Fazla kilolardan kurtulmak veya sağlıklı kiloda kalmak bazen kolay kolay başarılamaz.
Bu durumda hayatınıza yeni bir yön vermeniz ve köklü bazı yaşam tarzı değişiklikleri yapmanız gerekir. Bunun için yanlışlarınızı yüreklice ortaya koymanız, doğru ve kalıcı çözümler bulmanız şarttır. Öncelikle şunu kabul etmelisiniz: "Fazla kiloluluk veya şişmanlık bir sağlıksızlık durumudur". Fazla kilolu olmanın arkasında çoğu kez fazla kalori tüketiminin yattığı doğrudur. Fazla ve büyük porsiyonlar halinde yemek, mideyi abur-cubur yiyecek ve içeceklerle bir çöp kutusuna çevirmek, zamansız beslenmek önemli bir sorundur ama emin olun ki suçlu her zaman yeme-içme yanlışlarınız olmayabiliyor. Yani sorun her zaman midenizden kaynaklanmıyor. Eğer kilo vermeyi ya da kilo mücadelesini başarmayı istiyorsanız ilaçlar, pasif egzersiz, mucize iğneler, haplar şuruplarla zayıflamayı unutun ve bugünkü sayfamızın tümünü dikkatle okuyun. Okuduktan sonra saklamayı, fırsat buldukça yeniden okumayı da ihmal etmeyin.
SUÇLU O KADAR ÇOK Kİ
Suçlu her zaman siz olmayabilirsiniz, sorun yapınız veya genetik kurgunuz da olabilir. Kısacası sorun bazen de bedeninizden kaynaklanır. Durum böyle olduğunda ihtiyacınız kadar, hatta daha az kalori tüketmenize rağmen kolayca kilo alabilirsiniz. Çünkü metabolizmanız yavaştır. Fazladan aldığınız 50-100 kaloriyi bile yakamaz. Metabolizma yavaşlığının sebebi bazen genetik kurgunuz bazen de tiroit bezinizin hastalığı veya bağırsak floranızın dengesizliğidir. Yeni bazı araştırmalar virüs enfeksiyonlarının bile yağ hücrelerinin metabolizmasını bozduğunu gösteriyor. Sorun bazen de aşırı insülin üretiminiz, yüksek dozda kortizol yapımınızdır. Hipofiz bezi hastalıklarının, şeker hastalığının ve daha pek çok hormonal-metabolik problemin (menopoz, andropoz...) sizi zorla, fazla kilolu biri yapabileceğini de hatırlatalım. Bu durumda ihtiyacınız olan şey "daha az yemek" değildir. Altta yatan tıbbi-metabolik problemi çözmek ya da yemek-aktivite dengesini yeniden düzenlemektir. Bu durumda diyetisyenler de, egzersiz uzmanları da, psikologlar da size yardımcı olamazlar. Size sadece doktorunuz yardımcı olabilir.
TEMBELSENİZ İŞİNİZ ZOR
Sorun bazen de aşırı tembelliğiniz, hareketsizliğinizden kaynaklanır. Herhangi bir nedenle bir eklem sorunu yaşadığınızda, ayağınız burkulduğu veya tendonlarınız zorlandığında bir süre için hareketinizi azaltmak zorunda kalmış olmalısınız. Bu dönemlerde birkaç haftada 3-5 kilo aldığınızı hatırlıyor musunuz? Farkına varmadan tembelleşmeye başladıysanız, örneğin artık eskisine oranla günde 1000 adım daha az attığınızda bile kilo alabilirsiniz. Bu gibi durumlarda hergün 70-80 kalori daha az yakarsınız. Bu günlük 70-80 kalorilik birikimler ayda 3000-3500, yılda 30-40 bin kalori demektir. Bu da her yıl ortalama 5 kilo almak anlamına gelir (7000-7500’lik bir kalori birikimi size bir kilo aldıracaktır). Sağlıklı bir kilo yönetimi için aktivitenin neyi ifade ettiğini bu örnek size yeterince anlatacaktır. Bu durumda olanların kilosunu yönetmekte egzersiz uzmanları, diyet uzmanlarından daha etkili rol arkadaşlarıdır.
Suçlu ruhsal sorunlar olabilir
Bazı hastaların sorunu ise yeme davranışındaki problemlerde yatmaktadır. Bunlar kahvaltıyı atlayan, öğle yemeklerini geçiştiren ancak akşam eve dönünce buzdolabının kapağından ellerini çekemeyen, çoğu kez hızlı, çiğnemeden, neredeyse yutarcasına beslenen, fazla kilolu ya da şişmanlardır. Onlar gün boyu unuttukları buzdolaplarına gece boyunca neredeyse yapışık kalırlar. Bazıları neredeyse mutfakta yaşarlar. Bunların içinde gece yarısı tatlı uykularından uyanıp buzdolabına tekrarlayan ziyaretler yapanlar bile var. Böyle bir sorununuz varsa size diyet uzmanı, egzersiz danışmanı ya da doktor değil, deneyimli bir psikolog daha çok yardımcı olacaktır.
n Uzman Psikolog İlknur Yılmaz
Yeni bir yaşam tarzına odaklanın
Kilo verme, sağlıklı bir kiloya ulaşma ve onu koruma kararını siz vereceksiniz. Bunun için gereken kararlılığı siz göstereceksiniz. Hiçkimse sizin kilo vermenizi sağlayamaz. Sizi fazla kilolarınızdan siz -herhangi bir çaba göstermeden- kurtaramaz. Bu nedenle "zayıflama" veya "diyet yapma" gibi sözcükleri bir tarafa bırakmalı yeni bir yaşam biçimine odaklanmalısınız. Fazla kiloları vermenin aynı zamanda sağlıklı bir yaşam yolculuğuna çıkmak anlamına geldiğini, emek ve fedakarlık gerektirdiğini unutmamayın.
Nasıl başaracaksınız
Kilo fazlalığı sorunu ile mücadele etmek, gereksiz yağlardan kurtulup onlara ebediyen veda etmek gerçekten zor bir şeydir! Biz böyle diyoruz ama çevreniz "ayartıcı" unsurlarla dolu. Gebe kadın idrarından elde edilen iğneler ile zayıflatanlar, karbondioksit ya da ozon gazı ile yağ eritenler, detoks sıvıları ile yağ kaybettirenler, "zayıflama tozları" ile sağlığınızı toz duman edenler, akupunkturla sizi "ip gibi yapanlar" ortalıkta cirit atıyor. İşte bu tür tehlikelerden korunmak için size iyi, etkili bir yol haritası...
1-) İrade çok önemlidir
Kilo vermek gerçekte o kadar da karmaşık bir şey değildir. Önemli olan arzuladığınız kilo kaybına ulaşmak için eskisinden daha az yemeniz ve eskisine oranla daha fazla egzersiz yapmanızdır. Eğer bunları yapamıyorsanız bu sadece iki nedene bağlı olabilir: Bilgi eksikliği ve irade yetersizliği. Bilgi eksikliğini eğitim ile ortadan kaldırabilirsiniz. Bundan sonra yapmanız gereken bildiklerinizi harekete geçirmeniz yani iradenizi devreye sokmanızdır.
Eğer bilgilenmenize rağmen kilo veremiyorsanız, bir neden daha var demektir: İrade yetersizliği. İrade gücü, kararlılığı doğuştan sahip olacağınız veya olamayacağınız kişisel bir özelliktir. Eğer iradeniz yoksa kilo veremezsiniz. n Diyetisyen Kudret Alçiçek
BU KURALLARA UYUN
2-) Verilen planı eksiksiz uygulayın
İradeyi "etrafınızda yemekler varken kendinizi aşırı yemekten alıkoymak" olarak tanımlayabiliriz.
Kilo kaybı uzmanları iradeyi "besinlere karşı kendini tutma/hakim olma" olarak tanımlıyor. Kendine besinleri aşırı derecede sınırlayan kişiler ne kadar yedikleri konusunda çok dikkatlidir. Her kalorinin hesabını yapan, her etiketi okuyan ve sürekli olarak "beslenmelerine ne kadar dikkat ettiklerinden bahseden" bu insanlar aşırı kısıtlama yapan kişilerdir. taltan@yasasinhayat.org
3-) Motivasyon: Herşey değilse bile çok şeydir
Kilo kaybının başlangıcında iyi motive olan insanlar, bir süre sonra bunu önemsemiyor. Bunun sebebi, kısa ve uzun dönem motivasyon arasındaki farktır. Uzun dönem motivasyonun sağlanması ve bunun günlük stratejilere adapte edilmesi kolay değildir. Burada kısa süreli motivasyonlar size yardımcı olacaktır. Kısa süreli diyet stratejileri oluşturup, kısa süreli hedeflere odaklanın. n Diyetisyen Nuran İrem Çelik
4-) Kilo yönetimi emek ister
Başarılı kilo kaybı vücudunuz ve beyninizin bir takım halinde çalışabilmesini gerektirir. Eğer yemeniz ve kilo almanıza etki eden diğer konular hakkında zihinsel ipuçlarınızı dinlerseniz, beyninizi çok güçlü bir şekilde kullanabilirsiniz.
Beyin-vücut dengesi sadece 20.00’den sonra yemek yememek veya kalorileri ciddi bir şekilde kısıtlamak demek değildir. Zihin ve vücudu mutlu kılacak uzun süreli bir yeme davranışı ve yaşam tarzının geliştirilmesi demektir. (Mayo Clinic kaynaklarından yararlanılmıştır.)n Diyetisyen Süheda İmamoğlu
Sahura kalkmadan oruç tutmayın
Günde 4-6 öğünle beslenen bir vücudun bir anda öğün sayısının ve içeriğinin azalmasıyla oluşacak sağlık risklerini ortadan kaldırmak için iftara ayrı, sahura ayrı önem verilmelidir. Bu 5 öğünle ihtiyacımız olan enerji, besin öğeleri ve sıvı miktarını sadece iftar yemeğiyle karşılamak zor ve sakıncalı bir davranış olacaktır. Bu sebeple mutlaka vücudunuzun ihtiyacı olan besin öğelerinin bir kısmını sahurda sağlamak ve oruç için hazırlanmak daha uygun ve sağlıklı olur. Besin seçimlerinizi yaparken ertesi gün harcayacağınız enerjiyi boş kalori kaynakları ile (poğaça, kek, bal, reçel, mayalı hamurlar) almanız sadece karın çevrenizdeki yağ dokusunu destekleyecektir. Sahurda bol bol su tüketmeyi ve sağlıklı besinlerden seçilmiş hafif bir öğünü tercih etmeyi unutmayın!
1. Seçenek
n Çorba
n Sebze yemeği
n Salata
n Az yağlı yoğurt
n Kepekli veya tam buğday unundan yapılmış ekmek
n Meyve
2. Seçenek
n Az yağlı süt
n Peynir
n Yumurta
n Zeytin
n Kepekli veya tam buğday unundan yapılmış ekmek veya pide
n Şekersiz mevye kompostosu
Kolesterol sorununuz var ise yumurtayı haftada 1-2 gün tüketin.