Baba velayeti alabilir mi?

Önce okurum N.T. adlı babanın sorusu:

“Eşim bana boşanma davası açtı. Üç yaşında kızım bir yaşında oğlum var. Mahkeme 15 günde bir görüş verdi. Üç yaşındaki kızım bana çok düşkün, annesini istemiyor, ağlıyor. 15 gün bana yetmiyor, çocuklara bakmıyorlar. Üstü başı pis, yüzü yaralı görüyorum. Allah kimseyi evlatlarından ayırmasın. Velayeti ben nasıl geri alabilirim?”

N.T. gibi boşanma sürecindeki erkek okurlarım, çocukların velayetini mahkemenin hangi tarafa nasıl verdiğini, babanın velayeti geri alıp alamayacağını soruyorlar. Medeni Kanun hükümleri ve Yargıtay uygulaması ışığında yanıtım şöyle:

MAHKEME VELAYET KARARINI NASIL VERİR?

Boşanma davası sürecinde aile mahkemesi hâkimi çocuğun üstün yararını kriter olarak alarak, velayeti hangi tarafa vereceğini belirliyor. Velayetin anneye mi babaya mı verileceği konusunda hâkimin geniş bir takdir hakkı var. Hâkim takdir hakkını, çocuğun üstün yararı ile birlikte ihtiyaçlarını, yaşını dikkate alarak, tarafların ruhsal, fiziksel, sosyal, ahlaki ve kültürel yönden standartlarını bir bütün olarak değerlendirerek kullanıyor.

UZMAN RAPORU ÖNEMLİ

Uygulamada, bu hususların tespiti için mahkeme pedagog, psikolog ve sosyal hizmet uzmanlarını görevlendiriyor. Görevlendirilen uzmanlar, taraflar ve müşterek çocuk ile görüşerek rapor hazırlıyor. Ancak hazırlanan bu rapor, hâkim açısından bağlayıcı olmuyor. Sadece yol gösterici nitelik taşıyor.

8 YAŞ ÜZERİ ÇOCUĞU HÂKİM DİNLİYOR

Boşanma, ayrılık ve velayet davalarında hâkim, 8 yaş ve üzerindeki çocukları mahkeme huzurunda bizzat dinliyor. Çocuğun görüşü alınırken hâkim velayet hakkının kime verilmesini istediği, hangi okula gittiği, kimin yanında kalmak istediğini de soruyor. Hâkim çocuğun mahkeme karşısındaki beyanları ve istekleri, yüksek çıkarına açıkça ters düşmediği takdirde isteğine uygun şekilde karar verebiliyor.

N.T. VELAYET DEĞİŞİKLİĞİ İÇİN DAVA AÇABİLİR

Okurum N.T.’nin sorusuna gelince, çocuklarının velayetini geri almak için velayet değişikliği dava açma yoluna başvurabilir. Mahkeme, “velayet hakkı sahibinin çocuğa sürekli şiddet uygulaması, eğitim hakkını elinden alması, sağlığına ciddi zarar vermesi, ahlak dışı bir yaşama sevk etmesi, başıboş bırakması, velayet görevlerini yerine getirmemesi, diğer ebeveynle kişisel ilişkiyi engellemesi” gibi durumlarda velayeti diğer eşe verebiliyor.

N.T. de eşinin velayet görevinin yerine getirilmediği iddiasıyla aile mahkemesinde dava açabilir. N.T. ve bu konuda bilgi isteyen okurlarıma önerim, hak kaybına uğramamak adına avukatı kanalıyla dava açmaları ve yürütmeleri.

CEZAEVİNDEKİ TERÖR MAHKUMU ANNESİYLE GÖRÜNTÜLÜ KONUŞABİLECEK Mİ?

ANNE okurum T.S., terör suçundan cezaevindeki oğlu ile görüntülü görüşme hakkından yararlanıp yararlanamayacaklarını soruyor. T.S. Hanım, cezaevinden görüntülü konuşmanın ne zaman başlayacağı ve nasıl yapılacağına ilişkin sorularınızı Adalet Bakanlığı’na ilettim. Gelen yanıta göre uygulama şöyle olacak:

HAFTADA 30 DAKİKA GÖRÜNTÜLÜ GÖRÜŞME

Yeni uygulamaya ilişkin yönetmelik değişikliği yapıldı ve yürürlüğe girdi. Pilot uygulama 1 Ekim’de Sincan Kadın Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda başlatılacak. Hükümlü ve tutuklular yakınlarıyla haftada 30 dakika görüntülü görüşme yapabilecek. Görüntülü görüşme sistemi, oda veya koğuş içine ya da idarece uygun görülen yerlere kurulacak.

ZİYARET HAKKINI KULLANMAYANA İLAVE

Haftalık ziyaret hakkını kullanmayan hükümlülerin telefonla görüşme süresine 30 dakika ilave edilecek. Bu çerçevedeki görüşmeler ise aynı hafta içerisinde toplam üç görüşmeyi aşmamak üzere uygulanacak. İlave edilen 30 dakika için 3 görüşme hakkı verilecek, bu görüşme görüntülü veya sesli yapılabilecek.

İDARE VE GÖZLEM KURULU KARARIYLA GÖRÜŞECEKLER

Terör örgütü ve çıkar amaçlı suç örgütü üyelerinin durumuna gelince; görüntülü görüşme ve görüşme süresinin uzatılmasına ilişkin haktan, İdare ve Gözlem Kurulu kararıyla yararlanabilecekler. Kurul, bu hükümlü ve tutukluların cezaevindeki tutum, davranış, eğitim ve iyileştirme faaliyetlerine katılma gibi durumları göz önünde bulundurarak değerlendirme yapacak.