Bellek de yaşlanır

Yaşlanmanın bize neler getireceğini biliyor, onun daha çok “ağrı”, daha az “uyku”, daha derin bir “yorgunluk” hali olduğunu kabul ediyoruz. Sıra bir başka yaşlılık sorununa, “bellek kaybına” geldi mi nedense paniğe kapılıyoruz.
Oysa beden ve ruh birlikte yaşlanır. Kalbiniz 70 yaşındayken cildiniz 30 yaşındaki parlaklığı ve canlılığını muhafaza edemez.
Eklemleriniz “ben 80’li yılları yaşıyorum” derken, gözleriniz 20’li yaşlardaki kadar keskin göremez. Her hücre, doku ve organınız gibi beyniniz, sinir sisteminiz ve onun muhteşem güçlerinden biri olan hafızanız da yaşlanmadan payını alır.
İstisnalar bir yana her insan yaşlandıkça isimleri ya da sözcükleri hatırlamakta zorlanır.
Bu normal gelişmedir ve “yaşa bağlı bellek zayıflaması” olarak bilinir. Bu tür bellek kayıplarının ana vasfı özellikle yorgunluk, hastalıklar, depresyon halleri, yoğun stres dönemleri ve uykusuzluk hallerinde şiddetlenip belirginleşmeleridir. Depresyon, stres, ateşli hastalıkların altını özellikle çizmek isterim.
Anlatmak istediğim şey şu:
Yaşlandıkça bir miktar bellek kaybı normaldir. Her bellek sorunu “hastalık” anlamına gelmez. Alzheimer veya başka hastalıkların varlığına işaret etmez.
Diğer taraftan yaşa bağlı bellek kaybı, yaşlılığın diğer problemleri gibi yönetilebilir, geçiştirilebilir, hafifletilebilir bir süreçtir.
Bu nedenle yaşı 40’ı geçen herkesin “belleğimi nasıl daha güçlü tutabilirim?” sorusuna yanıt araması gerekir. Eğer bu yanıtların neler olduğunu merak ediyorsanız yandaki kutuya bir göz atın.
Oradaki 10 maddenin ilk cümlelerini dikkatle okuyun. Sonra yazıyı bir kenarda bırakıp 10 dakika sonra o maddelerden kaç tanesini hatırlaya-bileceğinizi
test edin.

Güçlü bir bellek için
10 tavsiye

1Görsel imajlardan yararlanın: Herhangi bir bilgiyi öğrenirken bilgiye görsel imajlar ekleyin.
2 Yazın: En iyi hafızanın not defterleri olduğunu unutmayın. Ayrıca yazdıkça belleğinize o bilginin daha derin bir şekilde kazınacağından da kuşku duymayın.
3Tekrarlayın: Bilgiler tekrarlandıkça daha net kaydedilir. Tekrarlamalar yüksek sesle yapıldığında ise daha iyi netice alınır. Öğrendiğiniz yeni bir ismi, markayı, objeyi ardı ardına kurduğunuz cümlelerin içine yerleştirin.
4Uykusuz kalmayın: Uykusuzluk belleğin en önemli düşmanıdır.
5Nesneleri aynı yerlere koyun: Sık kullandığınız şeyleri örneğin gözlüğünüzü, cüzdanınızı, anahtarınızı, cep telefonunuzu aynı yerlerde bulundurun.
6Odaklanın: Hatırlamanın yolunun odaklanmadan geçtiğini unutmayın. Odaklamadığınız bilgi kayda geçmez.
7Stresten uzak durun: Stresliyken kayda geçmeyin. Rahatlamak, gevşemek belleğe kaydı kolaylaştırıyor, tersi yani stres durumu belleğin kapısını kilitliyor.
8 Beslenmenize dikkat: Özellikle B12, folik asit, D vitamini ve omega-3 eksikliğinin, demir noksanlığının belleği güçsüz hale getirdiği aklınızda olsun.
9Hareket edin: Hareketsizlik belleğin en önemli düşmanlarından biri olarak gösteriliyor.
10İlaçlardan uzak durun: Pek çok ilaç özellikle beyni etkileyenler (antidepresanlar, trankilizanlar, uyku hapları) ve antihistaminikler (alerji ilaçları) ve kolesterol hapları (özellikle kadınlarda) belleği
bozabiliyor.

Belleğimiz yaşlandıkça neden zayıflar

Bu sorunun bir değil, birden çok yanıtı var. Yaşlandıkça daha fazla beyin hücresi -nöron- kaybettiğimiz doğru değil.
Beynimizdeki yüz milyar nöronun zaman içinde ancak çok azı ölür. Ama hemen tamamına yakınının küçüldüğü kesindir ve bu “küçülme” fonksiyon kaybını da beraberinde getirir. İlerleyen yaşla beraber zihinsel işlevlerin yavaşlaması bu küçülmeyle izah edilebilir. Sorun sadece nöronlarımızın küçülmesi, beynimizin ufalıp tıpkı cildimiz gibi kırışmasıyla bitse iyi!
Yaşımız ilerledikçe beyin hücreleri arasındaki iletişim de bozulmaya başlar. Hücreler arasında iş gören bilgi aktarım sistemi eski gücünü ve duyarlılığını kaybeder.
Diğer taraftan yine yaş ilerledikçe beynin –damar sertleşmesine bağlı olarak- kanlanması, yeterince oksijen ve besin maddesi bulması zorlaşır. Bunlara yaşlanmanın getirdiği bedensel ve ruhsal geri çekilmeler, ilişki kısıtlanmaları da eklersek yaşa bağlı bellek zayıflamasını neden hoş görmemiz gerektiğini daha iyi anlayabiliriz.

Bellek kontrol testleri

Bellek sorununuz olduğunu düşünüyorsanız şu parametrelerin incelenmesini isteyin.
* Kan şekeri/İnsülin (Açlık-tokluk)
* Kan yağları (Kolesterol, trigliserid)
* Hs TSH (Tiroid)
* B12
* Folik asit
* D3 vitamini
* Demir
* HsCRP
* Homosistein