Çeklerle imza attı, 3 milyar dolarlık yatırıma soyundu
KİMYA, enerji, gayrimenkul geliştirme sektöründe yoğunlaşan Akkök Grubu, Çek enerji devi CEZ ile kriz ortamında imzaladığı ortaklık anlaşmasının ardından, 2012’ye kadar enerji sektörüne toplam 3 milyar dolar daha yatırım yapmaya hazırlanıyor.
CEZ ile ortaklık öncesi başlattığı 820 milyon dolarlık yatırımını da sürdüren Akkök, 2012 sonrasında enerji sektörünün önemli oyuncuları arasında yerini almayı hedefliyor.
Akkök Grubu’nun İcra Kurulu Başkanı Mehmet Ali Berkman, grubun halen devam eden 500 megavattlık hidroelektrik ve rüzgar santrallarının toplam yatırım tutarının 820 milyon dolar olduğunu belirtiyor. Berkman, 3 bin megavat’a ulaşmak için Çek ortakları CEZ ile birlikte toplam 3 milyar dolarlık yeni yatırım yapacaklarını söylüyor. Berkman, "Bundan sonra küçük küçük yatırımlar yerine büyük yatırımlar düşünüyoruz. Ortağımız CEZ ile birlikte bugüne kadar yapılan yatırımları ikiye katlayacağız" diyor.
Grup şirketlerinden Akkim’in 2007 yılından itibaren yurtdışında anahtar teslim kimya fabrikası kurduğunu belirten Akkök İcra Kurulu Başkanı Mehmet Ali Berkman ile kriz ortamında Çek enerji devi CEZ ile imzaladıkları anlaşmadan kimya ve gayrimenkul yatırımlarına uzanan bir sohbet yaptık.
ÆSon yıllarda grupta nasıl bir değişim yaşandı?
- Akkök olarak artık enerji, kimya ve gayrimenkul ana işimiz. Tekstil ve lojistik daha küçük çaplı. Ama lojistik büyüyecek gibi görünüyor. Akkim, teknoloji ve know-how’u, insan gücüyle ile kimyada büyük dünya devleriyle çarpışıyor. Uzakdoğu’da fabrikalar kuruyor. Pakistan’a know-how sattılar. Ortadoğu’da Katar’dan böyle bir teklif var. Anahtar teslim bir kimya fabrikasının yatırım tutarı genelde 60-70 milyon dolardır.
Enerji ana sektörümüz oldu
ÆAkkök, enerji sektöründe neler yapıyor?
- Akenerji, Akkök Grubu’nun tekstil sektöründeki buhar ihtiyacını ve kendi enerjisini üretme ihtiyacını karşılamak amacıyla kurulmuş. Bugün doğalgazla çalışan toplam 400 megavat gücünde üç santralımız var. 5 megawat ya da 5 megavat’lıkların birarada olduğu 15-20 megavatlık toplam 20 santralı verimsiz olduğu için elden çıkardık.
ÆAkenerji’de strateji değişikliği nasıl gündeme geldi?
- Türkiye’de arz-talep dengesizliği iyice ortaya çıktı. Özelleştirmelerin gecikmesi nedeniyle yapılması gereken birçok yatırım gerçekleşemedi. Mevcut kapasite yıllık yüzde 7.5 büyüme hızı nedeniyle artan talepe yetişemiyor. Mevcut santrallara bakım da yapılamadı. Bunu görünce, artık enerjiyi sadece tamamlayıcı bir yatırım değil, kendi başına bir sektör olarak düşünmeye başladı ve çeşitlendirme kararı aldı.
Yatırımı ikiye katlayacağız
ÆEnerjide şu anda ne kadarlık yatırımınız var?
- Toplam 200 megavatlık üç santralımız bitiyor. 290 megavatlık bölüm de 2010’da bitecek. Bunlar bizim Çek ortaklığımızdan önce yürüyen işlerimiz. Çekler’le birlikte daha büyük çaplı yatırımlar, bir seferde 800-900 megavatlık yatırımlar planlayacağız. Ortaklık öncesi başlayan toplam 500 megvatlık hidrolik ve rüzgar santrallarının yatırım bedeli 820 milyon dolar. İlk üç santralımız bunun içinde değil.
ÆÇek ortağınız CEZ ile birlikte yapmayı planladığınız yatırım nedir?
- Çek ortağımız CEZ ile birlikte ortaklıktan sonra mevcut yatırımlarımız dahil, 3 bin megavat olacağız. 2012’ye kadar 2100-2200 megavat daha yatırım yapacağız. Bugüne kadar yapılan yatırımı ikiye katlayacağız. Artık küçük küçük yatırımlar yerine daha büyük ölçekli yatırımlar düşünüyoruz.
Æ2012’ye kadar toplam 3 bin megavata ulaşmak için ne kadarlık yatırım yapacaksınız?
- Aşağı yukarı 3 milyar dolarlık yatırım yapmayı planlıyoruz.
Herkes birbirini ayağından vuruyor
ÆTürkiye’de artık alışveriş merkezi enflasyonu olduğundan sözediliyor.
- Birbirine çok yakın alışveriş merkezleri çok ciddi rekabet koşullarına neden olabilir. Bu diğer işlerde de böyle. Türkiye’de yeni fikrin arkasına onlarca kişi çok kısa sürede takılıyor. Herkes birbirini ayağından vuruyor, bu herkese zarar veriyor. Akkök, Akmerkez ile 15 yıl önce yeni bir konsept başlatmış, ama sonra bu alana yatırım yapmamış. Ekonomi büyümeye girince tekrar gayrimenkule yöneldik, bu kez kriz geldi.
Çekler ’Beraber yönetiriz’ dedi, onlarla anlaştık
ÆYabancı ortaklık için neden Çek CEZ’i seçtiniz, neler etkili oldu?
- 2007 yılı içinde çok sayıda yabancı enerji şirketi ya da sektöre yatırım yapmak isteyen fonlar Türkiye’deki üreticilerin kapısını çaldı. Bunların içinde biz de vardık. 6-7 şirketle görüştük. En son Çek’ler geldi. Çekler’in stratejisi, Doğu Avrupa, Ukrayna, Belarus ve Rusya’ya yönelikken, son anda portföylerine Türkiye’yi de katmışlar. Onlarla anlaştık. Bu yatırımlar ciddi finansal imkanlar istiyor. Ayrıca ortağımızın dağıtım ve üretimde de ciddi know-how ları var. İki nükleer santral işletiyorlar kendi ülkelerinde. En önemlisi yönetimsel olarak uyum sağladık. Almanya, Fransa, İtalya’daki büyükler ’Biz yönetiriz’ derken, Çekler ’Beraber yönetiriz’ dedi.
Karbonfibere 100 milyon dolar yatırdık
ÆKriz nedeniyle yatırımlarınızı askıya almanız gündeme geldi mi?
- Aksa’da karbonfiber üretimi için çok önemli teknolojik bir yatırım yapmıştık, onun sonuna geldik. Bu ürün uçaktan uzay aracına, basınçlı spor malzemelerinden gemilere kadar bir çok sanayiide kullanılıyor. Bu yatırım bizim geleceğimiz. 100 milyon dolarlık bir yatırım. Aksa artık çok daha katma değeri olan ürünlere yönünü döndürdü.
Tekstilde işbirliği imkanları arıyoruz
ÆAksu, tekstilden tamamen çıkacak mı?
- Şu anda tekstilden tamamen çıkmayı düşünmüyoruz. Başka türlü bir yol ve işbirliği imkanları arıyoruz. Biz iplikte zaten küçülmüştük. Bir tek yünlü dokumamız kaldı. Ama orada da sorun var. Sofistike sanayi geldikçe daha az sofistike olanlardan vazgeçmemiz lazım onlar Uzakdoğu’ya kayıyor tekerlemesi artık geçerli değil. Tekstil sektörü işsizlik için çok önemli bir sibop. Güneydoğu’ya teşvik verilmesinde geç kalındı. Bugün kimse Güneydoğu’ya gitmez. Hem beyaz yakalıda, hem mavi yakalıda kalifiye eleman lazım.
Nükleer enerji kaçınılmaz ama ihaleler cesaretimizi kırdı
ÆNükleer enerjiye nasıl bakıyorsunuz, ilgileniyor musunuz?
- Devletin yapmış olduğu tahminlerle uyuşuyoruz. Bütün kaynaklarımızı kullansak bile enerji açığı var. Bu açığı kapatmanın tek yolu var, nükleer. Küresel ısınma nedeniyle suya bağlı hidroelektrik santrallar da risk altında. Bu yüzden nükleer kaçınılmaz.
ÆMersin Akkuyu’daki nükleer santral ihalesine neden katılmadınız?
- Birçok kişi girmedi. Yılan hikayesine dönen yerin ÇED’i 1000 megavat için yapılmıştır. İhale 4 bin megavat için yapıldı. 4 bin megavat için yeni bir çalışam yapılması için zaman verilmedi. 7-8 yıl sürecek bu yatırım için 12 milyar dolar yatırım bedeli istendi. Bu ikisi tek başına cesaretimizi kırdı.
Çeklerle ortak olurken kriz tereddütü yaşamadık
ÆKüresel kriz ortamında imza atarken siz ya da ortağınız tereddüt etmediniz mi?
- Çek ortağımız CEZ ile böyle bir ortamda imzayı attık ve ertelemeyi düşünmedik. Görüşmelere kriz öncesi başladık, ama krizin tam vuruş döneminde bitirdik işi. Kriz sürecinde imza attık. İki taraf da tereddüt yaşamadı. Ben iş hayatımda 78’den bugüne birçok krizi gördüm. Yabancı ortaklarımız da hadiseye geçici olarak bakıyor. Ne kadar sürer öngöremiyoruz, ama bugün var, yarın yok.
2009 bütçemizi erteledik
Æ 2008’i nasıl tamamlayacaksınız, 2009 bütçenizi yaptınız mı?
- 2008, geçen yıldan yüzde 15 fazla bir ciroyla bitecek. Geçen yılki ciromuz 1 milyar 685 milyon dolardı. Bu yıl 1 milyar 800 milyon doları geçeriz. 2009 için![/images/100/0x0/55eb1aa6f018fbb8f8ab50f1]()
bütçeyi de ilk kez aralık ayına erteledik. Kasım başında bütçeyi bitirirdik.
MEHMET ALİ BERKMAN
AKKÖK Şirketler Grubu İcra Kurulu Başkanı Mehmet Ali Berkman, ODTÜ İdari Bilimler Fakültesi Sanayi Yönetimi Bölümü mezunu. TEV bursuyla ABD Syracuse Üniversitesi’nde MBA yaptı. 1972’de Koç Grubu’nda işe başladı. Döktaş Genel Müdürlüğü, Koç Holding Otomotiv Grubu Başkan’a Yardımcılık yaptı. 1994’de Arçelik Genel Müdürü oldu. 2000’de Dayanıklı Tüketim Grubu Beyaz Eşyadan Sorumlu Başkan Yardımcılığı ve Yürütme Kurulu Başkan Vekilliği’ni yürüttü. Ağustos 2000’de Koç Holding Stratejik Planlama Başkanı, 2001’de grubun İnsan Kaynakları Başkanı oldu. Aralık 2003’te emekli olarak topluluktan ayrıldı. 2004’te Koç’un iki eski yöneticisiyle birlikte danışmanlık şirketi kurdu. Temmuz 2005’te Akkök İcra Kurulu Başkanlığı’na getirildi.
Akkök Grubu’nun İcra Kurulu Başkanı Mehmet Ali Berkman, grubun halen devam eden 500 megavattlık hidroelektrik ve rüzgar santrallarının toplam yatırım tutarının 820 milyon dolar olduğunu belirtiyor. Berkman, 3 bin megavat’a ulaşmak için Çek ortakları CEZ ile birlikte toplam 3 milyar dolarlık yeni yatırım yapacaklarını söylüyor. Berkman, "Bundan sonra küçük küçük yatırımlar yerine büyük yatırımlar düşünüyoruz. Ortağımız CEZ ile birlikte bugüne kadar yapılan yatırımları ikiye katlayacağız" diyor.
Grup şirketlerinden Akkim’in 2007 yılından itibaren yurtdışında anahtar teslim kimya fabrikası kurduğunu belirten Akkök İcra Kurulu Başkanı Mehmet Ali Berkman ile kriz ortamında Çek enerji devi CEZ ile imzaladıkları anlaşmadan kimya ve gayrimenkul yatırımlarına uzanan bir sohbet yaptık.
ÆSon yıllarda grupta nasıl bir değişim yaşandı?
- Akkök olarak artık enerji, kimya ve gayrimenkul ana işimiz. Tekstil ve lojistik daha küçük çaplı. Ama lojistik büyüyecek gibi görünüyor. Akkim, teknoloji ve know-how’u, insan gücüyle ile kimyada büyük dünya devleriyle çarpışıyor. Uzakdoğu’da fabrikalar kuruyor. Pakistan’a know-how sattılar. Ortadoğu’da Katar’dan böyle bir teklif var. Anahtar teslim bir kimya fabrikasının yatırım tutarı genelde 60-70 milyon dolardır.
Enerji ana sektörümüz oldu
ÆAkkök, enerji sektöründe neler yapıyor?
- Akenerji, Akkök Grubu’nun tekstil sektöründeki buhar ihtiyacını ve kendi enerjisini üretme ihtiyacını karşılamak amacıyla kurulmuş. Bugün doğalgazla çalışan toplam 400 megavat gücünde üç santralımız var. 5 megawat ya da 5 megavat’lıkların birarada olduğu 15-20 megavatlık toplam 20 santralı verimsiz olduğu için elden çıkardık.
ÆAkenerji’de strateji değişikliği nasıl gündeme geldi?
- Türkiye’de arz-talep dengesizliği iyice ortaya çıktı. Özelleştirmelerin gecikmesi nedeniyle yapılması gereken birçok yatırım gerçekleşemedi. Mevcut kapasite yıllık yüzde 7.5 büyüme hızı nedeniyle artan talepe yetişemiyor. Mevcut santrallara bakım da yapılamadı. Bunu görünce, artık enerjiyi sadece tamamlayıcı bir yatırım değil, kendi başına bir sektör olarak düşünmeye başladı ve çeşitlendirme kararı aldı.
Yatırımı ikiye katlayacağız
ÆEnerjide şu anda ne kadarlık yatırımınız var?
- Toplam 200 megavatlık üç santralımız bitiyor. 290 megavatlık bölüm de 2010’da bitecek. Bunlar bizim Çek ortaklığımızdan önce yürüyen işlerimiz. Çekler’le birlikte daha büyük çaplı yatırımlar, bir seferde 800-900 megavatlık yatırımlar planlayacağız. Ortaklık öncesi başlayan toplam 500 megvatlık hidrolik ve rüzgar santrallarının yatırım bedeli 820 milyon dolar. İlk üç santralımız bunun içinde değil.
ÆÇek ortağınız CEZ ile birlikte yapmayı planladığınız yatırım nedir?
- Çek ortağımız CEZ ile birlikte ortaklıktan sonra mevcut yatırımlarımız dahil, 3 bin megavat olacağız. 2012’ye kadar 2100-2200 megavat daha yatırım yapacağız. Bugüne kadar yapılan yatırımı ikiye katlayacağız. Artık küçük küçük yatırımlar yerine daha büyük ölçekli yatırımlar düşünüyoruz.
Æ2012’ye kadar toplam 3 bin megavata ulaşmak için ne kadarlık yatırım yapacaksınız?
- Aşağı yukarı 3 milyar dolarlık yatırım yapmayı planlıyoruz.
Herkes birbirini ayağından vuruyor
ÆTürkiye’de artık alışveriş merkezi enflasyonu olduğundan sözediliyor.
- Birbirine çok yakın alışveriş merkezleri çok ciddi rekabet koşullarına neden olabilir. Bu diğer işlerde de böyle. Türkiye’de yeni fikrin arkasına onlarca kişi çok kısa sürede takılıyor. Herkes birbirini ayağından vuruyor, bu herkese zarar veriyor. Akkök, Akmerkez ile 15 yıl önce yeni bir konsept başlatmış, ama sonra bu alana yatırım yapmamış. Ekonomi büyümeye girince tekrar gayrimenkule yöneldik, bu kez kriz geldi.
Çekler ’Beraber yönetiriz’ dedi, onlarla anlaştık
ÆYabancı ortaklık için neden Çek CEZ’i seçtiniz, neler etkili oldu?
- 2007 yılı içinde çok sayıda yabancı enerji şirketi ya da sektöre yatırım yapmak isteyen fonlar Türkiye’deki üreticilerin kapısını çaldı. Bunların içinde biz de vardık. 6-7 şirketle görüştük. En son Çek’ler geldi. Çekler’in stratejisi, Doğu Avrupa, Ukrayna, Belarus ve Rusya’ya yönelikken, son anda portföylerine Türkiye’yi de katmışlar. Onlarla anlaştık. Bu yatırımlar ciddi finansal imkanlar istiyor. Ayrıca ortağımızın dağıtım ve üretimde de ciddi know-how ları var. İki nükleer santral işletiyorlar kendi ülkelerinde. En önemlisi yönetimsel olarak uyum sağladık. Almanya, Fransa, İtalya’daki büyükler ’Biz yönetiriz’ derken, Çekler ’Beraber yönetiriz’ dedi.
Karbonfibere 100 milyon dolar yatırdık
ÆKriz nedeniyle yatırımlarınızı askıya almanız gündeme geldi mi?
- Aksa’da karbonfiber üretimi için çok önemli teknolojik bir yatırım yapmıştık, onun sonuna geldik. Bu ürün uçaktan uzay aracına, basınçlı spor malzemelerinden gemilere kadar bir çok sanayiide kullanılıyor. Bu yatırım bizim geleceğimiz. 100 milyon dolarlık bir yatırım. Aksa artık çok daha katma değeri olan ürünlere yönünü döndürdü.
Tekstilde işbirliği imkanları arıyoruz
ÆAksu, tekstilden tamamen çıkacak mı?
- Şu anda tekstilden tamamen çıkmayı düşünmüyoruz. Başka türlü bir yol ve işbirliği imkanları arıyoruz. Biz iplikte zaten küçülmüştük. Bir tek yünlü dokumamız kaldı. Ama orada da sorun var. Sofistike sanayi geldikçe daha az sofistike olanlardan vazgeçmemiz lazım onlar Uzakdoğu’ya kayıyor tekerlemesi artık geçerli değil. Tekstil sektörü işsizlik için çok önemli bir sibop. Güneydoğu’ya teşvik verilmesinde geç kalındı. Bugün kimse Güneydoğu’ya gitmez. Hem beyaz yakalıda, hem mavi yakalıda kalifiye eleman lazım.
Nükleer enerji kaçınılmaz ama ihaleler cesaretimizi kırdı
ÆNükleer enerjiye nasıl bakıyorsunuz, ilgileniyor musunuz?
- Devletin yapmış olduğu tahminlerle uyuşuyoruz. Bütün kaynaklarımızı kullansak bile enerji açığı var. Bu açığı kapatmanın tek yolu var, nükleer. Küresel ısınma nedeniyle suya bağlı hidroelektrik santrallar da risk altında. Bu yüzden nükleer kaçınılmaz.
ÆMersin Akkuyu’daki nükleer santral ihalesine neden katılmadınız?
- Birçok kişi girmedi. Yılan hikayesine dönen yerin ÇED’i 1000 megavat için yapılmıştır. İhale 4 bin megavat için yapıldı. 4 bin megavat için yeni bir çalışam yapılması için zaman verilmedi. 7-8 yıl sürecek bu yatırım için 12 milyar dolar yatırım bedeli istendi. Bu ikisi tek başına cesaretimizi kırdı.
Çeklerle ortak olurken kriz tereddütü yaşamadık
ÆKüresel kriz ortamında imza atarken siz ya da ortağınız tereddüt etmediniz mi?
- Çek ortağımız CEZ ile böyle bir ortamda imzayı attık ve ertelemeyi düşünmedik. Görüşmelere kriz öncesi başladık, ama krizin tam vuruş döneminde bitirdik işi. Kriz sürecinde imza attık. İki taraf da tereddüt yaşamadı. Ben iş hayatımda 78’den bugüne birçok krizi gördüm. Yabancı ortaklarımız da hadiseye geçici olarak bakıyor. Ne kadar sürer öngöremiyoruz, ama bugün var, yarın yok.
2009 bütçemizi erteledik
Æ 2008’i nasıl tamamlayacaksınız, 2009 bütçenizi yaptınız mı?
- 2008, geçen yıldan yüzde 15 fazla bir ciroyla bitecek. Geçen yılki ciromuz 1 milyar 685 milyon dolardı. Bu yıl 1 milyar 800 milyon doları geçeriz. 2009 için
bütçeyi de ilk kez aralık ayına erteledik. Kasım başında bütçeyi bitirirdik. MEHMET ALİ BERKMAN
AKKÖK Şirketler Grubu İcra Kurulu Başkanı Mehmet Ali Berkman, ODTÜ İdari Bilimler Fakültesi Sanayi Yönetimi Bölümü mezunu. TEV bursuyla ABD Syracuse Üniversitesi’nde MBA yaptı. 1972’de Koç Grubu’nda işe başladı. Döktaş Genel Müdürlüğü, Koç Holding Otomotiv Grubu Başkan’a Yardımcılık yaptı. 1994’de Arçelik Genel Müdürü oldu. 2000’de Dayanıklı Tüketim Grubu Beyaz Eşyadan Sorumlu Başkan Yardımcılığı ve Yürütme Kurulu Başkan Vekilliği’ni yürüttü. Ağustos 2000’de Koç Holding Stratejik Planlama Başkanı, 2001’de grubun İnsan Kaynakları Başkanı oldu. Aralık 2003’te emekli olarak topluluktan ayrıldı. 2004’te Koç’un iki eski yöneticisiyle birlikte danışmanlık şirketi kurdu. Temmuz 2005’te Akkök İcra Kurulu Başkanlığı’na getirildi.
