Dumana pasif kalmayın

Japonya’da yapılan bir araştırma, eşleri sigara içen kadınlarda içmeyenlere göre akciğer kanserine yakalanma riskinin yüzde 30 arttığını gösterdi. Artık yerel yönetimlerin toplu yaşanılan yerlerde sigara kullanımını yasaklayıcı uygulamalara bir an önce başlamaları gerekiyor.

İSTANBUL’un iyi restoranlarından birinde gazeteci arkadaşımla yaşadığımız olumsuz tecrübe işe yarayacak gibi görünüyor! Önce gazetem konuya büyük bir duyarlılık gösterdi, olayı birinci sayfaya taşıdı, teşekkür ediyorum. Daha sonra sevgili Mehmet Yılmaz ‘Dumanaltına hayır’ kampanyasını ısrarla sürdüren ve gündemde tutan yazılar yazdı. Ne iyi ki sorunun önemi -başta İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve diğer belediyeler olmak üzere- yerel yöneticiler ve bürokrasi tarafından da fark edildi. Öyle görünüyor ki yakın bir gelecekte toplu yaşanan, hayatı birlikte paylaştığımız ortak alanlarda sigara dumanı ile zehirlenmekden daha çok korunabileceğiz.

‘Bu dumana pasif kalmayın, hiç olmazsa biraz dinlenip yorgunluk atmak, dostlarınız ve sevdiklerinizle birşeyler yiyip sohbet etmek için gittiğiniz lokanta ve barlarda sağlığınızı tehdit eden zehirli sigara dumanını solumaya razı olmayın’ demiştik önceki yazımızda. Bir nefesi bile bedenimizde 50 bin hücrenin hayatına son veren bu olağanüstü tehlike için söylenecek o kadar çok şey var ki.

AKCİĞER KANSERİ ARTTI

Son yapılan araştırmalar mide ve kalın bağırsak kanserlerinin azaldığını akciğer kanserlerinde ise müthiş bir artış yaşandığını ortaya koyuyor. Beslenme alışkanlıklarınız iyileştikçe sadece mide ve kalın bağırsakların değil, prostat, meme ve yemek borusu kanserlerinin de azalacağından hiç kuşkunuz olmasın. Akciğer kanserlerine yaklananların sayısının hızlı artışı çok açık: Sigara kullanımındaki ve dumanaltı haline maruz kalıştaki çoğalma. Dünyada her yıl sigara içmeyen ama zoraki olarak bu zehiri lokantalar, barlar, toplu taşıma araçları, işyerleri veya evlerinde solumak zorunda kalan sekiz milyon suçsuz insan, akciğer kanserine yakalanıyor. Genelde akciğer kanserine yakalananların dörtte biri sigara içmiyor, sadece başkalarının içtiği sigara dumanını soluduğu için kanser oluyor.

BEŞ KANSERDEN BİRİ

Yeni bir araştırma, kansere bağlı ölümlerin yüzde 21’inden sigaranın ve sigara dumanının sorumlu olduğunu gösteriyor. Harvard Sağlık Okulu araştırmacılardan Majid Ezzati ve arkadaşlarının yaptığı bir çalışmanın sonuçları, günlük tıp dergisi Lancet’de açıklandı. Özellikle erkekelerde sigara içmek veya dumanına maruz kalmak her beş kanserden birinin en önemli nedeni. Merak edenler için diğerlerini de hemen belirtelim: Alkol kullanımı, güvensiz seks yapma alışkanılığı sonucu seks yolu ile bulaşan hastalıklara yakalanma, yeteri kadar sebze ve meyve tüketmemek, şişmanlık, egzersiz azlığı... Araştırma, sigara ve dumanının sadece akciğer kanserlerine değil, yemek borusu, ağız boşluğu, mide, mesane, böbrek kanserlerine de neden olduğunu gösteriyor.

YEMEKTE ZEHİRLENMEYİN

Yaşamımızın önemli bir bölümünü toplu halde ve kapalı yerlerde birlikte geçiriyoruz. Kapalı ortamların en önemli hava kirleticisi sigaradır. Sigara dumanına yoğun ve sık olarak maruz kalınan yerler, lokantalar, barlar, evler ve işyerleridir. Sigara dumanı ile kirlenen kapalı ortamları, normal havalandırma veya bina içi hava temizleme sistemleri ile temizlemek de mümkün değildir. Bu nedenle evlerde ve işyerlerinde de aynı hassasiyetin gösterilmesi gerekmektedir. Japonya’da yapılan bir çalışma, eşleri sigara içen kadınların içmeyenlere göre akciğer kanserine yakalanma riskinde yüzde 30 kadar artış olduğunu göstermiştir. Hiçbirimizin eşlerimizi ve çocuklarımızı zorla bu duman ile zehirleme hakkı olmasa gerek.

Yerel yönetimlerin toplu yaşanılan yerlerde özellikle sigara bar ve lobilerde sigara kullanımını yasaklayıcı uygulamalara bir an önce başlamaları gerekiyor. Onların asli görevlerinden birisinin, belki de en önemlisinin halk sağlığını korumak ve kollamak olduğundan hiçbirimizin kuşkusu olmasa gerekir.

BİR ÖNERİ

Lokanta, bar, diskotek gibi yerlerde sigara içimi yasaklanmalı, bu yasak ‘duman ölçer sistemler’ ile izlenmeli. Gürültü izlemede gösterilen hassasiyet sigara dumanı izlemede de gösterilmeli.

BİR BİLGİ

Yaşam kalitenizi seçiminiz belirler

Sağlığınız ve yaşam kalitenizin sizin seçimlerinizle ilişkisini önceki yazımızda anlatmıştık. Yaşam tarzı seçimleriniz ve orta yaş sonrasının bazı önemli sağlık sorunları arasındaki ilişkiyi merak ediyorsanız aşağıdaki tablodan yararlanabilirsiniz:

Hipertansiyonlu olmaya da hipertansiyonlu biri olarak kalmaya da siz karar veriyorsunuz.

- Kilo fazlalığı, aşırı tuz tüketimi

- Potasyum, Magnezyum ve posadan fakir bir beslenem planı

- Hareketi az, aktivitesi düşük bir yaşam tarzı

- Uykusuzluk, yorgunluk

- Yoğun ve uzun süreli stresler

- Sigara ve alkol kullanımı

- Ertelenen molalar ve tatiller...

Kalp-damar hastalığı ve inme ile karşılaşıp karşılaşmamak, genetik mirasınızda mevcut böyle bir olumsuzluğu hızlandırmak ya da yavaşlatmak da sizin elinizde.

- Kolesterol, hayvansal yağ/doymuş yağ yüklü besinler

- Trans yağ asidince zengin atıştırmalar, margarinler

- Kalorisi yüksek, şekeri bol, posası, vitamin-mineral ve antioksidanı az besinler

- Önemsenmeyen yüksek kan şekeri, kolesterol fazlalığı, kontrolsüz hipertansiyon ve aşırı kilolar, homosistein ve trigliserid artışı

- Uykusu, aktivitesi, neşesi, sevgisi, dinlencesi az, hırsı, stresi ve öfkesi bol bir yaşam tarzı.

- Ve yine o kötü ikili: Yoğun alkol tüketimi ve sigara bağımlılığı

Şeker hastalığına yakalanıp yakalanmamak da sizin seçimlerinize bağlı

- Kilo fazlalığı veya şişmanlık.

- Aktivite azlığı

- Alkol kullanımı

- Aşırı kalori tüketimi, şekerli ve unlu besinlere düşkünlük

- Yoğun alkol kullanımı