Bir ‘paylaşım’la sanık olmayın

“Gidip özür dilesem, şikâyetini geri çekse dava düşer mi?” diye soruyor. Bu gibi soruları Tekirdağ Barosu Avukatı Ergün Vardar yanıtladı...

DİKKAT CEZASI VAR

- Kişisel veri nedir? Kişisel veri, kimliği belirli veya belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgiyi ifade etmektedir. Bu bağlamda sadece bireyin adı, soyadı, doğum tarihi ve doğum yeri gibi onun kesin teşhisini sağlayan bilgiler değil aynı zamanda kişinin fiziki, ailevi, ekonomik, sosyal ve sair özelliklerine ilişkin bilgiler de kişisel veridir.

- Kişisel verileri ele geçirme, başkasına verme veya yayma suçu nedir? Kişisel verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçu kişinin hayatının gizli alanında kalması gereken veya herkes tarafından bilinmeyen kişisel bilgilerinin yanı sıra başkaları tarafından bilinmesi mümkün olan kişinin kimliğini belirleyen veya belirlenebilir kılan bilgilerin hukuka aykırı bir şekilde ele geçirilmesi, başkasına verilmesi veya yayılması ile meydana gelir.

- TCK’ya göre bu suçun cezası ne? Bu suç TCK’nın 136. maddesinde “Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme” başlığıyla düzenlenmiştir. Suçun cezası şöyledir: “Kişisel verileri hukuka aykırı olarak bir başkasına veren, yayan veya ele geçiren kişi iki yıldan dört yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”

- Bu suçun kriterleri nelerdir? Kişisel verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçu, seçimlik hareketli bir suç olarak düzenlenmiştir. Üç seçimlik hareketten herhangi birinin hukuka aykırı bir şekilde yapılmasıyla failin cezalandırılması gerekir. Bu üç seçimlik hareket şöyle:

1- Kişisel verilerin ele geçirilmesi,

2- Kişisel verilerin başkasına verilmesi,

3- Kişisel verilerin yayılması.

YARGITAY’A GÖRE KİŞİSEL VERİ�

- Yargıtay’a neleri kişisel veri kabul ediyor? Yargıtay 12. Ceza Dairesi’nin bu konuda örnek kararları mevcut. Bu kararlardan birinde (Esas : 2020/959 Karar : 2023/2751) ‘Kişisel veri” kavramı şöyle tanımlanıyor. “Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçunun maddi konusunu oluşturan “kişisel veri” kavramından, kişinin, yetkisiz üçüncü kişilerin bilgisine sunmadığı, istediğinde başka kişilere açıklayarak ancak sınırlı bir çevre ile paylaştığı nüfus bilgileri (T.C. kimlik numarası, adı, soyadı, doğum yeri ve tarihi, anne ve baba adı gibi), adli sicil kaydı, yerleşim yeri, eğitim durumu, mesleği, banka hesap bilgileri, telefon numarası, elektronik posta adresi, kan grubu, medeni hali, parmak izi, DNA’sı, saç, tükürük, tırnak gibi biyolojik örnekleri, cinsel ve ahlaki eğilimi, sağlık bilgileri, etnik kökeni, siyasi, felsefi ve dini görüşü, sendikal bağlantıları gibi kişinin kimliğini belirleyen veya belirlenebilir kılan, kişiyi toplumda yer alan diğer bireylerden ayıran ve onun niteliklerini ortaya koymaya elverişli, gerçek kişiye ait her türlü bilginin anlaşılması gerekir.”

ZAMAN AŞIMI 8 YIL

- Kişisel verileri ele geçirme suçu şikayete tabi mi? Kişisel verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçu şikâyete tabi suçlar kategorisinde değildir. Bu nedenle suçun soruşturulması için müşteki tarafından şikâyet başvurusu yapılması da gerekmez. Herhangi bir şekilde suçun işlendiği öğrenildiğinde savcılık tarafından kendiliğinden soruşturma başlatılmalıdır.

- Bu suçta zamanaşımı süresi ne kadar? Suçun dava zamanaşımı süresi 8 yıl olup suça dair soruşturma yapılabilmesi için suçun işlendiği tarihten itibaren 8 yıl geçmeden işlenen suç savcılığa bildirilmelidir. Aksi takdirde dava zamanaşımı süresi dolacağından suç ile ilgili soruşturma yapılamayacaktır.

ÖZÜR DİLEMEKLE DAVA DÜŞMEZ

Kişisel verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçunda mağdurun şikâyetinden vazgeçme ile dava düşmez. Dava, kamu davası olduğu için sanık yargılanır. Yargılama sonunda beraat ya da mahkûmiyet kararı verilir. Belli koşullarda bu ceza adli para cezasına çevrilir.

4 YILA KADAR HAPİS CEZASI�

- “Bir dönem duygusal arkadaşlık yaptığım kız arkadaşımın daha önce yayınladığı resmi ile nüfus cüzdanındaki resmini Facebook sayfamda paylaştım. Şikâyet etmiş. Suç işlemiş sayılır mıyım, dava açılır mı?”

Avukat Ergün Vardar: “Suç işlediniz. Şikâyet üzerine savcılık tarafından dava açılır. Asliye ceza mahkemesinde TCK’nın 136. maddesindeki “Verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme” suçundan iki yıldan dört yıla kadar hapisle yargılanırsınız. Bu konuda Yargıtay’ın bir örnek kararı var. O kararda (Yargıtay 12. Ceza Dairesi 2020/1763 E. 2024/620 K) özetle şöyle: “Mağdurun daha önce yayınladığı resmi ile nüfus cüzdanındaki resmini Facebook sayfasında yayınlamak TCK 136. madde gereği kişisel verileri hukuka aykırı olarak yayma suçuna vücut verir. Bir dönem duygusal arkadaşlık yaptığı mağdurun ayrılması üzerine mağdur tarafından daha önce internet ortamında yayınlanan resmi ile mağdura ait nüfus cüzdanı resmini sahte Facebook hesabından yayınlayan sanık hakkında 5237 sayılı TCK’nın 136/1. maddesindeki verileri hukuka aykırı olarak verme veya ele geçirme suçundan mahkûmiyet kararı verilmesi usul ve yasaya uygundur.”

YAŞ DÜZENLEMESİ

Küçük yaştakilere sosyal medya yasağı tüm dünyada gündemde ve tartışılıyor. Avustralya 28 Kasım’da 16 yaşından küçüklere sosyal medya kullanımını yasaklayan yasayı kabul etti.  Ülkede sosyal medya platformlarına, 16 yaşından küçüklere yasak konusunda yeni düzenleme yapmaları için bir yıl süre verildi. Yasaya göre sosyal medya platformları TikTok, Facebook, Snapchat, Reddit, X ve Instagram’a Avustralya kurallarını çiğnerlerse; 50 milyon Avustralya dolarına (yaklaşık 1 milyar 124 milyon lira) kadar ceza kesilebilecek. Kurallara uymayan gençler ya da ebeveynler içinse herhangi bir ceza yok.

Fransa’da benzer bir yasak gündemde. İngiltere, Avustralya gibi yasak getirme yolunda. 

16 YAŞ ALTINA SINIRLAMA

Türkiye’de de 18 yaşından küçüklere sosyal medya kısıtlamasının nasıl olacağı tartışılıyor. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, çocukların sosyal medya kullanımına ilişkin dünyadaki uygulamaları incelediklerini, Türkiye’ye uygun modeller geliştirmek için Komisyon oluşturduklarını açıklamıştı. Bakan Göktaş, Avustralya modeline benzer, “Bizim görüşümüz 16 yaş itibarıyla sınırlandırılması” değerlendirmesi yapmıştı.

Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) da, 13 yaş altı çocukların sosyal medya uygulamaları ve sosyal ağlara erişimini yasaklamaya yönelik bir çalışma yürütüyor.