TNT, kendisine kafa tutan Türk'ü tepe yönetimine aldı

TNT Cargotech Lojistik Genel Müdürü ve Murahhas Azası Yaşar Büyükçetin, dünya devi TNT Logistics Dünya Yönetim Kurulu Üyeliği'ne seçildi. Böylece, Büyükçetin TNT Logistics'in dünyadaki 7 tepe yöneticisinden biri oldu.

1986 yılında Alo-Mintax ile uluslararası dev Procter & Gamble'ın birleşmesinde büyük rol oynayan Büyükçetin, 1994'de kurduğu Cargotech Lojistik'i 6 yılda büyüterek, uluslarası lojistik devlerine kafa tutar hale getirdi.

Büyükçetin, geçtiğimiz yıl Cargotech Lojistik'i, merkezi Hollanda'da bulunan TPG Group'a bağlı TNT Logistics'in Türkiye'de Koç Holding'le yüzde 50 ortak kurduğu TNT Lojistik'e sattı. Türkiye'de rekabette zorlandığı Cargotech'i satın alan TNT, yeniden yapılandırdığı TNT Cargotech Lojistik'in Murahhas Azalık görevine de Yaşar Büyükçetin'i getirdi.

Birçok şirketin üst düzey yöneticilerinin ‘‘lojistik’’ konusunu gündemlerine bile almamasından yakınan Büyükçetin, ‘‘Diyarbakır'dan karpuz getiren bir kamyonla, Ankara'ya ilkel şartlarda ilaç bile götürülüyor’’ diyerek, lojistiğin Türkiye'de kanayan bir yara olduğunu söylüyor.

Türkiye'de lojistik sektörünün 15 milyar dolarlık bir büyüklüğe sahip olduğunu söyleyen Büyükçetin, bir ürünün maliyetinin yüzde 70'ini taşıma giderlerinin oluşturduğuna dikkat çekiyor.

1993 yılında Dışişleri Bakanlığı tarafından seçilerek, ABD'de düzenlenen ‘‘Dünyada Geleceğin Liderleri’’ toplantısında Türkiye'yi temsil eden TNT Logistics Dünya Yönetim Kurulu Üyesi Yaşar Büyükçetin'le Türkiye'de ve dünyada lojistik sektörünü konuştuk.

Cargotech'i neden kurdunuz?

- 1991'de P&G'de Türkiye'deki en genç Yürütme Kurulu Üyesi olarak yönetimde yer aldım. 1994'de de P&G'den ayrıldım. Çok zor bir yıldı, kriz ortamında herkes ne yapacağını düşünüyordu. Perakende sektöründe uzun yıllar çalıştığım için lojistiğin öneminin farkına varmıştım. Cargotech Lojistik'i böyle bir ortamda kurdum. İki amacım vardı, biri tabii ki para kazanmaktı. İkincisi de Türkiye'de kanayan bir yara olduğuna inandığım lojistiği şirketlerin tepe yönetiminin gündemine getirebilmekti.

Şirketinizi, 6 yıl sonra TNT Lojistik'e neden sattınız?

- Cargotech, kurulduğu ilk yıldan itibaren her yıl yüzde 50 büyüdü. Lojistik yönetiminde liderdik. Levi's, L'Oreal, P&G, Kodax, Chraysler gibi birçok büyük şirketin lojistiğini üstlenmiş durumdaydık. Bu dönemde önümde üç seçenek vardı, halka açılmak istiyordum, finansal ortaklık kurabilirdim ya da stratejik bir ortak bulabilirdim. Stratejik ortaklığı tercih ettim. Çünkü artık dünya liginde olmamız gerektiğine inanıyordum. Şirketimize dört büyük grup talip oldu ve TNT'yi seçtik. TNT Lojistik, TPG N.V. (TNT Post Group) ile Koç Holding'in ortaklığıyla 2000 yılı kasım ayında kuruldu. Altı yılda lojistik sektörünün öncülerinden biri haline getirdiğimiz Cargotech'i 2001 yılında TNT Lojistik'e sattık. TNT dünyada sadece iki ülkede satın aldığı şirketin ismini de kullanıyor, bunlardan biri Türkiye.

Peki bu arada lojistiği şirket yöneticilerinin gündemine sokabildiniz mi?

- Türkiye'de lojistik şirketlerin üst yönetimlerinin ajandasına giremedi. Batıda ve özellikle ABD'de 40-45 yıl önce yüzde 20 civarında olan lojistik giderler, bugün yüzde 10'lara tüştü. ABD'nin yıllık lojistik harcaması 1 trilyon dolar. Bu konu o yıllarda şirketlerin üst yönetiminin gündemine girmeseydi, ABD bugün lojistik giderleri için 2 trilyon dolar ödemek durumunda kalacaktı. Avrupa'da da 20-25 yıl önce lojistik şirket üst yönetiminlerinin gündemine girdi. Türkiye'de ise taşımacılık ve dağıtım işine hálá kamyonculuk gözüyle bakılıyor, ama bu yanlış.

Ekonomi ve ticaret açısından sektörün önemi nedir?

- Türkiye, coğrafi olarak Almanya'nın 2.5 katı büyüklüğünde. Ama ekonomisi Almanya'nın 15'te 1'i kadar. Türkiye'nin ticaretinin yüzde 75'i 4 büyük ilde, İstanbul, Ankara, İzmir ve Bursa'da gerçekleşiyor. Oysa Türkiye'nin 81 ili var. Kalan 77 ildeki toplam ticaret ise Türkiye'nin ticaretinin sadece yüzde 25'ini oluşturuyor. İyi bir lojistik hizmetiyle 77 ilin ticareti de geliştirilebilir. Türkiye'nin ticari dengesizliğinde lojistik sektörüne önem verilmemesinin rolü büyük. Türkiye'de 24 saatte bir ürünü dağıtma şansı varken, biz bunu 4-5 günde yapmayı tercih ediyorsak bu malın yollarda olması demektir. Bu da, ticaretin iç dinamiği açısından da 4 günlük bir kayıp anlamına gelir.


Diyarbakır'dan karpuz getiren kamyon Ankara'ya ilaç taşıyor


Lojistik hizmetinin en çok gereksinim duyulduğu sektörler hangileri?

- Lojistik yaşamın kendisi. Ürünlerin doğru yere, söz verilen zamanda, hatasız ve zarar görmemiş bir şekilde müşteriye ulaştırılmasıdır. Ülke ekonomisi ve insanlar için önemini gördüğümden bu yana lojistiğin misyonerliğini yapmaya başladım. Çünkü Türkiye'de özellikle ilaç, lojistiği en kötü olan sektör. Sağlığa yönelik ürünler için fabrikalara inanılmaz teknoloji yatırımları yapılıyor, ama depolama ve dağıtıma gelince hiçbir kural yok. İlaç sektöründe çoğunlukla ilkel şartlarda dağıtım yapılıyor. Diyarbakır'dan karpuz getiren bir kamyon daha sonra ilkel şartlarda Ankara'ya ilaç götürebiliyor.


Lojistik pazarı 15 milyar dolar


Türkiye'de ne kadarlık bir lojistik pazarı var?

- Tahmin ediyorum 12-15 milyar dolarlık bir pazar var Türkiye'de.

İyi bir lojistik desteği şirketlere ne kazandırır?

- Şirket üst düzey yöneticileri ürünlerinin fiyatını artırmakla uğraşıyor. Ama ürün maliyetinin yüzde 70'ini taşıma giderleri oluşturuyor. 50-100 milyon dolarlık büyüklüğe sahip bir şirkette etkin bir lojistikle yılda 7-10 milyon dolar tasarruf sağlanabilir.


YAŞAR BÜYÜKÇETİN


TNT Logistics Dünya Yönetim Kurulu Üyesi, TNT Cargotech Lojistik Genel Müdürü ve Murahhas Azası Yaşar Büyükçetin, 1956 İstanbul doğumlu. Yıldız Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği Bölümü'nden mezun olduktan sonra yine aynı bölümde master yaptı. 1979-1986 arasında Alo Mintax'ta teknik müdür olarak çalıştı. 1987-1989 arasında P & G'ın ABD'deki fabrikalarında bir dizi özel proje gerçekleştirdi. 1989'da Türkiye'ye döndü. P&G fabrika müdürlüğü ve fabrikaların verimlilik ve üretkenlik artış proje grubu liderliği görevlerini üstlendi. Daha sonra, sırasıyla P&G ürün tedarik zinciri direktörü ve P&G Türkiye sektör genel direktörü oldu. Daha sonra Türkiye Yürütme Kurulu Üyeliği'ne getirildi. 1994'de Cargotech Lojistik'i kurdu. 2001'de TNT Lojistik'in Cargotech'i alması üzerine TNT Cargotech Lojistik adıyla yeniden yapılanan şirketin Murahhas Azalığı'nı üstlendi.