Kan tahlilleri neden önemli?

Eskiden hekimlerin işi şimdikinden çok daha zordu. Hekimler kendilerini şifa bulmak amacıyla ziyaret eden hastalarına teşhis koyarken sadece gözlemlerinden, deneyimlerinden ve son derece sınırlı güce sahip ilkel bazı teşhis aletlerinden faydalanırlardı. Zamanla iç organların seslerini dinlememize yarayan stetoskop ve tansiyonu belirlememize yardımcı olan sfingomonometre gibi aletler geliştirildi. İdrarda ve kanda hastalıklara ait işaretleri araştırmaya yarayan testlerin bulunmasıysa tıp bilimine çağ atlattı! Hastalıkların seyrinde oluşan bazı biyokimyasal parametreleri, biyolojik değişimleri, kan, idrar ve vücut sıvılarının analizleriyle günümüzde rahatlık ve güvenle izleyebiliyoruz. Dahası bu tür kimyasal analizler, uyguladığımız tedavilerin işe yarayıp yaramadığını da bize gösterebiliyor. Kısacası son yüzyılda birbiri ardına hizmetimize sunulan laboratuvar hizmetleri biz hekimlerin de sizlerin de işini kolaylaştırıyor.

NASIL YAPILIR?

Kan tahlilleri laboratuvar analizlerinin en sık başvurulduğu alandır. Birkaç santilitrelik kan numunesiyle yapılabilen bu tahliller hem ucuzdur hem de onlar sayesinde neredeyse hücrelerin bile içinde ne olup bittiğini anlamak mümkün olabiliyor. Kan tahlillerinin yalnızca hastalık teşhisi konusunda işe yaradığını düşünmeyin! Bu analizler sayesinde ileride başınıza gelebilecek bazı sağlık sorunları da problem ortaya çıkmadan yıllar önceden anlaşılabiliyor.
Laboratuvar analizleri yalnız kan numuneleriyle de gerçekleştirilmiyor. İhtiyaç duyulduğu zaman idrar örnekleri, boğaz ve burun sıvıları, hatta eklemlerden, omurilikten alınan sıvı örnekleri de biyolojik değişiklikleri araştırmak ve biyokimyasal parametreleri kontrol etmek amacıyla kullanılabiliyor.

Tahlil sonuçları

Laboratuvar analizlerinin sağlığınızı izlemede kullanılan bazı parametreler hakkında güvenilir ve önemli bilgiler vereceğini unutmayın. Doğru zamanda ve doğru biçimde yapılan bazı analizlerin hayat kurtarıcı olabileceğini lütfen aklınızdan çıkarmayın ama size önerilen her bir test hakkında, gerçekleştirilen her testin sonuçları konusunda doğru ve detaylı bilgi edinmeyi de ihmal etmeyin. Bu testlerin yalnızca ‘teşhis’ amacıyla değil, sizi hastalıktan korumak ya da bazı sağlık sorunlarınızı erkenden teşhis etmek amacıyla da yapılabileceğini bir kenara not edin.

Doktorunuza sorun!

 Yapılacak test neyi gösterecek, test için aç mı tok mu olmalıyım, ne kadar süre aç beklemeliyim?
 Susuz kalmam gerekiyor mu?
 Test yapılmadan önceki günlerde özel bir beslenme modeli uygulamam lazım mı?
 Test günün herhangi bir saatinde yapılabiliyor mu?
 Benim için herhangi bir riski var mı?
 Test ne kadar sürecek, hastanede ne kadar kalacağım?
 Testten sonra başıma neler gelecek, ne gibi şeyler hissedeceğim?
 Testin maliyeti nedir, sigortam bu testi karşılıyor mu?

Bu testlere dikkat

1Kan şekeri: Açlık ve tokluk kan şekeri değerleri en sık başvurulan testler arasında yer alıyor. Kandaki şeker metabolizması hakkında fikir edinmek için sadece açlık şekeriyle yetinmemek, tokluk şekerini de kontrol etmek gerekiyor. Hatta mümkünse bu incelemelere açlık ve tokluk insülin seviyelerinin araştırılmasını eklemekte de fayda var.
2ALT/ AST: Her ikisi de karaciğer fonksiyonları araştırılırken sık sık başvurulan önemli testlerdir. Ancak seyrek olarak karaciğer sağlamken de yükselebilecekleri biliniyor. Bu iki enzimin birlikte yükselmesi, beklenen bir karaciğer hasarı halinde hekimleri daha detaylı araştırma yapmaya sevk ediyor.
3Hemoglobin/ Hemotokrit: Hemoglobin alyuvarlarda bulunan bir maddedir ve görevi akciğerlerden aldığı oksijeni vücudun her yerindeki hücrelere götürmek ve orada biriken karbondioksiti alarak akciğere geri getirmektir. Hemoglobinin azalması kansızlık olduğuna işaret ediyor. Hemotokritse kan hacminin ne kadarının alyuvarlardan oluştuğunu anlamaya yarıyor ve bu test de daha çok kansızlık araştırmalarında kullanılıyor. Bu değerlerin sonucuna bağlı olarak bir sonraki aşamada demir, demir bağlama kapasitesi, B12 vitamini ve folik asit analizlerine
bakılıyor.Â
4Sedimantasyon hızı: Vücudunuzda bir enfeksiyon, iltihabi bir hastalık veya kanser gibi tehlikeli bir sağlık sorunu, romatizmal bir problem söz konusuysa bu testin değerlerinde de artış olacaktır. Son derece ucuz, güvenilir ama yorumlanması oldukça güç olan bir kan analizidir.
5TSH: Tiroit bezinin fonksiyonlarını tetkik etmede kullandığımız ucuz ama güvenilir bir tarama testi ve teşhis aracıdır. TSH’nin artışı yetersiz çalışan, azalması ise aşırı hormon üreten bir tiroit bezinin varlığına
iÅŸaret eder.
6Ürik asit: Normalde böbreklerden atılan toksik bir atık olan ürik asidin kanda yükselmesi metabolik bir soruna, insülin direncine, böbrek hasarına, kemik iliğinde aşırı kan hücresi üretimine ama her şeyden önemlisi gut hastalığına
iÅŸaret eder.
7Total kolesterol: Kanınızdaki toplam kolesterol miktarına işaret eden bir rakamın ifadesidir. Ancak tek başına güvenilirliği sınırlıdır. Çünkü yüksek rakamlı bir total kolesterol raporu iyi kolesterolünüz arttığı için de yükselmiş olabilir (iyi haber!). Normal değerlerdeki bir total kolesterol rakamıysa iyi kolesterolünüz çok düşük olduğu için (kötü haber!) normalmiş gibi de hesaplanabilir. Ayrıca iyi ve kötü kolesterol tamamen normalken sadece trigliserid çok arttığı zaman da toplam kolesterol beklenenden yüksek çıkacak, bu da yanıltıcı olabilecektir.
8Kreatinin: Eğer böbreklerim iyi çalışıyor mu diye merak ediyorsanız güvenebileceğiniz en ucuz ve güvenilir test kanda kreatinin seviyelerinizi ölçtürmenizdir. Kreatinin sadece böbreklerle temizlenebilen atık bir maddedir ve kan seviyesini ölçmek böbreklerin ne kadar iyi çalıştığı hakkında doğru bir fikir verecektir.
9B12 vitamini ve D vitamini seviyeleri: Bu iki vitaminin kan değerleri ölçümlerinden son yıllarda yaygın olarak faydalanıyoruz. Bu sayede hem bağışıklık, bellek kusurlarına yol açabilen hem de kanser, kalp damar hastalığı risklerini arttırabilen sorunlardan da kurtulmuş oluyoruz.