İyi hayat için yol haritası (2)

Dahası, beden ve ruhumuzda fark edilir değişiklikler olur: Canımız eskisi kadar çalışmak istemez, akşam uykularımızı daha erken saatlere almaya başlar, yiyip içtiklerimizin rahatsız ettiğinden yakınırız. Kaslarımız, eklemlerimiz daha tembel, ağrımaya daha temayüllüdür. İstesek de istemesek de gücümüz kuvvetimiz azalmakta, hafızamız fark edilir şekilde zayıflamaktadır. Bu tatsızlıkların çoğu değiştirilemez şeyler olsa da, hayatı daha keyifli hale getirmek, yaşlılığı ufunet ve suhuletle karşılayıp, zarafetle yaşlanabilmek mümkündür.  Ben “iyi yaşlanma” hedefi yerine “iyi yaşama” hedefini daha makul ve anlamlı bulur, hedefimiz “iyi hayat” olmalı diye düşünür ve şu cümleye yürekten inanırım: Güzel yaşayan, güzel yaşlanır, amaç “iyi hayat” olmalıdır...
İyi hayatın standart bir yol haritası yoktur. Farklı bir listeyi siz de oluşturulabilirsiniz. Ben, olabildiğince kısaltarak 100 maddelik bir liste yapmaya çalıştım. Listenin iki temel özelliği var. Birincisi hastalıklardan korunmayı ön planda tutmak, hastalanmamaya çalışmak. İkincisi, sadece beden değil, ruh sağlığı üzerinde de özenli olmak, beden kadar ruhu da beslemek, sevmek, beden kadar ruhu da izleyip kontrol etmek, ruh/akıl ve beden ilişkisini olabildiğince hoş tutmak...
100 maddelik listenin ilk 50 maddesi dün Hürriyet’in Pazar gazetesinde yayınlandı. Arzu ederseniz internette, Hürriyet arşivinde bulabilirsiniz. Bugün ikinci 50+2 maddeyi dikkatinize sunuyorum. Neredeyse tümü bildik şeyler ama listemden faydalanacağınızı umarım...

DOĞRU BESLENİN

1. Düzenli ve güçlü bir kahvaltı yapın.
2. Öğün atlamayın.
3. Akşam yemeğinizi hafif tutun ve erken yiyin.
4. Dengeli, çeşitli ve güvenli besinler seçin. Besinlerdeki doğal ve renkli mucizelerden de yararlanın: Bunlar renkli, taze, organik, doğal yiyeceklerde daha bol bulunuyor, unutmayın.
5. Beta-karoten, likopen, zeoksantin ve lutein gibi faydalı doğal moleküllerle de tanışın! Bu maddelerin hangi besinlerde olduklarını öğrenin ve bu besinleri daha sık kullanın.
6. Omega-3 ve Omega-6 yağ asitlerini dengeli tüketin. Zeytinyağına ağırlık verin, diğer sıvı yağların kullanımını ise abartmayın. Ölçülü oranda kaliteli tereyağını kolesterol-kalp sorununuz yoksa kullanabilirsiniz.

DOĞRU BESLENİN

DAMARLARINIZ YAŞLANMASIN

7. . Kolesterol seviyenizi dikkatle izleyin.  LDL (kötü), HDL (iyi) kolesterol ve trigliserit seviyelerinizi kontrol edin.  8. Kan şekerinizi öğrenin. Tokluk şekeriniz de çok önemlidir.  9. Kan basıncınızı takip edin. Üst sınır 135/85 mm/hg’dir. 10. Ürik asit ve homosistein seviyelerinizi bir kenara not edin. 11. hs-TSH ve tiroid hormonlarınıza (FT3, FT4) yılda bir kere baktırın. 12. hs-CRP testini iki yılda bir yaptırmanız iyi olur. 13. Kilo almayın. Kilo fazlanız varsa, verin. 14. Düzenli egzersiz yapın. Prensip olarak aktif-hareketli biri olun. Her fırsatta yürüyün. 15. Stresinizi yönetmeye bakın. Kronik stres kaynaklarınızı belirleyip onlardan uzak durun.  16. Omega-3, Coenzim-Q10, probiyotikler, D vitamini, Folik asit, B12 vitamini gibi hazır besin desteklerinden yararlanmayı düşünün.

HİPERTANSİYONA DİKKAT!

17. Tuzu (sodyum) azaltın, potasyumu kalsiyum ve magnezyumu arttırın. 18. Daha sık sebze, meyve ve posalı yiyecek yiyin. Kolalı, kafeinli, meyve aromalı, şeker eklenmiş içeceklerden uzak durun. 19. Paketlenmiş gıdaların sodyum içeriklerini kontrol edin. 20. Uykusuz kalmayın. 21. Böbrek fonksiyonlarınızı izleyin. 22. Kafeinin fazlasından ve sigaradan uzak durun. 23. Alkolü azaltın, en iyisi kullanmayın. 24. Öfke, sinirlilik hali, üzüntü ve gerginliğin kan basıncı kontrolünü zorlaştırabildiğini unutmayın.

KAS VE KEMİKLER

25. Yoğurt, peynir, yeşil yapraklı sebze tüketiminizi çoğaltın. 26. Düzenli egzersiz yapın, direnç egzersizlerinden de faydalanın. 27. Güneşten istifade edin. 28. Doktorunuz öneriyorsa kalsiyum ve D vitamini desteği kullanın.

UYKUYA ÖZEN

29. Uyku sürenizden fedakârlık etmeyin, uykusuz kalmayın. 30. Kesintisiz ve kaliteli bir uyku hedefleyin. 31. Uyku sorunlarınıza (horlama, uykuda solunum durması, Rahatsız Ayak Sendromu gibi) önem verin, varsa tedavi olun. 32. Doktorunuza danışmadan uyku ilacı kullanmayın.

BAĞIŞIKLIK SİSTEMİ

33. Hepatit, grip, pnömoni, menenjit, zona gibi koruyucu aşılarınızı yaptırın. 34. Bağışıklık güçlendirici bitkiler (umclaoba) ve minerallerden (çinko) yararlanmayı düşünüyorsanız doktorunuzla konuşun.  35. Beslenme, aktivite, uyku ve dinlenmenize dikkat edin. 36.Ağır bedensel yorgunluklardan uzak durun. 37. Depresyondan korunun. 38. Gereksiz yere antibiyotik kullanmayın. 39. Probiyotik desteklerin (Sustenex®, lactobasillus culturella) bağışıklığı güçlendirici etkilerinden faydalanın. 40. Hiçbir doğal desteği doktorunuz veya bu alanda uzmanlaşmış birine (beslenme uzmanı, eczacı) danışmadan kullanmayın.

ÇEVRESEL ZARARLAR

41. Cep telefonlarıyla daha az konuşun. Kulaklık kullanın. 42. Yatak odanızdan saat, radyo, televizyon, bilgisayar gibi elektrikli aletleri çıkarın. 43. Güç istasyonları, enerji dağıtım terminallerinden uzak yerlerde yaşayın.  Trafolardan ve baz istasyonlarından uzak durun. 44. Havası temiz yerlerde oturmaya çalışın. 45. Doğal, temiz, minerallerden zengin, kaliteli su için.   46. Damacana sularının içeriğini ve güvenli olup olmadığını tetkik edin. 47. Rahatlamanıza yardımcı olan derin nefes alma tekniklerinden yararlanın. 48. Temiz, güvenli, mümkünse organik veya doğal besinler tüketin.�

BUNLAR DA ÖNEMLİ

49. Kimyasallarla kirlenmiş besinlerden uzak durun (Hormonlu, ilaçlı sebzeler; hormonlu, antibiyotikli etler). 50. Ağır metallerle kirlenmiş besinlerden (balıklar ve kabuklu deniz ürünleri) uzak durun. 51. Evinizdeki ve işyerinizdeki havanın temizliğini de araştırın (Özellikle radon gazı önemli olabilir). 52. Güneş ışığından optimal ölçüde yararlanın. Güneşin D vitamini üretimi için zorunlu olduğunu ama fazlasının da cildinize zarar verdiğini unutmayın.