Halı sahadaki ani ölüm engellenir mi

Tıp biliminde "ani ölüm" olarak tanımlanan bu duruma son yıllarda (özellikle şehirlerde) daha sık rastlanıyor. Stresin ani ölüm riskini yüzde 40-50 arttırdığı, stresi yoğun işlerde çalışanlarda bu ölümlere daha sık rastlandığı biliniyor.

ARAŞTIRMALAR, stres yükünün fazla olduğu bazı meslek gruplarında (bankacılar, borsacılar, gazeteciler, politikacılar, doktorlar, işadamları) "ani ölüm" olasılığının daha yüksek olduğunu doğruluyor. Ani ölümün depresyonlularda da sık görüldüğü, çok sık öfke nöbeti yaşayanların, her şeye sinirlenip kızanların, öfke ve gerginliklerinden kolay kolay kurtulamayanların daha fazla risk taşıdığı belirtiliyor. Her şeyi içine atanlar, olur olmaz her şeye sıkılıp bunalanlar, stresi bir sünger gibi içine alanlarda da risk artıyor. Kısacası, ani ölüm olasılığı sadece bedensel değil, ruhsal durumla da yakından ilişkili. Stres reaksiyonu bakımından "süngerci" olmayı bırakıp, "teflonist bir strateji" geliştirenlerin işi kolaylaşıyor. Birinci gruptakiler, yani süngerciler buldukları her stresi içlerine çekiyor, adeta emiyorlar. İkinci gruptakiler ise stresten kolay kolay etkilenmiyor, stres onlara bir türlü yapışamıyor, nüfuz edemiyor. Araştırmalar, alkol ve sigara kullananlarda da ani ölüm riskinin yüksek olduğunu gösteriyor.

PAZARTESİ TEHLİKELİ

Ani ölüm için de riskli mevsimler, iklimler, günler var. Kış aylarında özellikle kapalı, güneşsiz, soğuk günlerde daha sık görülüyor. En riskli gün pazartesi, en tehlikeli zaman sabah saatleri! Muhtemelen burada da biyolojik ritim ve takvim bir ölçüde etkili oluyor. Gece ani ölümler özellikle sabaha karşı ortaya çıkıyor. Gündüz saatlerinde de ani ölümlere en çok sabah saatlerinde rastlanıyor. Bunun nedeni vücudun sabaha karşı yaşadığı ciddi hormonal ve metabolik değişimler olmalıdır diye düşünülüyor.

Ani ölümlerin bedensel hastalıklarla da yakın ilgisi var. Kalp-damar hastalarında, hipertansiyonlularda, şeker hastalarında ani ölüm olasılığı daha fazla. Bu durumlarda sigara içmek riski iyice arttırıyor. Kalp-damar hastalığına bağlı ani ölümlerin en önemli sebebi kalp ritim bozuklukları ve kalp krizleri. Ayrıca, kalp kapağı hastalıklarında, pıhtılaşma bozukluklarında, akciğer damarlarının ve beyin damarlarının "amboli" denilen pıhtılarla birden bire ve tamamen tıkandığı hallerde ani ölüm olabiliyor.

SPORCULAR DİKKAT

Kalp kasının aşırı büyüyüp kalınlaştığı, kanı damarlara atma yolunun daraldığı hallerde de ani ölüm riski var. Kalp kası hastalıkları veya kalp kapağı daralmalarına bağlı ani ölümlere sporcular ve gençlerde daha sık rastlanıyor. Uzmanlar bu nedenle aktif profesyonel bir spor hayatına yeni başlayanların dikkatli bir kalp ve dolaşım sistemi muayenesinden geçirilmesinin ve her yıl bu testlerin tekrarlanmasının şart olduğunu belirtiyor. Kilo fazlalığı problemi olanların birdenbire ağır egzersizlere yüklenmeleri, bu hatayı herhangi bir tıbbi denetimden geçmeden yapmaları riski yükseltiyor. Bazı zayıflama merkezlerinde görülen ani ölüm olaylarının arkasında da bu eksiklik yatıyor. Ben, üç yıl kadar önce çok değerli bir arkadaşımı Almanya’da katıldığı bir zayıflama kampının kontrolsüz egzersiz zorlamaları nedeniyle kaybettim. Başbakanlık müsteşarlığı gibi önemli görevler yapan sevgili Selçuk Polat, aynı zamanda şeker hastalığı da olan aşırı kilolu biriydi. Katıldığı böyle bir kampta yaptığı sabah yürüyüşü esnasında hayatını kaybetti.

NE YAPMALI

Fazla kilo, alkol ve sigaradan uzak durun

Ani ölüm riskini azaltmak için fazla kilolardan kaçınmalı, alkol, sigara ve stresten uzak durmalısınız. Düzenli egzersiz yapmalı, egzersize yeni başlayan biriyseniz mutlaka doktor kontrolünden geçmelisiniz. Düzenli olarak yaptıracağınız yıllık sağlık riski analizlerinin de ani ölüm riskini azaltacağını hatırlatalım. Özellikle koroner kalp hastalığı, hipertansiyonu, kalp ritim bozukluğu, kalp kapak hastalığı (örneğin aort darlığı) gibi bir sorununuz varsa doktorunuza danışmadan hiçbir egzersiz programına evet demeyin.