Yorgunluk, uykusuzluk ve ağrıların çaresi var

BÜTÜN gün sizi canınızdan bezdiren ağrılarla boğuşup uğraşmak... Daha sabahın köründe başlayan yoğun bir keyifsizlik, isteksizlik ve moralsizlik... Geç başlamış, zor bulunmuş, varla yok arası bir uyku... Sık sık ve ter içinde uyanmalar... Değil yataktan kalkıp işe koşmak, parmaklarınızı kıpırdatacak kadar enerjiyi bile bazen bulamamak.... Bu can sıkıcı eklem ve kas ağrıları yetmezmiş gibi, daha pek çok sorunla başa çıkmaya çalışmak: İştah bozukluğu, ağız kuruluğu, huysuzluk, isteksizlik, anlamsız hiddet ve saldırganlık. Ya da tam tersi!.. Çekilip büzüşmek kabuğuna, en kalınını örmek kozaların ve küsüp darılmak eşe dosta. Gittikçe artan bir unutkanlık, anlama güçlüğü, odaklanma zorluğu. Bazen de anlamsız göğüs ağrıları, kalp çarpıntıları, hazımsızlık, şişkinlik, göz sorunları, el ve ayak karıncanmaları, yanma ve uyuşmaları. Bütün bunlar sizi yine de korkutmasın. Sorununuz ‘‘Fibromiyalji Sendromu’’ olabilir. Tehlikesiz bir sağlık problemi olan Fibromiyalji Sendromu'nda bunların çok daha fazlası ile de karşılaşabilirsiniz. Fibrimiyalji, özellikle orta yaşlı kadınların sık karşılaştığı bir sağlık sorunudur.

Tekrarlayan kas ve eklem ağrıları başlıca yakınmadır. Ağrılar genellikle boyun veya omuz gibi belirli bir bölgeden başlar. Yorgunluk ve uyku bozuklukları sıktır. Hastaların neredeyse üçte birinde depresyon belirtileri vardır. İsteksizlik, ağır bir bitkinlik, yalnız kalma isteği, konuşma ve sosyal faaliyetlerde yer alma arzusunun kaybı gibi pek çok sorun bu hastaları iyice yorar ve üzer. Bazen anksiyete (endişe) hali de görülebilir. Gürültüye, ışığa ve bazı kokulara duyarlılık, gıda, ilaç ve kimyasal maddelere karşı alerjik reaksiyonlar ve cilt sorunları da oluşabilir.

Hastaların neredeyse yarısından fazlasında baş ağrıları, hassas bağırsak sendromu ve ‘‘Raynaud fenomeni’’ mevcuttur. Hassas bağırsak sendromu, tekrarlayan karın ağrılarına, şişkinliğe, gaza; Raynaud sendromu ise özellikle ellerde soğuğa karşı aşırı hassasiyet ve üşümeye sebep olur. El ve ayaklarda yanma, karıncalanma, uyuşma yakınmaları, idrar torbası duyarlılığında artmaya bağlı sık ve acil idrar yapma ihtiyacı, baş dönmesi, göz ve ağır kuruluğu, ağız içinde tekrarlayan ülserler sık görülen şikáyetlerdir. Göğüs ağrıları ve çarpıntı atakları hastalar için oldukça korkutucudur.

Fibromiyalji sendromu çok sık görülen bir sağlık sorunu olmasa da, teşhiste ve tedavide hastaların ve hekimlerin karşılaştığı sorunlar bu sendromu önemli hale getirmektedir. Yaşam kalitesini ve keyfini ağrılarıyla, yorgunluklarıyla, uyku sorunlarıyla önemli ölçüde bozan bu sağlık sorununun da erken tanının tedaviyi bir hayli kolaylaştıracağı unutulmamalıdır.


Yorgunluğu azaltmak için ne yapmalı


Yorgunluk sorununun ön planda olduğu hastalarda B ve C vitaminlerinden, magnezyum, çinko, esansiyel yağ asitleri, L-Triptofan, Koenzim Q10 gibi besin desteklerinden ve NADH gibi enzimlerden olumlu sonuçlar alınmaktadır. Fiziksel tedavi yaklaşımlarından, özellikle Bio-feed back, kardiyovasküler egzersizler ve gevşeme egzersizlerinden yüz güldürücü neticeler saptanabilir. Düşük etkili aerobik aktivitelerden, hızlı yürümek, bisiklete binmek, yüzmek ve su aerobikleri etkili olabilir. Genelde haftada üç kez tekrarlanan, 20-40 dakika kadar süren ve mevcut kalp atım sayısını yüzde 50-70 civarında artıran ılımlı egzersizlerin tümü yararlıdır. Doğru ve konforlu bir yatak kullanılmalı, doğru oturma biçimleri öğrenilmelidir.


Tedavi için işbirliği şart


Eğer Fibromiyalji Sendromu tanısı konulmuş bir hasta iseniz ve bütün bu karmaşık, tedavisi zaman alıcı sorunlar sizi de ilgilendiriyorsa korkup üzülmemelisiniz. Kesin ve kolay tedavi edilebilir olmasa da ağrılar, yorgunluk ve uyku sorunlarınızın çözümünde yararlanabileceğiniz pek çok ilaç ve yöntem var. Aslında teşhisin konulması ve sorunun ne olduğunun anlaşılması bile önemli bir moral kaynağıdır. İyi organize olmuş bir tıbbi ekip çalışmasıyla son derece başarılı sonuçlar alınabilir. İç hastalıkları uzmanı/romatolog, psikolog veya psikiyatri uzmanı, fizyoterapist ve fizik tedavi uzmanları tedavi ekibinin başlıca üyeleridir. Doğru planlanmış bir psikososyal yaklaşım önemlidir. Sigara, alkol, kafein ve yatıştırıcı ilaçlar bırakılmalı, hastaların pek çoğunda bulunan mükemmeliyetçi eğilimler ve sabırsızlık hali törpülenmeli, gerektiğinde iş ve hobilerini yaparken mutlaka dinlenmeleri gerektiği öğretilmelidir. Ruhsal ve fiziksel olarak aktif durumda kalınması ve yüksek bir motivasyon düzeyine ulaşılması zorunludur. Ağrı sorununun ön planda olduğu hastalarda ağrı kesicilerden yararlanılır. Aspirin, ibuprofen, Asetaminofen, Naproksen etkili ağrı kesicilerden bazılarıdır. Kas gevşetici olarak Cyclobenzaprine'den, bazı Benzodiazepin'lerden ve daha birçok ilaçtan yararlanmak mümkündür. Yatarken alınan bazı trisiklik anti-depresanların depresyon azaltıcı, uyku düzenleyici ve kas gevşetici etkilerinden aynı anda faydalanmak da mümkündür.