Maske bir numaralı mesele

Aynı işi görev belleyip hafta sonu Bodrum’da da sürdürdüm. Bodrum’un da farklı mekânlarında “maske meselesi” ne durumda anlamaya çalıştım. Nedeni şu: Biliyorsunuz, “maske-mesafe” ikilisi bu salgını kontrol altında tutmanın en etkili 3 çözümünden ikisi. Yani sadece ellerinizi temiz tutmanız yetmiyor, bu ikisi olmayınca virüs toplum içerisinde “zıp zıp zıplamaya” devam ediyor. Neticede de günlük vaka sayıları binin altına inmiyor, Sağlık Bakanımız her akşam “üzüntü ve isyan dolu ama kibar” tweet’lerini atmaya devam ediyor.


BİR UYARI
MASKESİZ VE MESAFESİZ SOSYALLEŞMEYE HAYIR!

MASKE takmak özellikle de bizim gibi “mesafesiz sosyalleşme”yi seven toplumlarda çok daha önemli bir pandemi belirleyicisi. Çünkü biz el ele, kol kola, omuz omuza hep birlikte ve sık sık bir arada olmayı; sevincimizi, hüznümüzü, derdimizi, fikrimizi, meselelerimizi mesafesiz sosyalleşmelerle paylaşmayı, anlatmayı, göstermeyi, yaşamayı seven bir toplumuz. İç içe, sırt sırta, yakın ve hep biz bize yaşarız. Durum böyle olunca da işin “sosyal mesafe” tarafında anında sınıfta kalırız. Pandemi sınavında işte bu nedenle sınıfı geçebilmemiz için öncelikle maske ve mesafe meselelerine yüklendikçe yüklenmemiz gerekiyor. Peki İstanbul ve Bodrum gözlemlerimden çıkan sonuç ne?

SONUÇ ŞU
MASKE SAYGISIZLIĞI SÜRÜYOR

MASKE teftişinden çıkardığım net sonuç şu: Durum korkutucu. Hatta felaket boyutlarında. Maske takmama konusunda herkesin bir direnç nedeni, bir sebebi, bir bahanesi var. Kimi sıkıldığından, bunaldığından, kimi işe yaradığına inanmadığından, kimi de aşırı sıcaktan şikâyet edip maskesini takmıyor. İşi daha da ileri taşıyanlar, “saygısızlık noktası”na götürenler bile var. Mesela Bodrum’da akşam yemeği için gittiğimiz bir restoranda “maskesini boynunda taşıyan” garsona niye maske takmadığını sorduğumuzda hiç çekinmeden masada oturan bizlere “Siz niye takmıyorsunuz!” yanıtını verebildi. Özetle, durum vahim.



BANA GÖRE
MASKE MESELESİ NASIL ÇÖZÜLÜR

ÜST sütunda da belirttim: Toplumsal kültürümüz her fırsatta bir araya gelip “çoğalarak sosyalleşme”, üstelik de “mesafesiz sosyalleşme” üzerine kurulu. Eğitim ve gelir düzeyimiz ne olursa olsun bunlar değişmiyor. İşte bu nedenle tam da bu noktada, “temizlik/hijyen meselesi”ni hallettiğimize göre maske meselesi hemen ve anında bir numaralı sorunumuz haline geliyor. Dileğim şudur: Her alandaki bilim insanlarımız ve uzmanlarımız, “insanlarımızı maske alışkanlığına nasıl yönlendirebileceğimiz” konusuna kafa patlatmalılar. “Maske kullanmanın önemi ve vazgeçilmezliği topluma nasıl benimsetebiliriz?” sorusunun yanıtını, kolay ve uygulanabilir çözümlerini aramalı ve bulmalılar. Aksi takdirde pandemi probleminin daha uzunca bir süre gündemde kalacağı su götürmez.

MASKE ÖNERİLERİ
MASKE İLE TERLEMEMENİN 7 YOLU

MASKE takma konusuna gösterilen direnç nedenlerinden biri de havaların ısınması. Havaların aşırı ısındığı ve terlemenin iyice arttığı bugünlerde maske takmak gerçekten de kişisel konforu bozabilen tatsız, hoşa gitmeyen bir değişiklik. Peki konforu arttırmak için neler yapılabilir? Uzmanlardan gelen ilk öneriler şunlar:

1. Renk meselesi önemli: Açık renk maskeler, koyu/siyah maskelere oranla daha az sıcaklık hissiyatı veriyor, bizi daha serin tutabiliyor.

2. Doku önemli bir ayrıntı: Pamuk ve bambu bazlı maskeler nefes alıp vermeyi kolaylaştırdıklarından diğerlerinden daha konforlular. Daha serin tutuyorlar. Ne var ki bu tür pamuk maskeler çok kolay ve çabuk nemlenebiliyor. Bu nedenle sık sık değiştirilmeleri gerekiyor.

3. Maskenizi soğutabilirsiniz: Aşırı sıcağa karşı maske ile oluşabilecek ısınmayı önleyebilecek basit önlemlerden biri de kullanmadan önce o maskeyi buzlukta/buzdolabında iyice soğutmak olabilir!

4. Makyajdan kaçının: Eğer maske takmadan önce makyajdan kaçınırsanız, ağır makyaj malzemeleri yerine su bazlı nemlendiricileri kullanırsanız işiniz biraz daha kolaylaşabiliyor.

5. Hyalüronik asit kullanın: Dermatologlar buzdolabında soğutulmuş nemlendirici gücü yüksek “hyalüronik asit” bazlı kremleri yüzünüze sürdükten sonra maskenizi takmanın da sizi daha serin tutabileceğinin altını çiziyor.

6. Sıcakta dolaşmayın: Maskeniz ile dışarı çıktığınızda mümkün olduğunuzca serin saatleri tercih edin. Özellikle baş dönmesi, nefes darlığı, organ yetmezliği, sıcağa aşırı duyarlılık gibi sorunlarınız varsa sıcak ortamlarda maskenizle dolaşmaktan vazgeçin, serin bir ortamda dinlenin.

7. Nemlenince değiştirin: Çok önemli bir ayrıntı daha: Serinlemek için maskenize soğuk su dökmek, şu veya bu nedenle maskenizi ıslatmanız onların virüsü filtreleme yeteneklerini sıfırlayabiliyor. Bu nedenle hangi maskeyi takarsanız takın, serinlemek için maskelerinizi ıslatmayın. Nemli maskeleri de dahil hemen değiştirmeyi ihmal etmeyin.

(NOT: bbc.com’dan da yararlanılmıştır)

NETİCE ŞU
İSTANBUL DA BODRUM DA SINIFTA KALDI 

Geçen haftaki maske teftişi raporunun özetini başlıkta verdim. İstanbul’da da Bodrum’da da haziran başında gösterilen maske uyumundan eser yok. Ya maskeler “kolye olup” boyunlara asılmış ya da kişiyi takım kaptanı haline getirip kola “pazubent” şeklinde iliştirilmiş durumda. Maske isyanını sadece sokaktaki vatandaşta gözlemlesem neyse. İstanbul’da da Bodrum’da da ziyaret ettiğim müesseseler hatta çok yıldızlı restoran ve otellerde de ciddi bir maske uyumsuzluğu var. O koca koca ve çok yıldızlı restoranların çoğu, üstelik sadece maske meselesini de boş vermiş değiller. Ne kapıda ateş kontrolü yapıyorlar ne de masalar ve sandalyeler arasında olması gereken sosyal mesafe kurallarına uyum gösteriyorlar. İşte bu nedenle mesele sadece Sağlık Bakanımız Fahrettin Koca’nın meselesi olmaktan çoktan çıkmış, İçişleri Bakanımız Süleyman Soylu, Kültür ve Turizm Bakanımız Mehmet Ersoy’un da devreye girmesi gereken acil bir problem haline gelmiş. Ayrıca yukarıda da belirttiğim gibi, bilim insanlarımız virüsün eni boyu, genetik huyu, virüse etkili ilaçlar ve aşılar kadar toplumu maske takmaya özendirecek tavsiyeler konusuna da kafa patlatmak zorundalar.