Direnmeyi bıraktık, Arçelik süpürgesi Çin’den gelecek

KOÇ Holding’in amiral gemisi olarak bilinen dayanıklı tüketim malları üreticisi Arçelik, ilk kez ürettiği bir ürünün üretimine son noktayı koyarak, sektörü şaşırttı. Arçelik Genel Müdürü Aka Gündüz Özdemir, Çerkezköy’deki Elektrik Süpürge ve Motor Fabrikası’nda bundan böyle sadece kendi ürünlerinde kullanılan motorların üretimine ağırlık verileceğini söyledi. Özdemir, Arçelik’in bu kararındaki gerekçeyi ‘Dünyadaki bütün büyükler elektrikli süpürgeyi Çin’de ürettiriyor. Biz bir şekilde direniyorduk, ama Türkiye’de bu ürünü daha rekabetçi üretmek mümkün olmuyor’ diye özetledi. Geçen yıl 800 bin adet elektrikli süpürge üreten Arçelik artık ihtiyacının yarısından fazlasını Çin’de ürettirecek. Özdemir, milyonlarca adet ürettirecekleri elektrikli süpürgede Çin sayesinde daha büyük çaplı ihracat yapma şansını da yakalayacaklarını belirtti. Özdemir ile 3 milyar Euro ciroya koşan Arçelik’in stratejilerini ve hedeflerini konuştuk.

Arçelik elektrikli süpürge üretimine neden son verdi?

- Elektrikli süpürge Arçelik’in çok uzun yıllardır ürettiği bir ürün. Çin’le rekabet edebilmek için yılda en az 4-5 milyon elektrikli süpürge üretmek lazım. Çin’in başarısında ucuz işçiliğin yanında üretim adetlerinin yüksekliği de rol oynuyor. Çin artık ürettiği ürünlere kalite ve teknoloji de katmaya başlıyor. Dünyada her ürününüzün rekabetçi olmasını istiyorsunuz. Dünyada bizim sektördeki büyük firmaların tamamına yakını bugün elektrikli süpürgeyi Çin’de yaptırıyor. Biz Türkiye’de daha rekabetçi üretebilir miyiz diye direniyorduk. Ama mümkün olmuyor.

Çin’le rekabet için yılda kaç elektrikli süpürge üretmeniz gerekiyordu?

- Elimizdeki maliyet yapısıyla 3-4 milyon adet elektrikli süpürge üretip satabilsek bile Çin’le rekabet edemeyeceğimizi gördük. Hatta bir miktar denedik. Dolayısıyla amaç para kazanmak olduğuna göre, ileride yüksek sayılara çıksak da rekabetçi olamayacağımızı gördük. Buradaki rasyonel kararın özellikle Çin’e yönelmek olduğunu anladık.

Çin’de ne kadar elektrikli süpürge ürettireceksiniz?

- Biz üretime son verdiğimizde 800 bin adet elektrikli süpürge ürettik. Çok çeşitli ürünümüz var. Bunların bir kısmı Türkiye’deki firmalar tarafından üretilecek. Yarısından fazlası da Çin’de üretilecek. Bu konuda her türlü tedbir alındı.

Çin’de üretilen ürünlerin hepsi Türkiye pazarına mı verilecek?

- Türkiye’de elektrikli süpürgede pazar payımız yüzde 50’nin üzerinde. Asıl hedefimiz Türkiye pazarından daha fazla pay almak değil. Uluslararası boyutta iş yapan bir firma olarak, müşteriye daha rekabetçi bir ürün vermek. Elektrikli süpürgede daha çok ihracat yapar hale geleceğiz.

Daha önce Türkiye’de ürettimi durdurup, dışarıda ürettirdiğiniz başka ürün olmuş muydu?

- Hayır olmadı, bundan sonra da olmaz sanırım.

Şu anda Çin’de neler yapıyorsunuz?

- Koç Grubu ve Arçelik olarak Çin’de birer şirketimiz var. Daha çok yatırım malı ve ara mal alıyoruz. İthalatçı konumundayız. Ancak Çin’de iş yapma olanaklarını arıyoruz. Çin’de çoğu mühendis 50’ye yakın elemanımız var. Önümüzdeki yıl bu sayı artacak. Oradaki şirketi Çin’de ticaret yapacak şekilde yapılandırıyoruz. Çinli tüketicilerin bilmediği pişirici cihazlar gibi ürün gruplarıyla Çin’e girebiliriz diye düşünüyoruz.

Avrupa’daki pazar payımız yüzde 7

Avrupa’daki markalar arasında bugünkü konumuzun nasıl?

- Avrupa’daki pazar payımız tüm markalarımızla yüzde 7. Beko olarak yüzde 5. Pazar payımız İngiltere’de buzdolabında yüzde 14, çamaşır makinesinde yüzde 10. Fransa’da Beko bütün ürünlerde 3 pazar payına sahip. Belçika’da fırında yüzde 35, buzdolabında yüzde 14, Litvanya’da bütün ürünlerde yüzde 10 pazar payımız var.

Uygun marka bulursak yine satın alırız

Yeni marka alımları olacak mı?

- Avrupa’da bugün beyaz eşya üreticileri doğuya kayıyor. Büyükler daha önce Çin’e gitmiş. Çünkü rekabetçi üretim yapamıyorlar. İş yapamaz duruma gelen bazı firmalar ya birileri tarafından satın alınıyor ya da kaybolup gidiyorlar. Stratejilerimize uygun bir takım işleri, bizi başarılı kılabilecek markaları bulursak tabii satın alırız.

2005 yılını nasıl kapatacaksınız?

- 3 milyar Euro ciro hedefimizi tamamlıyoruz. 2006’da oldukça iddialı hareket edeceğiz.

Beko, 2010’da dünyanın ilk on markası arasına girer

2010 yılına ilişkin hedeflerinizi ilk on marka içinde yer almak olarak açıklamıştınız.

- Evet, 2010 yılında dünyada Beko markamızı bu sektörde bulunan ilk on marka içinde bulundurmak istiyoruz. Bağımsız kuruluşlar tarafından yapılan araştırmalara baktığınızda geçen yıl sonunda Beko’nun dünyadaki pazar payı yüzde 1.2’ydi. En büyük markanın pazar payı yüzde 5.6. Beko, bu 1.2 ile 14’üncü sırada bulunuyor. Avrupa’nın ilk 5 büyük üreticisinden biriyiz.

YİBO’lara 5 milyon Euro ayırdık 8 ayda 40 bin çocuğa ulaştık

ARÇELİK, sosyal sorumluluk projelerine son yıllarda hız verdi. Geçen yıl martta başlatılan Eğitimde Gönül Birliği Projesi, Cumhuriyet’in ilk dönemlerinde Atatürk’ün talimatıyla kurulan Yatılı İlköğretim Bölge Okulları’ndaki (YİBO) öğrencileri kapsıyor. Gündüz Özdemir ve Arçelik ekibi bu konuda da çok istekli ve heyecanlı.

Arçelik’in Eğitimde Gönül Birliği Projesi nasıl yürüyor?

- Bu okullar 8 yılık temel eğitimin kabul edilmesiyle birlikte daha da önem kazandı ve sayıları hızla artırıldı. Şu anda 300 YİBO ve burada okuyan 200 bin çocuk var. Bu okullarda okuyan çocukların önemli bölümü maddi imkansızlık nedeniyle bir eğitim yılı boyunca evlerine dönemiyor ve günün 24 saatini okulda geçiriyor. Amacımız buradaki çocuklarımıza destek vermek.

Sosyal sorumluluk projesi olarak neden YİBO’ları seçtiniz?

- YİBO’lar, kırsal kesimde okulu bulunmayan ya da düşük gelirli ailelerin eğitim çağındaki 6-14 yaş arasındaki çocuklarının eğitim ve barınmalarının sağlandığı kurumlar. Burada okuyan çocukların yiyecekleri, giyecekleri, ders kitapları, defterleri, her türlü giderleri devlet tarafından karşılanıyor. Türkiye’nin kırsal alanda yaşayan ve imkanları kısıtlı ailelerin çocuklarına fırsat eşitliği sağlayan bu okullar, toplumsal değişimin en kritik noktalarından biri olarak gösteriliyor.

Programın başlangıcından bu yana kaç çocuğa ulaştınız?

- Mart 2004’te Milli Eğitim Bakanlığı ile imzalanan protokolle programımızı resmen başlattık. Van, Iğdır, Hakkari, Erzurum, ordu, Balıkesir, Çankırı, Rize, Kars ve Gaziantep’deki 55 okulda okuyan 40 bin öğrenciye ulaştık. 2006’nın ilk yarısında 15 ilimiz ve 71 okul daha eklenecek. Programa Vehbi Koç Vakfı, Türkiye Eğitim Gönüllüleri Vakfı, Anne Çocuk ve Eğitim Vakfı, Özel Sektör Gönüllüler Derneği ve Türk Anneler Derneği destek veriyor.

Program 5 ayrı projeden oluşuyor

Proje neleri kapsıyor?

- Program 5 ayrı projeden oluşuyor. YİBO’larda görevli öğretmenlerin ve yöneticilerin kişisel ve mesleki gelişimlerine destek olmayı amaçlayan ‘Öğretmene Destek ve Eğitim Projesi’. Çocukların kültürel ve sanatsal faaliyetlerden yararlanacağı, dinlenirken eğleneceği oyun araç ve gereçleriyle donatılmış ‘Bizim Odalar Projesi’. YİBO’lardan birincilikle mezun öğrencilere orta öğrenimleri boyunca ‘Arçelik Eğitim Bursu’. Çeşitli meslek dallarında uzman kişilerle öğrencileri buluşturmayı hedefleyen ‘Onlar da Çocuktu Projesi’. İllerin her kesiminden gönüllülerin katıldığı ve sivil toplum kuruluşlarıyla etkileşim halinde çalışan Gönüllü Aile Birliği Projesi.


Arçelik Genel Müdürü Aka Gündüz Özdemir, 1949 Mesudiye doğumlu. 1972’de İstanbul İktisadi ve Ticari İlimler Akademisi’nden mezun oldu. Koç Grubu’na bağlı Beko Ticaret’te iş hayatına başladı. Beko’da bölge müdürü, satış müdürü ve genel müdür yardımcılığı yaptıktan sonra 1991’de Beko Ticaret Genel Müdürlüğü’ne getirildi. 2000 yılında Beko Ticaret’in Arçelik ile birleştirilmesi sonucu, Koç Holding Dayanıklı Tüketim Grubu Başkan Yardımcılığı (Pazarlama-Satış/Türkiye) görevi ve Arçelik Türkiye Satış-Pazarlama Grup Direktörlüğünü bir arada yürüttü. Ekim 2003’ten itibaren de Arçelik Genel Müdürlüğü görevini devraldı.