Tiroid gerçekleri

Türkiye’de tiroid hastalıkları (özellikle kadınlarda) sık görülüyor. Tiroid bedenimizin metabolik etkinliklerini yöneten bir iç salgı bezidir. Görevini ürettiği hormonlarla (T3 ve T4) başarır. Yeterli miktarda hormonu üretemediğinde yavaşlayan metabolizma tam tersine gereğinden fazla üretim olduğunda da hemen hızlanır. Bedenimiz değişen metabolizma hızından hoşlanmaz,
sorun çıkarır!

HİPER”İ DE VAR,  “HİPO”SU DA...

Tiroid bezinin aşırı hormon üretimi tıp terminolojisinde “hipertiroidi” -halk arasındaki adıyla “zehirli guatr”- olarak bilinen durumdur. Bir “hiper” tablo olan bu sorunda kalp daha hızlı atmaya, daha sert vurmaya başlar. Bu nedenle hipertiroidi hastalarında “çarpıntı” ilk yakınmalar arasında yer alır. Çarpıntının bir başka nedeni de kalp ritminde oluşan bozulmalardır.

Hipertiroidi “atriyal taşikardi” veya “atriyal fibrilasyon” diye bilinen ritim bozukluğuna yol açabilir. Hipertiroidi kısa sürede tedavi edilmediğinde kalpte büyümeye ve kalp yetmezliğine neden olabilir. Sebebi bilinmeyen çarpıntıların, ritim bozukluklarının ve kalbin pompa yetersizliklerinin arkasında gizli bir hipertiroidi olup olmadığını araştırmak gerekir. Kilo kaybı, terleme eğilimi, sıcağa dayanıksızlık, ellerde titreme, sinirlilik, uyku bozuklukları hipertiroidinin diğer önemli belirtileridir. Basedow Hastalığı, nodüler guatr, Haşimoto tiroiditi ve diğer tiroiditler hipertiroidiye neden olabilir.

Tiroid bezinin az hormon üretmesine “hipotiroidi” denir. Kilo alma, yorgunluk, halsizlik, bitkinlik, uyku eğilimi, şişme, kabızlık, cilt kuruması, saç ve tırnak sorunları, unutkanlık, isteksizlik, keyifsizlik, gezici kas ve eklem ağrıları ve hatta depresyon en önemli belirtileridir. Hipotiroidide kalp ile ilgili sorunlar ciddi boyut kazanabilir. Kalp hızı yavaşlar, kalp atım sayısı düşer.  İlerleyen dönemlerde kalp büyür, genişler ve pompalama gücünü kaybeder. Hipotiroidi hastalarında kalp zarı içinde fazla miktarda sıvı toplanması da görülebilir.

Hipotiroidi yavaş ve sinsi gelişen bir süreçtir. Çoğu kez hastalar da doktorlar da farkına varmaz. Hipotiroidi ile başka nedenle yapılan kan incelemeleri sırasında karşılaşırlar. Bir türlü açıklanamayan, sebebi bulunamayan yorgunluklarda, kilo almalarda, ağrılar, sızılar ve şişmelerde, depresyona girip geri çekilme ve küsmelerde hipotiroidi akla gelmelidir.

HORMONLAR NORMAL AMA...

Bazı tiroid hastalıklarında tiroid bezi hormon üretimini aksatmaz. “Ötiroidi” olarak bilinen ve dengeli bir tiroid hormonu salınımını gösteren bu duruma basit guatr, nodüler guatr, bazı Haşimoto tiroiditi olgularında veya tiroid kanserlerinde rastlanabilmektedir. Bu hastaların tiroid bezleri normalden büyük (guatr) ya da nodül yüzünden düzensiz yapıda olabilir. Basit bazı psikosomatik sorunlar ya da guatr kitlesinin oluşturduğu bası belirtilerinden (ses çatallaşması, kısıklığı, nefes darlığı, yutma güçlüğü) başka sorun yaşamayabilirler.

İYOT EKSİKLİĞİNE DİKKAT EDİN

İyot, tiroid hormonlarının temel maddesidir. İhtiyacınız olan iyotu yiyecek ve içeceklerle almak zorundasınız. Tiroid bezi yeterli miktarda iyot alamadığı zaman vücudumuz yeteri kadar hormon üretebilme telaşına girmekte, tiroid bezi büyüyüp irileşmekte ve guatr sorunu ortaya çıkmaktadır. Bu süreç bazılarında “nodül” oluşumuna da yol açabilir. Tiroid bezi iyoda karşı çok hassastır. Gereğinden fazla iyot alındığında da tiroid sorunları ortaya çıkmaktadır.

İyot eksikliği hamilelik döneminde daha da önemlidir. İyot eksikliği sorununun çözülememesi yeni doğan bebeklerde yetersiz tiriod hormonu yapımı sonucunda hipotroidi problemine yol açmaktadır. Hipotroidi bebeklerin zihinsel gelişimini, bir ölçüde de bedensel gelişimini olumsuz yönde etkileyen ciddi bir problemdir. İyot eksikliği sorununun önlenebilir bir durum olduğunu ve sadece tuza iyot katılmasının bile bu sorunun çözümünü sağlayabileceğini bir kez daha hatırlatalım.

Tiroid biyopsisi ne zaman yapılır

Bir tiroid nodülünün kanser hücresi içerip içermediği ya da ilerisi için böyle bir eğilim taşıyıp taşımadığını anlamanın en doğru yolu ultrasografik incelemeler yapmak ve şüpheli nodüllere biyopsi uygulamaktır. Bir nodülün kanserli olup olmadığını, saptamak için en güvenilir yol biyopsidir. Özellikle erkeklerdeki ve çocuklardaki nodüllerde, sert ve çok büyük ya da tek ve soğuk nodüllerde daha yüksek oranda kanser olasılığı bulunduğundan biyopsi yapmakta yarar vardır.

Nodüle cerrahi bir girişim yapılması kararını bir endokrin uzmanı ile tiroid cerrahının birlikte vermeleri gerekir.

Biyopside kuşkulu hücreler veya belirgin kötü huylu hücreler varsa cerrahi girişim şarttır. Tiroid nodüllerinde tiroid hormonu kullanma kararını da doktor verir.

Devam edecek...