Ağrıyı çeken bilir

Şiddetli ve tekrarlayan ağrılarla baş etmek kolay bir iş değildir. Özellikle vücudun neredeyse “kiracısı” haline gelen kronik ağrılar yaşam kalitesini ciddi biçimde etkiler. Dayanılmaz ağrıları nedeniyle intihara teşebbüs edenlerle bile karşılaşan hekim arkadaşlarım var.
Neden bahsettiğimi bel fıtığına yakalananlar, migren krizi yaşayanlar, trigeminal nevralji atakları ile boğuşan veya kronik ağrılı romatizmal hastalıklarla savaşanlar çok iyi bilir.
Günlük konforunuz bazen o kadar bozulur ki hayattan keyif alamaz, işe güce gidemez hale bile gelirsiniz. Yaptığınız işin kalitesinin düşmeye, hatalarınızın, iş kazalarınızın sayısı artmaya başlar.
Bunları düşününce bırakın bir hekim olmayı, bir insan olarak da hemen bir ağrı kesici içip rahatlamanızı gayet iyi anlıyorum. Ama yine de ağrı kesicilerin zararları konusunda sizi uyarmak zorundayım.
İlaç endüstrisi bu gereksinimin farkında! Son yıllarda çok şiddetli ağrıları bile çok kısada sürede geçiren çok etkin ağrı kesiciler geliştirildi.
İşe yaradıkları, derde deva oldukları kesin! Ama her ağrı kesici gibi onlar da midenize, bağırsaklarınıza, karaciğer ya da böbreklerinize zarar verebiliyor.
Ağrı kesici yutarken bir değil, iki değil, üç kez düşünün. Sık sık ilaç içmek zorunda kalırsanız mutlaka doktorunuza bilgi verin. Kısacası “AĞRI”yı önemseyin...

Uyarıyorum!

Acil servislere mide kanamasıyla müracaat edenlerin çoğunda altta yatan neden aspirin ya da diklofenak, ibuprofen, naproksen gibi başka bir ağrı kesici kullanımıdır.
Gastroentereloji uzmanları karaciğer iltihaplanmalarının, yani hepatitlerin en önemli nedenlerinden birinin ağrı kesiciler olduğunu anlatmaktan, yazmaktan yoruldular.
İçinde parasetamol bulunan ateş düşürücü-ağrı kesiciler karaciğere zarar verme konusunda meşhurdur. Piramidon içeren ağrı kesicilerin ise kemik iliğinde hücre üretimini durdurarak kemik iliğini çalışamaz hale getirebildiğini biz hekimler çok iyi biliriz de hastalarımızın bu tür tehlikeler konusunda yeteri kadar bilgili olmadıklarını bazen unuturuz.
Kısacası, hiçbir ağrı kesici masum değil. Her ilaç gibi -hatta birçok ilaçtan daha fazla- onların da toksik etkileri var. Bu ilaçların reçetesiz satılması, kolayca erişilebildikleri için gelişigüzel kullanabilmeleri, durumu iyice tehlikeli bir boyuta taşıyor.
Ağrı kesici önerilen hastaların sağlık durumlarının dikkate alınmaması ya da doktora bile sorulmadan eş dost, konu komşu tavsiyesiyle kullanılmaları da büyük bir hata. Her yıl yüzlerce kişi bilinçsiz kullandıkları ağrı kesiciler yüzünden karaciğer iltihaplanmasına yakalanıyor ve bir kısmı karaciğer koması nedeniyle hayatını kaybediyor.
Böbrek yetmezliği çekenlerin arasına, sadece yanlış ağrı kesici kullanımı yüzünden her yıl yüzlerce yeni hasta ekleniyor. Acil servislerin mide kanaması vakalarını ise saymakla bitiremeyiz.
Özetle: Ağrı kesici kullanmadan önce çok ama çok iyi düşünmelisiniz. Başlangıçta ağrınızı doğal yollarla, ilaçsız hafifletmenin yollarını aramanızı öneririm. Bazen ağrıyan bölgeye masaj yapmak, sıcak veya soğuk uygulamak ilaca gerek kalmadan ağrının şiddetini hafifletebilir. Örneğin baş ve diz ağrıları için buz torbaları, bel ağrıları için sıcak bir termofor yüz güldürücü birer seçim olabilir.

Hangi doktor?

Diyelim ki beliniz, boynunuz ağrıyor. Önce, her zaman gittiğiniz, sizi tanıyan, sağlık dosyanızı iyi bilen doktora gitmenizi öneriyorum.
Bir gece bıçak gibi saplanan bir sırt ağrısıyla uyandığınızı varsayalım. Mahalle doktorunuzdaki kayıtlarınızda ciddi kemik erimesi probleminiz olduğu yazılıdır.
Durumu ona anlattığınızda dosyanızda yazılı olan bilgiyi de göz önüne alarak, ağrının kemik erimesine bağlı bir çökme kırığından kaynaklanıyor olabileceğini söyleyecek ve bir ortopediste gitmenizi önerecektir.
Yine, eğer öykünüzde bir bel fıtığı varsa ve bacağınıza vuran şiddetli bir ağrı, uyuşma ve karıncalanma şikâyetiyle aile hekiminize başvurursanız, belki “Size önerdiğim şu birkaç hareketi düzenli olarak yapın” diyecek ya da sizi bir fizik tedavi uzmanına gönderecektir.
Yani aile hekimine gitmek en doğru seçenektir. Çünkü konusunda uzmanlaşmış her doktor soruna kendi penceresinden bakar. Mesela, ortopedist omurgalarda bir kayma ya da kırık olup olmadığını inceler. Nörolog, sıkışan bir sinir olup olmadığını anlamaya çalışırken, romatolog incelemelerini ağrının romatoid artrit kaynaklı bir ağrı olabileceği üstüne kurgular.
Kısacası herkes önce kendi uzmanlık alanını araştırır. Eğer kendi branşıyla ilgili bir sorun bulamazsa sizi başka bir alanda uzmanlaşmış bir hekime yönlendirir. Siz de doktor doktor dolaşır, bir sürü zaman ve para kaybetmiş olduğunuzla kalırsınız.
Bir de tomografi, MR derken vücudunuzun maruz kaldığı radyasyon da cabası! O yüzden önce aile hekimine başvurmanızı tavsiye ediyorum.
* Dr. Evren ALTINEL

Doğru tarif edin

* Tam olarak nereniz ağrıyor? Nokta atışı gösterebiliyor musunuz? Ya da bir tarafınızı, vücudunuzun bir bölgesini mi tutuyor?
* Ağrı nasıl bir ağrı? Batma şeklinde mi, yoksa daha çok bir yanma gibi mi? Şiddetli bir ağrı mı? Bıçak saplanır gibi mi geliyor? Kasılma, gerilme ya da zonklama şeklinde mi oluyor? Yoksa bir tel ya da ip çekilir gibi mi?
* Ağrı nereye doğru yayılıyor? Belden ayaklara yayılan ağrı bel fıtığı ve siyatik ağrısını akla getirirken, sadece bel kısmında kalan bir ağrı omurilik kanalındaki bir daralmaya işaret eder.Boyundan kollara yayılan ağrı ise boyun fıtığını düşündürür. Karnınızın sağ üst yanından omuzunuza doğru yayılan ağrı safra kesesini, sağ alt kısımdaki apandisiti düşündürebilir. Kasıklarınızdaysa belki bir idrar yolları iltihabıdır?
* Ağrı hangi vücut pozisyonunda artıyor ya da hafifliyor? Öne eğilince artan ağrılar olduğu gibi, omurilik daralması gibi arkaya eğilince artan ama öne eğilince azalan ağrılar da vardır. Ayrıca otururken mi, ayağa kalktığınızda mı yoksa yatarken mi kendinizi daha rahat ya da daha rahatsız hissediyorsunuz?
* Ağrı ne zaman azalıyor ya da artıyor? Gece yataktayken ağrı artıyor ve gündüz azalıyorsa, bu daha ziyade mekanik bir ağrıdır. Ama ağrı sabah kalktığınızda çok şiddetli ise gece tamamen ortadan kalkıyor ve hareketle birlikte ağrı da azalıyorsa, o zaman bu iltihabi bir ağrıdır. Mesela, romatoid artrit ağrısı iltihabi bir ağrıdır. Öksürüp aksırmayla ya da ıkınmayla artıyor mu?
* Ağrı dışında başka belirtiler var mı? Ağrı kilo kaybı, çabuk yorulma ya da idrar tutamama gibi yakınmalar ile birlikte seyrediyorsa bir tümör olasılığı akla gelmelidir.