Koronavirüsle ‘oyun’ olur mu?

Pandemi sürecinde ‘oyun’ kavramı değişti mi?

Prof. Dr. Belma Tuğrul (İstanbul Aydın Üniversitesi Öğretim Üyesi): Çocukların oyuna olan ilgisi ve gereksinimi her zaman, her koşulda devam eder. Ancak COVID-19 koşullarıyla oyun içerikleri, materyalleri, mekânları ve oyun arkadaşları değişti. Oyun içeriklerinde ve kullandıkları sözel ifadelerde virüs, mikrop, doktor, karantina, hastalık, ölüm, aşı, maske, temizlik, yasaklar, kurallar gibi yansıtıcı tepkiler verdikleri dikkati çekiyor. Çocuklar olup bitenin farkında; oyunlar aracılığıyla içlerini dökerek kendilerine bir çıkış yolu buluyorlar. Risklere duyarlılığı yüksek olan bu grubun kendini koruma ve iyileştirmeyle ilgili çok güçlü bir yatkınlığı vardır, bunun yolu da yine oyundur. Oyun, çocukların zor zamanlarda yaralarının sarılmasına eşlik eden, olumsuzluklardan daha az etkilenmelerinde onları bir kalkan gibi koruyan en güvenli alandır. Yani oyun çocukların refahı, iyi olma halidir.

Çocuklar oyun oynarken her şeyi unuturlar, onlara kendilerini korumaları gerektiğini nasıl anlatacağız?

İrem Polat (Klinik psikolog): Çocuklara bir şey öğretmenin en ideal yolu da oyun. Çocukların didaktik, nasihate dayalı, tepeden inme, zorlama konuları içselleştirmesi çok güç. Öte yandan eğlenerek öğrendikleri, amacını kavradıkları şeyleri hayata geçirme ihtimalleri çok yüksek. Çocuklara kendilerini korumayı öğretmenin en önemli adımlarından biri onlara yeterince iyi bir model olmak. Sonra da onları korkutmadan önlemleri anlatmak... Çocukların fikirlerini almak da çok etkili olur. “Sence COVID-19’a elveda demek için neler yapabiliriz” gibi sorularla çocukların çözüme katkıda bulunmalarına alan yaratabiliriz. Etkin ve katılımcı bir konumda olmak işbirliği ihtimalini arttıracaktır. Öte yandan bazı kuralları zaman zaman unutmak çok doğal. Böyle zamanlarda onları rencide etmemek mühim. Belki eğlenceli bir hatırlatma kelimesi belirlenebilir. ‘Pelerin’ dendiğinde maskesini geri takması gibi...

Risksiz oyun önerileriniz var mı?

Prof. Dr. Belma Tuğrul: Kime göre riskli oyun? Genellikle bu konuda aileler, öğretmenler ve çocuklar aynı fikirde değil. Yetişkinlerin ‘koruyuculuk’ eğilimi nedeniyle çocukların koşması, çamurla oynaması, yükseğe tırmanması, makasla kesmesi gibi birçok şey riskli bulunabilir. Oysaki oyunun en önemli kazanımları arasında çocukların risklerle baş etmesi, kendini koruması, ortama uyum sağlaması, alışılmamış durumlara karşı tolerans göstermesi, dayanıklılık, düşüncede ve eylemde esneklik gibi becerilerin gelişmesine katkı sağlaması var. Bu durum COVID-19 nedeniyle çocukların birlikte oyun oynama gereksiniminden dolayı ortaya çıkan riskler için de geçerli. Oyun çocuklar arasında çok güçlü bir bağ inşa edilmesine neden olur. Fiziksel olarak temas edilmeden oynanan oyunlar bile çocuklar arasında muhteşem bir temas fırsatı demektir. Bu nedenle çocuklar eğer bir arada oynuyorlarsa mutlaka birbirleriyle temas halindedirler. Oyunsuz, arkadaşsız, etkileşimsiz, paylaşımsız kalmak çok daha büyük risktir.

İrem Polat: Risk her zaman var ama yine de fiziksel yakınlık olmaksızın, duygusal bağı sürdürecek oyunlar oynamak mümkün. Örneğin, mesafe kurallarına uygun şekilde oturulup çocukların, liderin davranışlarını taklit etmesi; özel selamlaşma hareketleri, top yuvarlama, sarılma önlüğüyle sarılma, sessiz sinema...

Aile ve öğretmenlere ne önerirsiniz?

Prof. Dr. Belma Tuğrul: Çocuklarla her zaman olduğundan daha fazla zaman geçirmek ve onları fiziksel ve duygusal olarak rahatlatacak aktiviteler öneririm: Birlikte araştırma ve okumalar yapmak, aile yakınları arasında yaşanan kayıplar nedeniyle ortaya çıkan korku ve kaygılarını anlayışla karşılamak, kendini rahatlatacak şeyler bulması için ona rehberlik etmek, sağlığına kavuşan insanların haberlerini paylaşmak, biliminsanlarının büyük emekle çalıştıklarına örnek öyküleri anlatmak, çocukların resim yapmalarını ve çizdiklerini anlatarak duygusal olarak rahatlamalarını sağlamak, her gün yürüyüş, bisiklete binme gibi fiziksel aktiviteler yapmak...

İrem Polat: Ebeveynler ve eğitimciler bu sürece dair yoğun endişe hissediyorlarsa destek almalarını öneririm. Ebeveynlerin ve eğitimcilerin kendilerinin önlemlere riayet etmesi kritik. Çocukları korkutmadan, önlemlerin onları, ailelerini ve toplumu güvende tutmak için önemli olduğunu hikâyelerle, şarkılarla, oyuncu bir tavırla anlatmak gerek.

HADİ GİDELİM

CHARLIE’NİN ÇİKOLATA FABRİKASINDA

Roald Dahl’ın dünyaca ünlü kitabının tiyatro uyarlaması, pedagog onaylı olarak çocuklarla buluşuyor.

- Yer: İstanbul-Kadıköy Halk Eğitim Merkezi
- Tarih: Yarın
- Saat: 13.00/15.00
- Yaş: 4+
- İletişim: (0216) 336 1200
- Fiyatı: 56.5 lira

HAFTANIN KİTABI

Sualtında yayılan söylentilerden dolayı tüm balıklar korkuya kapılıyor. Oysa bunun sebebi minicik bir pembe balık. ‘BÖÖ! Gizemli Bir Balık Macerası’ görsel
bir şölen.

- Yayınevi: Beta Kids
- Yazan: Kate Read
- Tür: Öykü
- Yaş: 3+
- Sayfa: 36
- Fiyatı: 39.5 lira