresan tozu”

Bu ölümcül maddeleri katarak etkisini artıyorlar. Bonzai merkezi sinir sistemine direkt etki edip beyni çürütüyor. Bitkisel sanılsa da aslında sentetik. 20’den fazla çeşidi var. İçinde ne olduğu da aslında tam olarak bilinmiyor. Ayrıca bir kere kullanılsa bile ölümcül etkileri olan bir uyuşturucu. Bu yüzden de çok tehlikeli.

JOKER GİBİ KULLANILIYOR

Uzmanlara göre, bonzaiyi daha çok muhakeme ve karar verme sorunu olan, risk almayı seven, adrenalin tutkunu, içine kapalı, özgüveni eksik kişiler deniyor. Madde bağımlılarının yüzde 70’i, merak ettiğinden başlıyor. “Bir kereden birşey olmaz” diye ve merakla arkadaş arasında kullanmaya başlıyorlar. Esrar kullananların hepsi bonzai kullanıyor. Eroin krizinden kurtulmak isteyen de daha ucuz olan bonzaiye geçiyor. Bonzai her şeyin yerine joker gibi kullanılıyor. 90 kat fazla bağımlılık yapıyor. Türkiye’de 2009 yılından beri karşılaşılan bonzai özellikle 18 ve 30 yaş arasında daha yoğun kullanılırken, madde kullanım yaşı 13-14’e kadar düştü. 2013’te ise bonzai kullanımda ve ölüm vakalarında patlama yaşandı.

FARE ZEHİRİ GİBİ ÖLDÜRÜYOR

Peki nasıl öldürüyor? Bonzai kullananda önce sivilceler çıkıyor. Vücudu çürütüyor. Kalp atışını yükseltiyor. Ölüm korkusuyla yaşandığı için kalp iflas ediyor. Damarları çürütüyor, karaciğere ve böbreklere zararı var. Fare zehrinin yaptığı etkiyi yaparak bağımlısını fare gibi öldürüyor. Şiddetli bağımlılık etkisi olan bonzai kullanımının kalp, böbrek, karaciğer gibi birçok organ üzerinde zararı var. Şizofreniye benzer bir takım psikoz tablolarıyla karşılaşılabiliyor. Üstelik bu bazen kalıcı hale gelebiliyor. Çok ciddi dehşetler, panikler, saldırganlık hatta intihara götürecek kadar etkili sıkıntılar yaşıyor kullananlar.

PROF HANCI’DAN BONZAİ UYARILARI

Hükümet bonzaiye karşı eylem planı hazırlarken, Ankara Üniversitesi Adli Bilimler Enstitüsü Müdürü Prof Dr Hamit Hancı’dan önemli uyarılar geldi. Prof Hancı, okullarda madde kullanımının yaygınlaşması üzerine tükrük tarama testleri yapılması önerilerinin hukuka aykırı olduğunu söyledi. Hancı, CMK’nın 75/1 maddesine göre ancak bir suça ilişkin delil elde etmek için savcı veya mağdurun istemiyle ya da mahkeme kararı ile biyolojik örnek alınabileceğini belirterek, bakın hangi değerlendirmeleri yaptı:
“Kişinin rızası olmadan uyuşturucu tespiti ve muayenesi yapılması mümkün değildir. Heleki çocuklara okularda tarama testlerinin yapılması. Ayrıca tarama testlerinde yanlış pozitif ya da yanlış negatif sonuç oranlarıda mevcuttur. Pozitif bir sonuçta doğrulama testleri yapılmalıdır.

İHBAR ETMEYEN SUÇLU

Asıl sorun bu analizler ve sonrası hukuki süreçle ilgilidir. Aileler, çocuklarının kan, idrar ya da saçlarını uyarıcı/uyuşturucu tetkiki amacıyla analiz yapan özel laboratuvarlara getirebilmektedir. Bu özel başvuruları üniversiteler de kabul etmektedir. Bu durumda da ‘ihbar yükümlülüğü’ ile ilgili sorunlar oluşmaktadır. Uyarıcı/uyuşturucu madde tarama testi yapılan hastada aranan madde bulunduğunda ‘pozitif sonuçta’ kişinin o maddeyi kullandığı kabul edilmektedir. TCK 280. madde, mesleklerini icra ettikleri sırada tabip, diş tabibi, eczacı, ebe, hemşire ve sağlık hizmeti veren diğer kişilerin öğrendikleri suçları ihbar yükümlülüklerini getirmiştir. Bu konudaki ihbar yükümlülüğü, maddede sayılan sağlık mesleği mensupları ile sınırlı değildir. Örneğin, bir tıbbi tahlil laboratuvarında görev yapan kişiler açısından da mevcuttur.

ADLİ MAKAMA BİLDİRMEK ZORUNLU

18 Haziran tarihli 6545 sayılı torba kanuna kadar uyuşturucu satışı suç ama kullanımı değildi. Kullanmak suç olmadığı için laboratuvar tetkiklerinde saptanması halinde ihbar edilmeyebilirdi. Ancak, torba yasa ile ile, TCK’nın 191.maddesi değiştirildi. Uyuşturucu madde kullanma suç kapsamına alınmıştır. Cezada 2-5 yıl hapis olarak belirlenmiştir. Bu haliyle madde kullanmış olmak artık suç olduğundan çesitli testlerde ortaya çıkması durumunda bu bir suç belirtisi olarak kabul edileceğinde kişinin ihbar edilmesi gerekmektedir. Bu düzenlemeye göre analizde uyarıcı/uyuşturucu yani yasak madde saptayan sağlık mensubu bu durumu adli makamlara bildirmekle yükümlüdür.

PRATİKTE HANGİ SORUNLARA YOL AÇAR

Kişiler, bireysel başvurularda ihbar edileceklerini bildiklerinden bu korku nedeniyle özel/üniversite laboratuvarlarına gitmeyecek, laboratuvarlar bireysel başvuru analizlerini yapamayacaklardır. Analizlerde bulunan pozitif sonuçları bildirmezlerse de hukuki yaptırımlarla karşılaşacaklardır.”

AİLELER DİKKAT

Son bir uyarım var. Uzmanlara göre anne-babalar çocuklarındaki bonzai bağımlılığını ancak ikinci yılda fark ediyor. Çocuğunuzla ilgili bir kuşku duyuyorsanız anlamanın yolu ise kan, idrar ve saçtan maddenin tetkiki. Her bağımlılık gibi bonzainin de tedavisi var. Bonzai kullanımı ve tedavisi konusunda herkesi ama herkesi duyarlı olmaya çağırıyorum. Bonzai ile mücadelede ise kuşkusuz en büyük görev ailelere düşüyor.

Narkotik polis, Türkiye’de bonzainin fark edildiği 2011’de yurt genelinde 16 olayda 48 kilo 223 gram bonzai ele geçirdi. 116 kişi tutuklandı. 2012’de ele geçirilen bonzai miktarı aniden arttı, 148 kilo 675 grama çıktı. 125 kişi tutuklandı. Olay sayısı 2013’te 83’e yükselirken, yakalanan bonzai miktarında düştü. O yıl 121 kilo 333 gram bonzai ele geçirilirken 491 kişi tutuklandı. Bu yıl mayıs sonu itibarı ile operasyon yapılan 94 olayda 42 kilo 344 gram bonzai ele geçirildi. 206 kişi tutuklandı. 2011’den bu yana Türkiye genelinde ele geçirilen toplam 540 kilo 559 gram bonzainin 275 kilo 895 gramı yani neredeyse yarısı İstanbul’da yakalandı.