“Diyet yanlışları” saymakla bitmez ama bunlardan bazıları çok önemli. Çünkü o yanlışlar yalnız kilo vermenizi engellemiyor, sizi kilo gelgitlerine sokup beden ve ruh sağlığınızı bozuyor, metabolizmanız ve hormonal dengenizi altüst ediyor.
En önemli yedi diyet yanlışından üçünü (şok diyetler, tek yönlü diyetler, açlık oruçları) dün yazdık. Bugün diğer dört yanlışı bilginize sunuyoruz...
YANLIŞ 4 Tek yönlü diyetler sağlığınızı bozar Karbonhidrat veya proteinli besinlere ağırlık veren tek yönlü diyetler (örneğin Atkins’in yüksek proteinli diyeti) metabolik dengeyi ciddi ölçüde değiştirebiliyor. Mesela Atkins diyeti sık tekrarlandığında ürik asit seviyelerini yükseltiyor, kolesterol seviyelerinde hızlı değişikliklere yol açıyor. Her iki durumda da özellikle kalp sağlığı açısından ciddi tehditler başlıyor. Düşük karbonhidratlı diyetlerin de ciddi olumsuzlukları var. Bunlardan en önemlisi serotonin seviyesinin düşmesi ve bunun yol açtığı mutsuzluktan yorgunluğa kadar uzanan bir dizi ruhsal sorundur. Kabak çorbası diyeti, lahana suyu diyeti, muz diyeti, elma diyeti gibi saçmalıkları da aynı örneğin içine yerleştirmek gerekiyor.
YANLIŞ 5 Zayıflama hapları hasta ediyor Hangi vaatlerle satılırsa satılsınlar ister doğal bitkisel maddelerden ister kimyasal masum karışımlardan ibaret olsunlar size “zayıflamanıza destek olma vaadi” ile önerilen hiçbir desteğe sıcak bakmayın! Bu desteklerden sadece krom, karnitin, yeşil çay özleri, CLA, omega-3’ün ciddi bir yan etkisinin olmadığı biliniyor. Bunları bile kilo kaybını destek amacıyla değil programınıza destek amacıyla ve sadece doktor önerisiyle kullanın. Yalnız diyet uzmanları veya eczacılar değil diyetinizi planlayan doktorlar önerse bile zayıflama haplarından uzak durun. Ben reçeteli zayıflama haplarına bile sıcak bakmıyorum. Bildiğiniz gibi bunlardan biri -sibutramin içeren reçeteli ilaç- daha geçenlerde Amerika’da da yasaklandı. şu cümleyi aklınızdan hiç çıkarmayın: ıster reçeteli, ister reçetesiz olsun, ister aktardan, ister bakkaldan, ister eczaneden alınsın hapla, çöple, tabletle, kapsülle, şurupla kilo verilmez. Bu en azından bugünkü bilgilerimiz için bilimsel bir doğrudur, yarın ne olacağı bilinmez. Ama şimdilik bunlara asla bel bağlamamalısınız, zarar bile görebilirsiniz.
YANLIŞ 6 Hazır diyet tozları güvenli değil Ticari amaçla üretilmiş toz ya da sıvı halde satılan ve enerji barları gibi benzer yan ürünlerle desteklenen hazır diyet programlarının hemen hemen tamamı yüksek proteinli diyetlerdir, bunlardan da uzak durmanızı tavsiye ederim. Yüksek proteinli diyetlerin ne gibi sağlık sonuçları yaratabileceğini yukarıda da yazdım ama bir kez daha tekrarlayalım: Ürik asidinizi arttırabilir kolesterol dengenizi bozabilir asidoza yol açabilir.
YANLIŞ 7 Diyetiniz medeni olsun! Bazı diyetler bedensel bir zarara yol açmasalar bile ruh sağlığınızı tehlikeye atabilir. Özellikle diyetler uzun sürdüğünde sosyal ilişkileri sınırladığı, yani sosyalleşmeyi engellediğinde bu tehdit hep vardır. Kimse diyetisyenin önüne koyduğu diyet planına altı ay, bir yıl kolay kolay itaat edemez. Hele bir de bu planlar sosyalleşmeye engelse, eş, arkadaş, dost toplantılarından yemeklerden, kokteyllerden uzak kalmanıza sebep oluyorsa, saçınızı, demirinizi, B12’nizi kaybetmeseniz bile dostlarınızı kaybetmenize neden olurlar. Bu nedenle “çok fazla kilonuz var ve uzun süre diyet yapmanız gerekiyor” olsa bile zaman zaman dinlenmeli, nefes almalı, yani koruma amaçlı tatiller yapmalısınız. Bu aralıklarda kilo almayın yeter, vermeniz şart değil. Hatta 0,5-1 kilo alsanız da bir şey olmaz. Ayrıca diyetiniz uzun sürecekse doktorunuz diyet uzmanınız ve egzersiz danışmanınızla “sosyalleşmenize imkân tanıyacak bir plan yapılması” konusunu mutlaka konuşmalısınız.