Adrenal krize dikkat!

Sessiz ve derinden seyreden bir böbrek üstü bezi yetersizliği, araya giren ateşli bir enfeksiyon ya da aşırı sıcağa bağlı terleme sonucu ani bir adrenal krize dönüşebilir. Derin bir güçsüzlük, karın, bel ve bacaklarda şiddetli ağrılar, kan basıncında ve vücut ısısında ani değişiklikler...

Böbreküstü bezleri, ürettikleri hormonlarla metabolizmanızın, strese karşı cevabınızın, elektrolit dengenizin önemli ölçüde belirleyicisidir. Bu küçücük organların merkezi ve kabuksu kısımları farklı hormonlar üretmektedir. Böbreküstü bezlerinin yeterli miktarlarda hormon üretememesi, kortizol (hidrokortizon) aldosteron androstendion ve dehidroepiandrosteronun kanınıza ihtiyacınız kadar verilmemesi demektir. Bu durumda kan basıncınızda aşırı yükselme ya da düşme, aşırı sıvı ve elektrolit kaybına bağlı sorunlar, tüylenme, ciltte çatlamalar, yağ depolanmaları, kemik kırılganlığında artış karşı karşıya kalabileceğiniz sorunlardan sadece birkaçıdır...

Üretim eksikliği yavaş ilerleyen bir süreçte oluşmaktadır. İlk belirtiler sodyum ve potasyum dengesinin bozulmasıdır. Aldosteron hormonunun üretimdeki azalma böbreklerden sodyum atılmasını azaltmakta, potasyumun kanda fazlaca miktarlarda birikimine yol açmaktadır. Asit yükünde artma bedeninizdeki asitleşme eğilimi kaçınılmazdır. Dolaşımdaki toplam sıvı miktarının azalması kan basıncında düşmeye yol açar.

Kortizolün azalması kan şekerinde düşmelere, güçsüzlük, yorgunluk, halsizlik, bitkinlik gibi problemlere yol açar. Beden direnci ve bağışıklık gücü azalır. Vücudun enfeksiyonlar, bedensel ve ruhsal travmalarla mücadele gücü sınırlanır. Kolayca atlatılan enfeksiyonların, ishallerin yerini derin halsizlikler, kan basıncında ani ve tehlikeli düşmeler ve bazen de şoka, komaya kadar giden tablolar alır.

HASTALIĞIN BELİRTİLERİ

Aslında sorun ilk belirtilerini uzun zamandır vermekte ama gözden kaçmaktadır: Güçsüzlük, halsizlik, yorgunluk, ayağa kalkınca oluşan baş dönmeleri, denge sorunları başlangıç döneminde genellikle vardır. Avuçlardaki, dirsekler ve kalçalardaki koyu siyah renklenmeler erken dönemlerde pek fark edilmez. Alın, yüz, boyunda koyu renkli çiller, cilt rengi kaybolmuş beyazlaşmış alanların farkına varıldığında sorun oldukça ilerlemiştir.

İlerleyici bir iştahsızlık, anlamsız ve can sıkıcı bir bulantı hep vardır. Sık tekrarlayan ishaller, bu ishallerin iyice derinleştirdiği yorgunluk ve halsizlikler başka nedenlere bağlanır. Üşüme, ısınamama, baş dönmesi ve dengede zorlanma gibi belirtileri de gözden kaçırabilirsiniz! Kilo kaybı, depresif bir ruh hali, konsantrasyon ve bellek kaybı yetmezliğin ileri safhalara ulaştığının işaretleridir.

Bu belirtilerin böbreküstü bezlerinin yetersizliğinden kaynaklandığını ilk kez Addison fark etmiştir. Böbreküstü bezi yetersizliği ile ilişkili hastalık bu nedenle onun adı ile tanımlanır.

Addison hastalığının başlıca bilinen belirtileri dinlenme ile geçen güçsüzlük, kas zayıflığı, açlığa dirençsizlik ve kan şekeri düşmesi ile ilgili hipoglisemi işaretleridir. Dikkat kaybı, düşünme güçlüğü, bellek sorunları, sinirlilik, karakter değişmesi, uyku eğilimi... Yorgunluk, güçsüzlük, kilo kaybı zamanla daha da belirginleşir. Hastalar bazen ellerini bile kıpırdatamadıklarından, kişisel bakımlarını yapmakta zorlandıklarından yakınırlar. Bunlar ileri dönem işaretleridir.

Uzun süreli yüksek miktarda kortizon kullanan hastalarda da dikkat edilmezse böbreküstü bezi yetersizliği oluşabilmektedir. Dört-beş haftadan daha uzun süre kortizonlu ilaç verilen hastalarda, özellikle yüksek dozlarda kortizon kullanımında böbreküstü bezleri orijinal kortizon üretimini durdurup tam bir suskunluğa geçebilirler. Bu son derece tehlikeli bir durumdur. Kortizonlu ilaçların zorunlu olarak uzun süreli kullanımlarının gerektiği tıbbi durumlarda ilaç dozajının etki ve yan etki süreçlerinin uzman bir hekim tarafından planlanması ve denetlenip izlenmesi gerekir.

Böbreküstü bezlerinin tümörler, enfeksiyonlar (tüberküloz), ilaçlar (ketokonazol) kanama veya madde birikimleri (Amiloidoz) gibi nedenlerle tahribi de hormon üretimini tehdit edebilir, yetersizliğe yol açabilir.

Nasıl yaşıyorlar

VURAL GÖKÇAYLI (Modacı)

Yaşım 62. Kilom 72, boyum 1.72. 33 senedir beyaz şeker yemiyorum. Tuzu ve unu da bıraktım. Şeker ihtiyacımı meyve yiyerek karşılıyorum. Bir de her sabah bir kaşık bal yerim. Sabah kahvaltım diyet süt ve müslidir. Ardından bir tane ceviz, altı tane fındık yerim. Yanında taze sıkılmış meyve suyu içerim. Genellikle greyfurt ve narı karıştırırım. Haftada iki kere de havuç suyu içerim. Pazar günleri alaturka kahvaltı yaparız. Zeytin, peynir, reçel ve bir yumurta yerim. Öğle yemeklerinde sebze çorbası ve diyet yoğurt tüketirim. Akşam yemeklerini de hafif tutarım. Sebzeleri haşlarım. Zeytinyağını sonradan dökerim. Zeytinyağını asla pişirmem. Akşamları bir iki bardak viski ya da bir iki bardak şarap içiyorum. Yemekten bir saat sonra meyve yerim. Sık sık tenis oynuyorum. Haftada üç kez jimnastik yapıyorum. Sigara kullanmıyorum. Centrum Silver, Selenium Pre ACE, E Vitamin 400 mg, Cystine B6 alıyorum. Her gün 12’de uyuyorum, sabahları 7.30’da kalkıyorum. Stresli bir işim var. Hanımlarla çalışmak kolay değil. Ailemizde ırsi bir rahatsızlık yok. Benim biraz aritmim var. Dörtte bir Lopresor alıyorum. Arada bir bağırsaklarıma kolonoskopi yaptırıyorum. Her gün 81 mg aspirin alıyorum.

PROF. MÜFTÜOĞLU’NUN YORUMU

Sayın Vural Gökçaylı’nın yaşam biçimine ilişkin seçimleri mükemmel. Beslenmesi, uykusu, bedensel aktivitesi çok iyi planlanmış. Sadece kullandığı vitamin ve mineral desteklerinin gözden geçirilmesinde fayda var. Biz çok sayıda vitamin ve minerali bir arada içeren tabletleri, kapsülleri asla önermiyoruz. Bu çoklu karışımların kullanılması halinde ihtiyacınız olan vitamin ve mineraller yanında, sizin için gerekmeyen pek çok vitamini veya minerali de vücudunuza yüklüyorsunuz. Bunlardan bazılarının (özellikle yağda eriyenlerinin A-D ve E vitamini gibi) fazla miktarlarının zararlı etkileri olduğu biliniyor. E vitamininin 400 mg günlük dozunda her gün alınmasının riskli olduğunu söylemeliyim. Bedeninizin doğal E vitamini ihtiyacı günde 15 mg kadardır. Sayın Gökçaylı, her gün düzenli tükettiği ceviz ve fındıklarla bu vitamine olan ihtiyacını muhtemelen karşılıyor olmalı. Sayın Gökçaylı’nın aritmi sorununu daha çok önemsemesinde yarar var. Sağlıklı bir yıl, uzun ve mutlu bir yaşam diliyorum.

unutmayın

Kortizon kullanan bir hasta iseniz,

- İlacınızı doktorunuzla konuşmadan birdenbire bırakmayın,

- Beslenme planınızı doğru yapın. Tuzu azaltılmış (sodyumu sınırlanmış) potasyum ve proteinden zengin bir diyet uygulayın.

- Araya giren basit ishalleri, ateşli bir hastalığı ciddiye alın hemen doktorunuzla temas kurun.

- Adrenal krize karşı uyanık olun! Ani kilo kaybı, ağır halsizlik, kusma, bulantı, bilinç bulanıklığı gibi belirtilerde hemen bir hastaneye gidin.


Bazı belirtilerin böbrek bezi belirtilerindeki hormon üretiminde bir azalmaya işaret ettiğini unutmayın!

- İlerleyici bir halsizlik, yorgunluk, güçsüzlük

- Kas gücünde kayıp

- Kan basıncı düşmesi

- Karın ağrıları, ishaller, sık tekrarlayan enfeksiyonlar

- Bulantı, kusma ve iştah kayıpları

- Bedensel ve ruhsal güçsüzlük ve dirençsizlik

- Beden ısısında azalma

erken uyarı belirtileri