İçinden ağlamak geliyorsa bırakın ağlasın
Çocuğumuza “Bunda ağlayacak bir şey yok” gibi sözler söylediğimizde onun duygularını hafife alıyor ve gereksiz olduğu mesajını veriyoruz. Sonra çocuk bu duygudan kaçmak için ekran, telefon gibi bir şeye yönelebiliyor.
Ağlayan bir çocuğa “Buna da ağlanır mı” gibi cümleler kullanmak onu nasıl etkiler?
Özge Çivci (Klinik psikolog): Çocuğa kendini yalnız hissettirir. Çocukluğunda duyguları görülmemiş, reddedilmiş, bastırılmış ve duygusal açıdan yalnız bırakılmış kişiler, yetişkin olduklarında kendisinin ve karşısındakinin duygularını görmekte zorlanan ve yalnızlıklarını sürdürme eğiliminde olan kişilere dönüşebilirler.
Uzm. Dr. Özlem Sürücü (Çocuk ruh sağlığı ve hastalıkları uzmanı): O an için çocuğa hissettiği duygunun yersiz, gereksiz olduğunu ve bu duygudan kurtulması gerektiğini öğretiriz. Bu durumda çocuk “Üzüntü hissedilmemesi gereken bir duygudur ve bir an önce kurtulmam gerekir. Dikkatimi hemen başka bir yere yönlendireyim ki, onu hissetmemem mümkün olsun” mesajını alır. Duygudan kaçmak için de ekrana, telefona ya da o an için onu mutlu eden başka herhangi bir şeye yönelir ki bu da yaşam boyu devam edecek olan alışkanlıklar döngüsünün ilk adımı olur. Günlük yaşamda kurtulmaya çalıştığımız pek çok alışkanlığın altında duygularla saklambaç oynama, onları görmeme, hissetmeme çabaları yatıyor.
Çocuk üzüldüğünde aile nasıl davranmalı?
Özge Çivci: Anne-babalar bu sinyalin altında yatan ihtiyacı karşılamaya yönelmeli. Böylece çocuklar ağlamaktan daha gelişmiş ifade yolları kullanarak büyür. Ebeveyn, bakışlarını çocuğuna güvenle doğrultmalı, sözleri ya da sesiyle onu kapsamalı, dokunuşlarıyla şefkatle sarmalıdır. Eğer anne-babalar çocuklarının zor duygularıyla baş etmek için kendilerinde kaynakbulamıyorlarsa, mutlaka kendi duygularıyla ve birbirlerinin duygularıyla ilgilenmeliler.
Uzm. Dr. Özlem Sürücü: Bir çocuk anne-babanın düşüncesine göre gereksiz yere ağlıyorsa tepkiler şöyle oluyor: “Ağlayacak bir şey yok, ağlayacaksan git odanda ağla, ağlaman bitince gelirsin yanımıza...” Burada çocuğa verilen mesaj “Boşuna ağlıyorsun, ağlarken beni rahatsız ediyorsun, ağlayacaksan da bunu başkalarına gösterme” oluyor. Aslında çocuğa vermemiz gereken mesaj “Her ne hissediyorsan sorun yok. Ben buradayım, seninleyim. Duygunu benimle paylaşabilirsin” olmalı. Böylece ona “Duygular boşuna oluşmaz. Ağlamak da üzüntü duygusunun ifade ediliş biçimidir. İçinden ağlamak geliyorsa ağlayabilirsin. Ben de senin yanında durup sana eşlik edebilirim. Her türlü halinle seni seviyorum ve yanındayım. Ağlaman bitince eğer istersen konuşabiliriz” mesajını da verirsiniz. Bu şekilde ona kabul edici, onaylayıcı ve verimli bir ortam da sunarsınız. Her şeyden önemlisi de bu tutumunuzla duygulardan rahatsız olmayan, kaçmayan, bastırmaya çalışmayan, onlara merakla bakabilen bir ebeveyn olarak ona model oluşturur ve aranızdaki güvenli bağı güçlendirmiş olursunuz.
