İyi kolesterol, iyi bir çöp toplayıcıdır

En önemli sorun, kötü huylu LDL kolesterolün yükselmesidir, ama iyi huylu HDL kolesterolün azalması da tehlikelidir. Araştırmalar faydalı kolesterol HDL’deki azalmanın LDL kolesterol yüksekliğinden bağımsız bir risk faktörü olabileceğini gösteriyor. Eğer bu iki riski aynı anda taşıyorsanız işiniz daha da zordur!

ASLINDA HDL ve LDL parçacıklarındaki kolesterolün birbirinden farkı yoktur. Kolesterol aynı kolesteroldür! Farkı yaratan, kolesterolü taşıyan parçacıkların içerdiği kolesterol miktarlarıdır. HDL ve LDL’yi de kanınızda kolesterolü ihtiyaç duyulan doku ve hücrelere taşıyan yük feribotları gibi düşünebilirsiniz. HDL feribotunda protein miktarı fazla, kolesterol oranı düşüktür. LDL feribotu ise neredeyse tıka basa kolesterol ile yüklüdür. Kolesterol yükü fazla olan LDL parçacıklarının miktarı artarsa damarlarınızda ve dokularınızda biriken kolesterol miktarı artacaktır. Daha yüksek LDL seviyesinin daha fazla damarsal risk anlamına gelmesi bundandır.

LAVABO AÇICISI GİBİ

Kolesterol yükü az olan HDL’nin görevi, doku ve damarlarda, organlarda LDL’den arta kalan kolesterol birikimlerini temizlemektir. Bu nedenle HDL kolesterolü bir lavabo açısına, bir çöp toplayıcısına ya da LDL süprüntülerini temizleyen elektrik süpürgesine benzetebilirsiniz. Bu çalışkan temizlikçilerinizin miktarı ne kadar fazlaysa doku ve damarlarınızda biriken kolesterol miktarı o kadar az, damarlarınızın sertleşip kalınlaşması, plakalarla daralıp tıkanması olasılığı o kadar düşüktür. HDL parçacıklarına "iyi" ya da "faydalı" kolesterol denmesinin sebebi budur.

Eğer çöpünüz fazla (LDL’niz yüksek), temizlik işçileriniz az ya da elektrik süpürgeleriniz bozuksa işiniz zordur. Damarlarınızda daha çok kolesterol daha kısa zamanda birikecek, damar yaşınız yükselecektir. Birikmiş kolesterol artıklarının damar tıkayıcı süreçlerde başrol oynadığını düşünürseniz çöpünüz ne kadar az (LDL seviyeniz düşük), işçileriniz ne kadar çok ve çalışkan ise (HDL seviyeniz yüksek) damarlarınız o kadar temiz ve genç kalacaktır.

ÖLÇÜSÜ NE OLMALI

Eğer LDL kolesterol seviyeniz hafif (130-160 mg/dl) veya orta derecede (160-190 mg/dl) yüksek ama yeteri kadar HDL kolesterolünüz varsa tedbirli olmalı, ama fazla korkmamalısınız. Doymuş yağları (hayvansal yağlar ve margarinler) ve kolesterol bombaları (yumurta sarısı, sakatat, mandıra ürünleri) sınırlanmış bir diyet uygulamanız yeterlidir. LDL kolesterolü azaltma amacıyla ilaç kullanımına diğer risklerinizi de dikkate alarak doktorunuz karar verecektir.

LDL kolesterol seviyeniz normal (130 mg/dl’den daha az) veya hafif yüksek olmasına (160 mg/dl’den az) karşılık faydalı HDL kolesterol seviyeniz düşükse (kadınlarda 45 mg/dl’nin, erkelerde 40mg/dl’nin altı) işi biraz daha ciddiye almanızda yarar var. Hele 35 mg/dl’nin altında kalan HDL kolesterole sahip biriyseniz daha da dikkatli olmalısınız. Çöpünüz az olsa bile temizleyici sisteminiz iyi çalışmamaktadır. Damarlarınızın ve dokularınınz kolesterol birikintileri ile kirlenmesi, damarlarınıza ateroskleroz plaklarının yerleşmesi olasılığı yüksektir.

İYİKOLESTEROLÜNÜZÜ YÜKSELTİN

Kardiyoloji uzmanları son zamanlarda damarlarda kötü LDL kolesterolün birikmesini önlemekle görevli iyi huylu HDL kolesterol düşüklüğünü daha çok dikkate almaya başladılar. Kolesterol savaşı ile ilgili mevcut stratejilerin daha çok kötü huylu LDL kolesterolü azaltmaya yönelmesinin yeterli olmadığını düşünenler çoğaldı. Muhtemelen sadece LDL kolesterolü azaltmaya odaklı eski strateji, aynı zamanda HDL kolesterolü arttırmayı da içeren yeni bir döneme girdi. Bu çok önemli bir noktadır.

BY-PASS’LILARA UYARI

Araştırmalar LDL kolesteroldeki azalma kadar, HDL kolesteroldeki artmanın da ağır bir kalp krizi geçirme olasılığını düşündürdüğünü gösteriyor. HDL kolesterolde sağlanan desilitre başına her 1 miligramlık artışın ölümcül bir kalp krizi olasılığının yüzde 3 oranında azalttığı belirtiliyor.

Düşük HDL kolesterolüne sahip olmak, daha önce by-pass ameliyatı geçirmiş ya da stent takılmış hastalarda daha da önemlidir. Özellikle damarları açmak amacıyla anjiyoplasti işlemi yapılanlarda düşük HDL düzeyi damarın tekrar tıkanması riskini bir hayli arttırıyor.

UNUTMAYIN

HDL’yi yükseltmenin üç temel kuralı var

HDL kolesterolü arttırmanın en kolay yolu, yaşam biçimi değişiklikleridir. HDL kolesterolü yükselten en etkili değişimler, fazla kiloların verilip sağlıklı kilonun korunması, sigaranın bırakılması, hareketli ve aktif bir yaşam tarzının oluşturulması ile alkol tüketiminin makul ölçülere indirilmesidir.

Sigarayı bırakmak en az kilo vermek kadar etkili bir HDL yükselticisidir. Sigara içen birinin sigarayı bırakmasını takiben HDL düzeyinde ortalama 4 mg’a yaklaşan yükselme sağladığı belirtiliyor. Alkol kullanımını sınırlamak da oldukça etkili bir mücadele yöntemi. Ciddi bir alkol kısıtlaması HDL düzeyinde 4 mg bir artış sağlayabiliyor.

Düzenli fiziksel aktivite alışkanlığı edinmenin, haftada en az birkaç kez 30 dakika civarında kısa aerobik egzersizler yapmanın da yararı belirgindir. Bizim kanaatimiz bu üç yaşam değişikliğinin birlikte uygulanmasının ve omega-3 yağlarından zengin (ceviz, keten tohumu, fındık, soğuk su balıkları) doymuş yağ ve margarini azaltılmış, kalorisi kontrollü trans yağlardan fakir zeytinyağı içeriği yüksek bir beslenme planının düşük HDL kolesterol sorununu önemli ölçüde çözeceğidir.

BİR BİLGİ FAZLA KİLOLARI VERİN!

Araştırmacılar kaybedilen her 3 kilo için HDL kolesterol düzeyinde yaklaşık desilitrede 1 miligramlık artış sağlanabileceğini belirtiyorlar. Obez birinin mevcut kilosunun yüzde 5’ini vermesi sağlık yararını başlatıyor, yüzde 10 ve üzeri kilo kaybı ciddi faydalar sağlıyor. Kilo kaybının insülin direncini

azaltmak, kan şekerini dengeleme, kan basıncını düşürmek gibi damar dostu pek çok faydayı beraberinde getirdiği biliniyor.

NOT ALIN

DÜŞÜK HDL KOLESTEROL:

KİMLER RİSK ALTINDA?

1-Sigara içenler

2-Obezler

3-Hareketsiz yaşayanlar

4-İnsülin direnci olanlar

5-Şeker hastaları

6-Trigliserit yüksekliği olanlar

7-Genetik risk taşıyanlar