Neyi, ne zaman yemeli

Başlıktaki soruyu lütfen ciddiye alın. Bize göre en sık işlenen beslenme günahlarından biri de yanlış şeyleri yanlış zamanda yemektir. 
Mesela genelde en çok akşam yemeğine özeniriz. Akşam sofralarını daha bir severiz. Oysa beslenme açısından en değerli öğünümüz akşam yemeği değil, kahvaltıdır. 
Çünkü 7-8 saatlik bir açlıktan sonra, güne yeni başlayan vücudumuzun enerjiye gereksinimi vardır ve bu enerji ancak güzel ve güçlü bir kahvaltı ile alınır. 
Kahvaltı seçimleri her toplumda farklıdır. Meyveyle kahvaltı yapan toplumlar olabildiği gibi, kahve, çay ve tost-bisküvi tercih edenler, kahvaltıda balık, karides, turşu, hatta havyar yiyenler bile var. 
Ama kahvaltı her zaman, her yaşta çok ama çok önemli.
Çocuklarınıza sıkı bir kahvaltı yaptırmadan okula göndermeyin. Eşinizi ve kendinizi bilgili bir kahvaltı sever haline getirin. 
Yaşlılarınızın güne mutlaka kahvaltıyla başlamasına dikkat edin. 
Özetle şu üç tavsiye kulağınıza küpe olsun.

ÖNERİ 1

Kahvaltıyı atlamayın

Kısacası prensip olarak da günün ana öğünü akşam yemeği değil, kahvaltı olmalıdır. Önünüzdeki uzun güne hazırlanmak için gereksinim duyacağınız enerji, öncelikle kahvaltı ile karşılanır. 
Gün içerisinde tüketilecek karbonhidratların yarısına yakını kahvaltıda alınabilir. Çabuk emilen kompleks şeker ve beyaz un ile yapılan kahvaltılar yerine, daha geç emilen kompleks karbonhidratlar tüketilmeli, gün boyunca ihtiyaç duyulacak enerjinin vücuda yavaş yavaş verilmesi sağlanmalıdır. 
Kahvaltıda meyveli müsli (özellikle taze dilimlenmiş elma, yabanmersini, böğürtlen eklenebilir) veya tam undan yapılmış 1 dilim ekmek ve az yağlı bol peynir veya yoğurt tercih edilebilir. 
Yumurta da mükemmel bir kahvaltı seçimidir. Kahvaltıda içecek olarak çay ve kahve yerine, taze sıkılmış meyve suyu (çeyrek bardak yeterlidir) veya az yağlı süt ama en çok da yoğurt tercih edilebilir. 
Günün bu ilk öğününde besin alımı kadar sıvı alımı da önemlidir. Çünkü gece boyunca susuz kalmış vücudun bol suya ihtiyacı vardır. 
1 yemek kaşığı kadar taze limon suyu eklenmiş bir bardak ılık su mükemmel bir seçimdir.

ÖNERİ 2

Öğleni unutmayın

İş güç telaşı ve günlük koşuşturmalar arasında çabucak geçiştirdiğimiz bir öğün olsa da, öğle yemeği aslında önem açısından kahvaltıdan sonra ikinci sırada yer alıyor. Öğle yemeklerinde çorbalar, etli sebze yemekleri, balık, salata ve meyveler tercih edilebilir. Zeytinyağlılar, tencerede hazırlanmış etli bol sulu sebze yemekleri de iyi seçimlerdir. 
Öğle yemeğinde karbonhidratı abartmamakta yarar var. Karbonhidrat yoğunluklu besinler uyku veriyor, iş performansını düşürebiliyor.

ÖNERİ 3

Akşamı abartmayın

Akşam yemeği günlük yaşamda en çok önem verilen, ailenin ve dostların bir araya geldiği ve genelde uzun sürede yenen ve çoğu zaman alkol de eklenen bir öğün olsa da, aslında en hafif olması, en az kalori içermesi gereken öğündür. 
Sebze çorbası veya hafif bir zeytinyağlı sebze yemeği bu öğün için en uygunudur. Aynı kaloriyi alan insanlar arasında kalorinin çoğunu sabah yerine akşam almalarının kilo almaya neden olduğu görülmüştür. 
Bu nedenle günün ana öğünü akşam yemeği değil, kahvaltı olmalı, “neyi, ne zaman yemeli?” sorusunu ise “yeterli, dengeli ve çeşitli beslenmek ve öğün atlamamak temel prensip olmalı” şeklinde yanıtlamak en doğrusu olmalıdır.

UNUTMAYIN

Kötü yiyecek hasta eder

Beslenme yetersizliği ve dengesizliğinden dolayı oluşabilecek pek çok hastalık var. 
Bunların en önemlileri: Enfeksiyon hastalıkları, damar sertliği sorunları, şeker hastalığı, hipertansiyon, şişmanlık, diş çürükleri ve karaciğer hastalıkları. Yetersiz ve dengesiz beslenme, vücut direncini azaltarak enfeksiyonlara zemin hazırlıyor, hastalığın ağır seyretmesine ve öldürücü sorunların gelişmesine neden oluyor.
Aşırı besin tüketimi ve fiziksel hareket azlığı şişmanlığa yol açmaktadır. Şişmanlık; şeker hastalığı, hipertansiyon ve damar hastalıklarının oluşumunda önemli bir hazırlayıcı faktördür. 
Aşırı tuz tüketiminin hipertansiyon, aşırı şeker tüketiminin diş çürükleri, aşırı alkol alımının karaciğer hastalıklarının oluşumundaki etkileri bilinmektedir.

BİR SORU

Yaşlılar vitamin desteği alsın mı

Ben yaşlıların her gün düşük dozlu bir “multivitamin/multimineral desteği” almalarının faydalı olduğunu düşünüyorum. Çünkü yaşlıların çoğu iyi beslenmez. Diş problemleri nedeniyle yeteri kadar çiğneyemedikleri ve biraz da hazırlamayı ihmal ettiklerinden yemekle çok ilgilenmez, taze, besleyici gücü yüksek besinleri hazırlamayı ihmal ederler. 
Diğer taraftan mide asitlerinin azalması, bağırsaklarının emilim gücünün düşmesi de yeteri kadar vitamin, mineral kazanmalarına engel olabilir. 
İşte bu nedenle yaşlılara her gün bir multivitamin/multimineral desteği vermek ve onların vitamin, mineral seviyelerini gösterebilecek testleri takip etmek -D vitamini, B 12 vitamini, demir gibi- bana göre doğru bir yaklaşımdır.

Zeytinyağlı sinkonta

Malzemeler

1 büyük parça kış kabağı (300 gr.), 1 küçük boy soğan, 2 diş sarımsak, 2 çorba kaşığı domates salçası, 2 çorba kaşığı zeytinyağı, 2 çorba kaşığı elma sirkesi, yarım adet limon suyu, tuz, pul biber. (2 kişilik)

Yapılışı

Kabağı ince dilimleyerek, fırın tepsisine yerleştirin, üzerine soğan ve sarımsakları dilimleyin. Salçayı su ile ezin, üzerine dökün. Zeytinyağı ve suyunu da ekledikten sonra fırında pişirin. Servis ederken sirke ile limon karışımını ve pul biberi ekleyin.

Balkabaklı mücver

Balkabağının kabuğu soyduktan sonra rendeleyin. Taze soğanı, dereotunu, maydanozu ince kıyın. Yulafı ekleyin. Tüm malzemeyi bir kaba alın. Yumurta beyazını ve zeytinyağını ilave edin. Tuzunu ve pul biberi ekleyin. Fırın tepsisine bir kaşık yardımı ile hazırladığınız harcı paylaştırın. DYT. Müge BAŞER

Malzemeler

250 gr. balkabağı, 4 adet taze soğan, yarım demet dereotu, yarım demet maydanoz, yarım bardak yulaf ezmesi, 2 bardak ılık su, 2 adet yumurta beyazı, 2 çorba kaşığı zeytinyağı, tuz, pulbiber. (4 kişilik)