Ülkemizde çok yaygın bir biçimde görülen guatr, kadınlara yönelik önemli sağlık sorunlarının başında geliyor. Türkiye'de guatr'ın yaygın olmasının en önemli sebebini, topraklarımızın, besinlerimizin ve sularımızın iyot yönünden fakirliği oluşturuyor.
Guatr sorunu tiroid bezinin çok ya da az çalışmasından kaynaklanır. Tiroid bezinin çok çalışması ile birlikte olanlar Hipertiroidi, az çalışması ile birlikte olanlar ise Hipotiroidi olarak tanımlanır. Guatrın mevcudiyetine rağmen tiroid bezinin fonksiyonlarında hiçbir değişikliğin olmadığı durumlar da mümkündür ve Ötiroid guatr olarak bilinir.
Tiroid bezinin ürettiği hormonlar (T3 ve T4) bütün hücrelere kan ile taşınır, besinlerden enerji üreterek hücre metabolizmasını denetler. Hücrelerinizin gelişmesi, çalışması, enerji üretmesi bu iki hormondan etkilenir. Vücut ısınız, kolestrol düzeyiniz, belleğiniz, kilo durumunuz, kan ve kemik sisteminiz, beyinsel gelişim ve entelektüel kapasiteniz, enerji düzeyiniz, cildiniz, saçlarınız, tırnaklarınız, kalbiniz, gözünüz, sindirim sisteminiz... Pek çok doku, organ ve sisteminiz bu iki hormondan etkilenir. Tiroid beziniz düzgün çalışamazsa pek çok organ ve sisteminizin fonksiyonu ve görünümünde değişimler oluşması bundandır.
Özellikle kadınları ilgilendiren bu sağlık (hastaların neredeyse yüzde 90'ı kadındır) sorununu tanırsanız erken teşhise yardımcı olabilirsiniz.
Nasıl teşhis edilir
İlk adım, Tiroid bezinin büyüyüp büyümediğini belirlemek için muayeneden geçmektir. Sonra bir kan örneği alınarak TSH testi ve gerekiyosa T3, T4 hormonlarının analizleri yapılacaktır. Doktorunuz gerekli görüyorsa daha ileri biyokimyasal testleri (TRH uyarma testi, antikor araştırmaları, Thyroglobulin...), tiroid bezinizin ultrasonografik ve radyonüklid yöntemlerle (sintigrafi) görüntülenmesi de isteyecektir.
Tedavisi mümkün
Tiroid bezinizin normal düzeyde hormon üretttiği olgularda da, düşük ya da yüksek aktiviteli hastalarda da ilaçlarla veya cerrahi yöntemlerle tedavi mümkündür.
Guatrınızı tanıyın
1. Yüksek aktiviteli
guatr
(HİPERTİROİDİ)
Sinirlilik, mutsuzluk, huzursuzluk
Uyku sorunları, uyku kaçması
El parmaklarında titreme
Avuçlarda terleme
Sıcağa dayanamama
Kilo kaybı
Çarpıntı
Gözlerde büyüme
Sabit bakış
Regl düzensizliği
İshal
2. Düşük
aktivitedeki
guatr
(HİPOTİROİDİ)
Yorgunluk
Depresyon
Unutkanlık
Kilo alma
Kabızlık
Cilt kuruması
Kırılgan tırnaklar
Yüzde, gözde şişme
Kirpik ve kaşlarda dökülme
Üşüme
DİKKAT EDİN
GUATR İÇİN RİSK FAKTÖRLERİ
Ailenizde Tiroid bezi problemi varsa
Başka bir iç salgı bezi hastalığınız mevcut ise
Herhangi bir bağışıklık cevabı (otoimmun) hastalığınız varsa
Kronik yorgunluk sendromu teşhisi almışsanız
Depresyon tanısı konulmuş ise
Fibromiyalji (ağrılı kas romatizması) sorunu belirlenmişse
Kilo sorunu, özellikle kolay kilo alma ve ya kilo vermede güçlük çekiliyorsa, sebepsiz bir zayıflama söz konusu ise
Psikiyatrik hastalık nedeniyle Lityum tedavisi alıyorsanız
Boyun bölgesinize radyasyon tedavisi uygulanmış ise
Tiroid bezi hastalıkları ve guatr için daha dikkatli olmalısınız.
NOT ALIN
ÇOCUKLARDAKİ İŞARETLER
Tiroid bezi iyi veya düzgün çalışmazsa çocuklarda daha farklı ve önemli sorunlar oluşur. Bunun sebebi tiroid hormonlarının çocukların büyüme ve gelişmesinde çok önemli görevler üstlenmesidir. Özellikle bebeklik ve erken çocukluk çağındaki tiroid sorunlarına sağlıklı bir beden ve beyin gelişimi için hemen tanı koymak gerekir. Uyuşukluk, uykuculuk, kısık sesle ağlama, kabızlık, yüzde şişkin görünüm, kilo alma, yorgunluk ve bitkinlik işaretleri sizin için uyarıcı olmalıdır.
HATIRLAYIN
Depresyon mu Tiroid mi
Tiroid bezinin fazla (Hipertiroidi) veya az miktarda (Hipertiroidi) hormon ürettiği durumlarda meydana gelen belirtileri depresyon belirtileri ile karıştırabileceğiniz aklınızda olsun:
Anksiyete (bunaltı) hissi ve panik ataklar: Özellikle kalp çarpıntısı ile birlikte olduğunda
Bitkinlik, yorgunluk, enerjisizlik hissi
Önceden keyif aldığınız aktivitelere ilgi kaybı
Uyku eksikliği, uyku kaçmaları, geceleri sık sık uyanmak
Mutsuzluk, isteksizlik 'boş ruh' hissi
Kendini çirkin, değersiz, işe yaramaz ve güçsüz hissetmek
Düşünmede, konsantrasyonda ve karar vermede zorlanma
Olumsuz düşüncelerle zihni meşgul etmek
Rahatsızlık, alınganlık ve aşırı uyarılabilirlik hali