Hapı yutmamak için 20 öneri

İLAÇ kullanmanın iyi bir şey olduğunu düşünen, hatta yiyip içtiklerimizden keyif alınca “Oh be ilaç gibi geldi” diyen, “ilaçsever” bir milletiz. İlaç gibi yemek tarifleri, ilaç gibi diyet reçeteleri, ilaç gibi ekonomik çözümler önermek pek hoşumuza gider. Ne var ki bu her zaman geçerli ve doğru bir yaklaşım değildir.

Değildir çünkü her ilaç iki ucu keskin bir bıçak gibidir, dikkatli kullanılmadığında faydadan çok zarar verebilir. Ağrınızı azaltmak, ateşinizi düşürmek, öksürüğünüze aksırığınıza çare üretmek için yuttuğunuz bir hap sizi iyi değil, hasta da edebilir. Kısacası, ‘Hapı yutmak bazen hapı yutturabilir!’

Zaten bu nedenle de her yıl binlerce kişi hastanelere ilaç reaksiyonları nedeniyle başvuruyor. Kiminin karaciğeri bozuluyor, kiminin böbrekleri iflas ediyor, kiminin alerjisi kabarıyor. İlaç reaksiyonları nedeniyle hayatını kaybedenler bile var. İlaç deyip geçmemek, önümüze gelen her hapı yutmamak, her bir ilacı yutmadan önce ciddi biçimde sorgulayıp, “Bu hap olmadan da olabilir mi?” sorusuna yanıt aramak, yok eğer mutlaka kullanılacaksa da bazı temel kurallara uymak lazım. İsterseniz o kuralları yeniden hatırlayalım...

İlaç kullanırken bunlar çok önemli

1. Reçetenizdeki ilacın aç mı tok mu yoksa yemekle birlikte mi yutulacağını öğrenin.

2. İlacınızı bir bardak dolusu su ile içmeye dikkat edin.

3. Her ilacı orijinal kutusunda muhafaza edin.

4. Özel ilaç taşıyıcı kutulara aktaracaksanız bunu usulüne uygun yapın.

5. Ezilmiş, parçalanmış, birbirine yapışmış hapları kullanmayın.

6. Son kullanma tarihini kontrol edin. Üzerinden bir yıl geçmiş şurupları, altı ay önceden açılmış damlaları –özellikle göz damlalarını- kullanmamanız doğru olur.

7. İlaçlarınızı çocukların ulaşamayacağı yerlerde muhafaza edin.

8. Taşıyıcı kapları hasar gören damla krem şurup ve losyonları çöpe atın.

9. İlaç kullanırken kesinlikle alkol almayın.

10. İlaçlarınızı çay, kahve ve benzeri sıcak içeceklerle yutmayın.

11. Mümkün olduğu kadar az sayıda ilaç kullanın.

12. Birkaç ilacı aynı anda kullanıyorsanız listeleyin ve bu listeyi her doktor-hastane ziyaretinde gösterin.

13. İlaçlar sadece eczanelerde satılır. İlaçları da takviyeleri de sadece eczanelerden alın. İnternetten ilaç satın almayın.

14. Yeni bir ilaca başladığınızda öncekilerle reaksiyona girip girmeyeceğini öğrenin.

15. İlaçları belirtilen doz ve sürelerde kullanın. Dozu yükseltip azaltmayın, süreyi uzatıp kısaltmayın.

16. Mümkün olduğu kadar düzenli ve aynı saatlerde yutmaya bakın.

17. Reçeteli hiçbir ilacı doktorunuz önermeden kullanmayın, başkalarının hapını yutmayın.

18. Bitkisel hapları “Doğaldır, zararsızdır” sanmayın, doktorunuzdan bilgi alın, eczacınıza danışın.

19. Vitamin ve benzeri takviyelerin ilaçlarınızla etkileşebileceklerini unutmayın.

20. Çocukların ve yaşlıların ilaçlardan daha fazla zarar görebileceklerini hatırlayın.

KOLON KANSERİ ÖNLENEBİLİYOR

BAZI küçük noktalara dikkat ederek, kalınbağırsak kanserine yakalanma riskinizi azaltmanın 10 kolay yolu şunlar...

1. Daha çok sebze, meyve, tahıl tüketip daha çok posa yüklemek kalınbağırsaklarınızı sevindirecektir.

2. Kalsiyum ve folik asitten zengin yeşil yapraklı sebzeler özellikle memnun edecektir.

3. Betakarotenden zengin sarı renkli, likopen ve antosiyaninlerden zengin kırmızı renkli sebze ve meyveler kanser riskinizi ciddi biçimde düşürecektir. Bağırsaklarınızın koyu renkli sebze ve meyveleri daha çok sevdiğini unutmayın.

4. Alkolü azaltmanın, sigarayı bırakmanın da kanser riskini düşüreceği biliniyor.

5. Menopoz döneminde östrojen desteği kullanmayan kadınlarda kolon kanseri riski azalıyor. Kilo sorunu olmayanlarda da risk oldukça düşük bulunuyor.�

6. Kırmızı eti fazlaca tüketmenin riski arttırdığı ileri sürülüyor ama kanıtlar henüz yeterli değil.

7. Özellikle ateşle doğrudan temas etmiş, yanmış, kömür dumanına fazlaca maruz kalmış –mangal ve barbekü partilerine dikkat- etler riskli bulunuyor.

8. Düzenli yoğurt tüketimi riski azaltıyor.

9. Kırmızı etle birlikte bol sebze tüketmek riski düşürebiliyor.

10. Probiyotik yiyecek ve içeceklerden (kefir, doğal yoğurt) zengin beslenmek de kolon kanserinden korunmada faydalı bulunuyor.

Eyvah! Göğsümde kitle var

MEMEDE saptanan her kitle önemsenmeli ama ne iyi ki memedeki her kitle kanser anlamına da gelmiyor. Uzmanlara göre meme kitlelerinin en az %80’i kanserle ilişkisi olmayan iyi huylu yapılar. Ama yine de memede saptanan her kitleyi ciddiye almak lazım. Pek çok kanserde olduğu gibi meme kanserinde de erken teşhis çok ama çok önemli. Uzmanlara göre özellikle memelerin üst dış çeyreğinde koltuk altına yakın bölgelerde saptanan kitlelere daha çok dikkat etmek lazım.

Memede kitle ile birlikte meme başında akıntı –özellikle kanlı akıntı-, meme cildinde yaralar, meme başının şekil ve yön değiştirmeleri, meme derisinde portakal kabuğu şekillenmeleri sorunun ciddiyetini belirten işaretler.

KİMLER DİKKAT ETSİN?

Özellikle kırk yaş üzerindeki kadınlarda risk artıyor. Ayrıca anne, kız kardeş ya da kız çocuğu kanser olanlar, çok erken yaşlarda adet görmeye başlayanlar, elli beş ve sonrası gibi geç yaşlarda menopoza girenler, hiç hamile kalmayan, çocuklarını emzirmeyen, üç yıl ve daha fazla hormon tedavisi gören –menopoz- ve gereğinden sık mamogram yaptıran kadınlarda da risk yükseliyor. Şişmanlık, kanda insülinin veya insüline benzer büyüme faktörünün aşırı yüksek olması da riski arttırıyor. Meme kanserini erken yakalamanın yolu yirmili yaşlardan itibaren her ay bir kez elle yapılacak kişisel meme muayenelerinin her kadına öğretilmesidir. Yıllık sağlık kontrollerinde bu denetlemeyi doktorlar yapmalı, kırklı yaşları geçince de izleme süreci ultrasonografi, mamografi gibi daha hassas yöntemlerle desteklenmelidir.