Hatır için empati kurun
Bazı anneler çocuklarına “Hatırım için ye!” veya “Beni üzüyorsun, birazcık ye!” gibi cümleler kurabiliyor... Ancak bu tepkiler, çocuğun duygusal bir çıkmaza girmesine neden olabiliyor. Çözümse çocukla empati kurmaktan geçiyor.
* Anne-babaların “Beni çok üzüyorsun, yemeğini ye!” demesi çocuğu nasıl etkiliyor?
Prof. Dr. Müdriye Yıldız Bıçakçı (Ankara Üniversitesi Çocuk Gelişimi Bölümü): Aslında çocuklardan beklentimiz acıktıkları zaman ne yapmaları gerektiğini sorgulamaları ve bunu sözel olarak ifade etmeleridir. Çocuğumuzun üzerinde duygusal baskı kurarak yemek yemesini sağlamak onun yemek yeme davranışını olumsuz etkileyebilir.
Göksu Telmaç (Uzman klinik psikolog): Bu duygusal tepki çocuğun duygusal bir çıkmaza girmesine neden olacaktır. Üstelik gelecekteki yaşantısında da suçluluk duygusu hissedecektir.
* Çocuğun yapmasını istediğimiz bir davranışı ona nasıl ifade etmeliyiz?
Prof. Dr. Müdriye Yıldız Bıçakçı: Çocuğun bakış açısıyla bakmalıyız. Böylece onunla empati geliştirirsiniz ve çocuğunuzun yapmasını istediğiniz davranış bir yük, görev veya zorunluluk olmaktan çıkarak kendiliğinden gelişen bir olaya dönüşür. Sürekli yönerge vermekten kaçınmak gerekir.
Göksu Telmaç: Anlık işe yarayacak ama uzun vadede sorun yaratacak “Hatırım için” veya “Beni üzme” gibi kalıpların yerine “Haydi seninle sohbet edelim, bu sorunu nasıl çözeceğimizi bulalım” gibi işbirliği söylemleri, konuşmaya başlamış her çocuk için iyi bir başlangıçtır. Bu tür konuşmalar ilk seferde değil, gerekli uyumlanma süreci sağlandığında işe yarayacaktır.
* Anne-baba çocuğun duygusuna nasıl yönelebilir?
Prof. Dr. Müdriye Yıldız Bıçakçı: Anne-babalar çocuklarına her türlü duygusunun kabul edildiği ve hoş görüldüğü mesajını vermeli. Böylece çocuklar özellikle öfke ve kaygı gibi zorlayıcı duyguları deneyimlediklerinde bunu hissetmenin ve ifade etmenin yarattığı suçluluktan veya utançtan kurtulacaklardır.
Göksu Telmaç: “Onu yeteri kadar dinliyor ve duyuyor muyum” gibi soruları kendilerine sormalılar. Örneğin öyküler ya da yaşamın içinden anlar seçerek “Sence nasıl hissetmiştir, burada ne yapması gerekir, sen olsan daha farklı nasıl davranırdın, biz de seninle bunu yaşadığımızda nasıl davranmalıyız, bana ne önerirdin” gibi sorular çok daha anlamlı olacaktır.
* Başka önerileriniz var mı?
Prof. Dr. Müdriye Yıldız Bıçakçı: Çocukların duyguları görmezden gelinmemeli, duygularını ifade
etmesi sağlanmalı ve onların duyguları üzerinde konuşulmalı... Aile bireylerinin kendisiyle ilgilenmesi çocuğun benlik saygısını da olumlu yönde etkileyecektir.
Göksu Telmaç: Mükemmel ya da kusursuz değil, ‘yeterince iyi’ bir ebeveynlik üzerine odaklanın, kendinizi yetersiz hissetmekten
ya da suçlamaktan kaçının. Çocuğunuzun sizden ayrı bir birey olduğunu, her an eğitilmek zorunda olmadığını, sadece onunla bir ritim yakalamanın iyi olacağını hatırlayın. Çocuğunuza davranış eğitimi verirken duygusal taleplerden kaçının ve onun kişisel alanına saygı gösterin.
FOTOĞRAFINI ÇEK, GÖNDER
Ailenizin minik üyesinin fotoğrafını çekin, #HürriyetÇocuklaHayat etiketiyle Instagram’da paylaşın, bu sayfada yayımlayalım.
Berna Ada’nın kızı Serra.
